Kryeministri i Japonisë
| Kryeministri i Japonisë 日本国内閣総理大臣 | |
|---|---|
 | |
 Emblema e Kryeministrit të Japonisë | |
| Dega Ekzekutive e Qeverisë së Japonisë Zyra e Kryeministrit | |
| Stili | Kryeministri Shkëlqesia e tij |
| Statusi | Kreu i qeverisë |
| Anëtar/e i | Kabinetit Këshilli Kombëtar i Sigurimit |
| Vendbanimi | Kantei |
| Selia | Tokjo, Japoni |
| Nominues | Dieta Kombëtare |
| Emërues | Perandori Monarku fton kryeministrin e caktuar të konfirmuar nga Dieta për të formuar një qeveri |
| Kohëzgjatja e detyrës | Katër vjet ose më pak, e rinovueshme për një kohë të pacaktuar.[1] |
| Instrumenti konstitues | Kushtetuta e Japonisë |
| Pararendës | Shōgun i Japonisë |
| Mbajtësi inaugurues | Itō Hirobumi |
| Themelimi | 22 dhjetor 1885 (135 vjet më parë) |
| Zëvendës | Zëvendës Kryeministri i Japonisë |
| Pagesa | ¥ 26,860,910 ($254,932) vjetor[2] |
| Faqja zyrtare | www.kantei.go.jp |
Kryeministri i Japonisë (Japonisht: 日本国内閣総理大臣, Nihon-koku naikaku sōridaijin) është kreu i qeverisë së Japonisë, shefi ekzekutiv i Kabinetit Kombëtar dhe komandanti i përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Japonisë; ai emërohet nga perandori i Japonisë pasi të jetë caktuar nga Dieta Kombëtare dhe duhet të gëzojë besimin e Dhomës së Përfaqësuesve për të qëndruar në detyrë. Ai është kreu i kabinetit dhe emëron dhe shkarkon ministrat e tjerë të shtetit. Përkthimi fjalë për fjalë i emrit japonez për zyrën është Ministri për Administratën Gjithëpërfshirëse të (ose presidencës mbi) Kabinetin.
Kryeministri i tanishëm i Japonisë është Fumio Kishida i cili zëvendësoi Yoshihide Suga më 4 tetor 2021.[3]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Para miratimit të kushtetutës Meixhi, Japonia nuk kishte në praktikë asnjë kushtetutë të shkruar. Fillimisht, një sistem ligjor i frymëzuar nga kinezët i njohur si ritsuryō u miratua në periudhën e vonë të Asukës dhe në fillimin e periudhës Nara. Ai përshkroi një qeveri të bazuar në një burokraci meritokratike të përpunuar dhe racionale, duke shërbyer, në teori, nën autoritetin përfundimtar të perandorit; megjithëse në praktikë, pushteti i vërtetë mbahej shpesh diku tjetër, siç ishte në duart e klanit Fujiwara, i cili u martua me Familjen Perandorake në periudhën Heian, ose nga një shōgun në pushtet. Teorikisht, kodi i fundit ritsuryō, Kodi Yōrō i miratuar në vitin 752, ishte ende në fuqi në kohën e Restaurimit Meixhi.
Sipas këtij sistemi, Daijō-daijin (太政大臣, Kancelar i Mbretërisë) ishte kreu i Daijō-kan (Departamenti i Shtetit), organi më i lartë i qeverisë para-moderne perandorake të Japonisë gjatë periudhës Heian dhe deri në kushtetutën e Meixhit me emërimin e Sanjō Sanetomi në vitin 1871. Zyra u zëvendësua në vitin 1885 me emërimin e Itō Hirobumi në postin e ri të kryeministrit, katër vjet para miratimit të kushtetutës Meixhi, e cila nuk përmend as kabinetin as pozicionin të kryeministrit në mënyrë të qartë. Ajo mori formën e saj aktuale me miratimin e kushtetutës së Japonisë më 1947.
Deri më tani, 64 persona kanë shërbyer në këtë pozitë. Kryeministri me shërbimin më të gjatë deri më sot është Shinzo Abe, i cili shërbeu si kryeministër në dy mandate: nga 26 shtator 2006 deri më 26 shtator 2007 dhe nga 26 dhjetor 2012 deri më 16 shtator 2020..[4]
Emërimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kryeministri caktohet nga të dy dhomat e Dietës, përpara se të zhvillohet ndonjë biznes tjetër. Për atë qëllim, secili zhvillon një votim nën sistemin e balotazhit. Nëse të dy dhomat zgjedhin individë të ndryshëm, atëherë caktohet një komitet i përbashkët i të dy dhomave për të rënë dakord për një kandidat të përbashkët. Në fund të fundit, megjithatë, nëse të dy dhomat nuk bien dakord brenda dhjetë ditësh, vendimi i Dhomës së Përfaqësuesve vlerësohet të jetë ai i Dietës. Prandaj, Dhoma e Përfaqësuesve teorikisht mund të sigurojë emërimin e çdo kryeministri që dëshiron.[5] Kandidati më pas paraqitet me komisionin e tij ose të saj, dhe emërohet zyrtarisht në zyrë nga perandori.[6]
Në praktikë, kryeministri është pothuajse gjithmonë udhëheqësi i partisë së shumicës në Dhomën e Përfaqësuesve, ose udhëheqësi i partnerit të lartë në koalicionin qeverisës.
Kualifikimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Duhet të jetë anëtar i secilës shtëpi të Dietës. (Kjo nënkupton një moshë minimale 25 vjeç dhe një kërkesë për kombësi japoneze.)
- Duhet të jetë një "civil". Kjo përjashton shërbimin e anëtarëve të Forcave të Vetëmbrojtjes të Japonisë. Ish personat ushtarakë mund të emërohen kryeministër, Yasuhiro Nakasone duke qenë një shembull i shquar.
Zyra dhe rezidenca
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Zyra e kryeministrit është vendosur afër ndërtesës së Dietës dhe quhet Kantei. Kantei origjinal shërbeu nga viti 1929 deri më 2002, kur një ndërtesë e re u përurua për të shërbyer si Kantei i tanishëm. Kantei i vjetër u shndërrua më pas në Rezidencën Zyrtare, ose Kōtei (邸). Kōtei shtrihet në jugperëndim të Kantei, dhe lidhet nga një vendkalim.
Udhëtimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kryeministri i Japonisë udhëton me një Lexus LS 600h L,[7] transporti zyrtar për kreun e qeverisë, ose një Toyota Century i pa modifikuar i shoqëruar nga një autokolonë policie me shumë Toyota Celsior.
Për udhëtime ajrore në distanca të gjata, Japonia mban dy aeroplanë Boeing 747-400 kryesisht për kryeministrin e Japonisë, perandorin, perandoreshën dhe anëtarët e tjerë të familjes perandorake, të operuar nga Forcat Ajrore të Vetëmbrojtjes të Japonisë.
Ata kanë emrat e thirrjeve në radio Japanese Air Force One dhe Japanese Air Force Two kur operojnë në biznes zyrtar dhe Cygnus One dhe Cygnus Two kur veprojnë jashtë biznesit zyrtar (p.sh., në fluturime trajnuese). Avioni gjithmonë fluturon së bashku në misionet qeveritare, me njërin që shërben si transportin kryesor dhe tjetrin duke shërbyer si një kopje rezervë me personelin e mirëmbajtjes në bord. Avionët zyrtarisht referohen si avionë ekskluzivë të qeverisë japoneze (日本国政府専用機, Nippon-koku seifu sen'yōki).[8]
Avioni u ndërtua në fabrikën e Boeing në të njëjtën kohë me Forcën Ajrore Amerikane One VC-25s, megjithëse avionët amerikanë u ndërtuan me modelin 747-200, ndërsa avionët japonezë u ndërtuan me modelin më bashkëkohor 747-400. Të dy avionët japonezë u pridhuan në vitin 1990. Avionët 747 do të zëvendësohen nga avionët e rinj Boeing 777-300ER në vitin fiskal 2019.[9]
.jpg)
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Kabineti do të japë dorëheqjen në masë pas zgjedhjeve të përgjithshme të anëtarëve të Dhomës së Përfaqësuesve. Mandati i tyre është katër vjet, i cili mund të përfundojë më herët. Asnjë kufizim nuk vendoset në numrin e mandateve ose mandateve që Kryeministri mund të mbajë. Kryeministri është, me konventë, udhëheqësi i partisë fituese, megjithëse disa kryeministra janë zgjedhur nga partnerë të vegjël të koalicionit ose parti të pakicave.
- ^ "IG.com Pay Check" (në anglisht). IG. Arkivuar nga origjinali më 25 prill 2018. Marrë më 1 shkurt 2021.
- ^ "Fumio Kishida: Japan's new prime minister takes office". BBC News (në anglishte britanike). 2021-10-04.
- ^ "Japanese Prime Minister Shinzo Abe officially resigns". CBSNews (në anglisht). AP. 16 shtator 2020.
- ^ Neni 67 i Kushtetutës së Japonisë
- ^ Neni 6 i Kushtetutës së Japonisë
- ^ Sanchanta, Mariko; Inada, Miho (4 shkurt 2010). "Toyota's Influence Looms Over Japan". The Wall Street Journal (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 29 maj 2015. Marrë më 13 maj 2010.
- ^ 政府専用機にそもそも「専用機材」は必要なのか？, Newsweek Japan, 25 shkurt 2011.
- ^ "Japan chooses Boeing 777-300ER as government's official jet". Japan Times (në anglisht). Jiji. 12 gusht 2014. Arkivuar nga origjinali më 28 qershor 2017. Marrë më 13 gusht 2014.