Liqeni i Ulzës
Liqeni i Ulzës është një liqen artificial në Shqipëri . Digae ngritur në Lumin e Matit, lumin e gjashtë më të gjatë në vend, në 129 metra mbi nivelin e detit dhe ndodhet në qytezën e Ulzës . Liqeni është tërësisht brenda Bashkisë Mat ( Qarku Dibër ) në veri të Rrethit të Matit në skajin lindor të maleve të Skënderbeut që ngrihen midis rajonit dhe bregdetit. Qyteti i Burrelit ndodhet rreth katër milje në jug të skajit juglindor të liqenit ku lumi Mat hyn në liqen.
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit].JPG)
Liqeni ndodhet në pjesën veriore të pellgut të gjerë të Matit dhe ka një thellësi maksimale prej 54 metra dhe një sipërfaqe prej 13.5 Kilometra katrorë. [1] Në perëndim ngrihen malet e Bregut; në pikën ku fillojnë Malet e Matit është ndërtuar diga. Në veri peizazhi shkrihet në kodrat e Mirditës, ndërsa në lindje fillojnë ultësirat e maleve qendrore. Në rrethinën kodrinore, liqeni shtrihet thellë në fshat në disa krahë të gjatë. Objektivi i ruajtjes së liqenit është rreth 129 m u. A. Grykëderdhja dhe diga janë rreth 6.5 kilometra larg njëra-tjetrës në vijë ajrore. Në pjesën e mesme ka një kalim të ngushtë me një urë këmbësore, ku liqeni është më pak se 200 metra i gjerë dhe ka edhe një ishull të vogël. Direku i një linje të tensionit të lartë qëndron në ishull.
Në fund të viteve 1980, Hekurudha Shqiptare e ndërtoi një linjë hekurudhore nga Rrësheni në Klos . Rruga përshkonte liqenin në zonën qendrore; Shtyllat individuale të urës rreth 400 metra të gjatë dhe të pa përfunduar ende mund të shihen edhe sot. Një urë rrugore rreth 200 metra e gjatë u ndërtua disa vite më parë në bregun lindor mbi një nga krahët e liqenit, duke siguruar një lidhje të drejtpërdrejtë rrugore nga Rrësheni në Burrel. Fshati Urakë në bregun verilindor është i vetmi vendbanim direkt në breg, së bashku me Ulzën në murin e digës.
Parku natyror rajonal
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pjesa perëndimore e liqenit dhe krahina kodrinore në perëndim duke përfshirë edhe të gjithë Liqenin e Shkopetit formojnë Parkun Natyror Rajonal të Liqenit të Ulzës me një sipërfaqe prej reth 42.06 kilometra katrorë [2]
Diga dhe hidrocentrali
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hidroocentrali i Ulzës ishte hidrocentrali i parë i madh i ndërtuar në Shqipëri.
Diga e gravitetit të Ulzës është 60 metra e lartë dhe 260 metra e gjatë. Hidrocentrali, i ndërtuar me ndihmën sovjetike, filloi të funksionojë në vitin 1957, gjashtë vjet përpara termocentralit të Shkopetit, rreth dhjetë kilometra në drejtim të rrymës. Emri origjinal ishte Hidrocentrali Karl Marks, që do të thotë se objekti u emërua sipas Karl Marksit . [3]
Hidrocentrali ka katër turbina Francis me një fuqi totale prej 25.2 megavat. [4]
Në datën 9 janar 2013, Ministria e Ekonomisë shpalli fituese të tenderit kompaninë turke Kürüm Holding, e cila zhvillohej që nga dhjetori 2012. Kompania bleu katër hidrocentralet e Shkopetit, Ulzës, Bistricës 1 dhe Bistrica 2 me vlerë 109.5 milionë euro. [5]
Në kuadër të një monitorimi të pesë mureve të mëdha të digave në veri të Shqipërisë në vitet 2011-2014, financuar nga Zvicra, u konstatua një deformim i ndjeshëm i murit të digës së vjetër mbi 50 vjeçare. [6]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Fjalor enciklopedik shqiptar. fq. 627.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Liqeni i Ulzës". Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura. Arkivuar nga origjinali më 9 tetor 2016. Marrë më 2 tetor 2016.
- ^ Fjalor enciklopedik shqiptar. fq. 369.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nina Byalkova (12 nëntor 2012). "Albania calls tender for privatisation of hydro power co Ulez Shkopet". SeeNews Renewables (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 3 tetor 2016. Marrë më 2 tetor 2016.
- ^ "„Kurum" fiton tenderin për 4 HEC-et". Top Channel. 9 janar 2013. Marrë më 2 tetor 2016.
- ^ Albania Dam Safety Monitoring (PDF) (në anglisht). Vëll. 106. Jahrgang, Heft 3. 2014. fq. 231 ff. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2016. Marrë më 31 tetor 2022.
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja)
