Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës
Ky artikull është rreth vendit të shuar. Për përdorime të tjera shiko: Britania e Madhe (kthjellim).
Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1801-1922 | |||||||||||||
Himni: "God Save the King"/"Queen"
| |||||||||||||
Kryeqyteti | Londra | ||||||||||||
Gjuhët e zakonshme | |||||||||||||
Nofka | Britanikët | ||||||||||||
Qeveria | |||||||||||||
Lloji i qeverisjes | Monarkia kushtetuese parlamentare unitare | ||||||||||||
Mbreti | |||||||||||||
• 1801–1820 | George III | ||||||||||||
• 1820–1830 | George IV | ||||||||||||
• 1830–1837 | William IV | ||||||||||||
• 1837–1901 | Viktoria | ||||||||||||
• 1901–1910 | Edward VII | ||||||||||||
• 1910–1922 | George V | ||||||||||||
Kuvendi | Parlamenti | ||||||||||||
Historia | |||||||||||||
1 janar 1801 | |||||||||||||
6 dhjetor 1921 | |||||||||||||
6 dhjetor 1922 | |||||||||||||
Popullsia | |||||||||||||
• 1911 | 45,221,000 | ||||||||||||
Ekonomia | |||||||||||||
Monedha |
| ||||||||||||
Të dhëna të tjera | |||||||||||||
| |||||||||||||
Sot pjesë e |
Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës ishte një shtet sovran që ekzistonte midis viteve 1801 dhe 1922. Ajo u krijua nga Aktet e Bashkimit 1800, të cilat bashkuan mbretëritë e Britanisë së Madhe dhe Irlandës në një shtet të bashkuar. Krijimi i Shtetit të Lirë Irlandez në 1922 bëri që pjesa e mbetur më vonë të riemërohej Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut në vitin 1927.
Mbretëria e Bashkuar zhvilloi një Marinës Mbretërore të madhe që i mundësoi Perandorisë Britanike të bëhej fuqia më e madhe botërore për shekullin e ardhshëm. Lufta e Krimesë me Rusinë ishte një operacion relativisht i vogël në një shekull ku Britania ishte kryesisht në paqe me Fuqitë e Mëdha.
Shekulli i 19-të ishte një epokë e modernizimit të shpejtë ekonomik dhe rritjes së industrisë, tregtisë dhe financave, në të cilën Britania dominonte kryesisht ekonominë botërore. Migrimi i jashtëm ishte i rëndë për zotërimet kryesore britanike jashtë shtetit dhe për në Shtetet e Bashkuara. Perandoria Britanike u zgjerua në pjesën më të madhe të Afrikës dhe në pjesën më të madhe të Azisë Jugore. Zyra Koloniale dhe Zyra e Indisë sundonin nëpërmjet një numri të vogël administratorësh që menaxhonin njësitë e perandorisë në nivel lokal, ndërsa institucionet demokratike filluan të zhvillohen. India Britanike, deri tani zotërimi më i rëndësishëm jashtë shtetit, pa një revoltë jetëshkurtër në vitin 1857. Në politikën jashtë shtetit, politika qendrore ishte tregtia e lirë, e cila u mundësoi financuesve dhe tregtarëve britanikë dhe irlandezë të vepronin me sukses në shumë vende ndryshe të pavarura, si në Amerika Jugore. Londra nuk krijoi aleanca të përhershme ushtarake deri në fillim të shekullit të 20-të, kur filloi të bashkëpunonte me Japoninë, Francën dhe Rusinë dhe u afrua më shumë me Shtetet e Bashkuara.
Dëshira në rritje për vetëqeverisje irlandeze çoi në Luftën për Pavarësi Irlandeze, e cila rezultoi në shkëputjen e shumicës së Irlandës nga Bashkimi dhe formimin e Shtetit të Lirë Irlandez në vitin 1922. Irlanda e Veriut mbeti pjesë e Bashkimit dhe shteti u riemërua Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut në vitin 1927. Mbretëria e Bashkuar moderne është i njëjti vend – vazhdim i drejtpërdrejtë i asaj që mbeti pas shkëputjes së Irlandës – jo një shtet pasardhës krejtësisht i ri.[2]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Fetter, Frank Whitson (3 nëntor 2005). The Irish Pound 1797-1826: A Reprint of the Report of the Committee of 1804 of the British House of Commons on the Condition of the Irish Currency (në anglisht). Taylor & Francis. ISBN 978-0-41-538211-3.
- ^ House of Commons Foreign Affairs Committee (1 maj 2013). "Foreign policy considerations for the UK and Scotland in the event of Scotland becoming an independent country" (PDF) (në anglisht). London: The Stationery Office. fq. Ev 106. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 18 dhjetor 2020. Marrë më 21 qershor 2018.
Shënimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Stema në të majtë u përdor në Angli, Uells dhe Irlandë; versioni në të djathtë u përdor në Skoci.
- Pages using infobox country or infobox former country with the flag caption or type parameters
- Pages using infobox country or infobox former country with the symbol caption or type parameters
- Historia e Irlandës (1801-1923)
- Mbretëri të shuara
- Mbretëri të shuara në Irlandë
- Historia e Mbretërisë së Bashkuar sipas periudhës
- Historia e Irlandës së Veriut