Modelimi i të dhënave
Data modeling ose modelimi i të dhënave në inxhinerinë softuerike është procesi i krijimit të data model-it me aplikimin e përshkrimit formal të "data modelit" duke përdorur teknikat e modelimit të të dhënave.
Përshkrimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Data modeling është një metodë e përdorur për të definuar dhe analizuar kërkesat e të dhënave të nevojshme për të mbështetur proceset e biznesit të një organizate. Kërkesat e të dhënave janë të regjistruara si modeli konceptual i të dhënave me ndërlidhje të definimit të të dhënave. Impementimi aktual i modelit konceptual quhet modeli logjik i të dhënave. Për zbatimin e një modeli konceptual të të dhënave mund të kërkojë më shumë modele logjike të të dhënave. Modelimi i të dhënave nuk përcakton vetëm elemente të të dhënave, por struktura e tyre dhe marrëdhëniet në mes tyre [1]. Teknikat dhe metodologjitë e Modelimit të të dhënave janë përdorur për të dhënat e modelit në një standard, të qëndrueshëm, mënyrë të parashikueshëm me qëllim që të menaxhoj atë si një burim. Përdorimi i standardeve të modelimit të të dhënave është rekomanduar fuqishëm për të gjitha projektet që kërkojnë një mjet standard të përcaktuar dhe analizuar të të dhënave brenda një organizate, për shembull, duke përdorur modelimi e të dhënave:
- të menaxhoj të dhënat si burime;
- për integrimin e sistemit informativ;
- për dizajnimin e depove të databazave/të të dhënave (ose depot e të dhënave)
Tipet e modelimit të të dhënave
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Data models
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Data model
Modelet e të dhënave sigurojnë një strukturë për të dhënat që përdoren brenda sistemeve të informacionit , duke siguruar përkufizim dhe format specifik. Nëse një model i të dhënave është përdorur vazhdimisht në të gjithë sistemet atëherë pajtueshmëria (kompatibiliteti) e të dhënave mund të arrihet. Nëse strukturat e njëjtat e të dhënave janë përdorur për të ruajtur dhe qasje në të dhënat pastaj aplikacione të ndryshme mund të ndajnë të dhënat. Rezultatet e kësaj janë treguar në diagramin.Megjithatë, sistemet dhe interfejset shpesh kushtojnë më shumë se sa duhet, për të ndërtuar, të vepruara, dhe për të mirëmbajtur. Ata gjithashtu mund të kufizojnë bizneset në vend se të mbështesin atë. Kjo mund të ndodhë kur cilësia e modeleve të të dhënave të zbatuara në sistemet dhe interfejset është e dobët [2].
- Rregullat e biznesit, specifikojnë se si gjërat janë bërë në një vend të veçantë, janë fiksuar shpesh në strukturën e një modeli të të dhënave. Kjo do të thotë se ndryshimet e vogla në rrugën që në biznesit është kryer të çojnë në ndryshime të mëdha në sistemet dhe interfaces kompjuterike. Pra, rregullat e biznesit duhet të zbatohet në një mënyrë fleksibile, kjo nuk do të rezultojë në varësi të komplikuara, por modeli i të dhënave duhet të jetë fleksibil i mjaftueshëm, në mënyrë që ndryshimet në biznes mund të zbatohet brenda modelit të të dhënave në një mënyrë relativisht të shpejtë dhe efikase.
Skemat konceptuale, logjike dhe fizike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në vitin 1975 ANSI përshkruar tre llojet të instancës së modelit të të dhënave:[3]
- Skema konceptuale: përshkruan semantikën e domain-it (qëllimi i modelit). Për shembull, mund të jetë një model i zonës së interesit të një organizate apo një industri.
- Skema logjike: përshkruan strukturën e domenit të informacionit. Kjo përbëhet nga përshkrimet e p.sh tabelat, kolonat, klasat e orientuara në objekte, dhe taget XML. Skema logjike dhe skema konceptuale ndonjëherë implementohen si në një dhe të njëjta [4] .
- Skema fizike: përshkruan mjetet fizike që përdoren për të ruajtur të dhënat. Kjo ka të bëjë me particionet, CPU etj.
Sipas ANSI, kjo qasje lejon tre perspektiva të jenë relativisht të pavarur nga njëri-tjetri. Teknologjia ruajtjes mund të ndryshojë pa ndikuar qoftë skemën logjike apo konceptuale. Struktura e tabelave/kolonave mund të ndryshojë pa ndikimin e (detyrueshëm) në skemën konceptuale. Në çdo rast, sigurisht, strukturat duhet të mbetet konsistente në të gjitha skemat e të njëjtin model të të dhënave.
Metodologjitë e modeleve
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Modele e të dhënave përfaqësojnë fushat e informacionit me interes. Ndërsa ka shumë mënyra për të krijuar modele të të dhënave, në përputhje me Len Silverston (1997) [5] vetëm dy metodologji të modelimit qëndrojnë jashtë, nga lart-poshtë dhe poshtë-lart:
- Poshtë-lartë modelet janë shpesh rezultat i fjalës ri-inxhinieri. Ato zakonisht fillojnë me strukturat e formave të të dhënave ekzistuese, fusha në ekranet e aplikimit, ose raportet. Këto modele janë zakonisht fizike, aplikim-specifik, dhe jo nga një "ndërmarrje perspektive". Ata nuk mund të nxisin shkëmbimin e të dhënave, sidomos nëse ato janë ndërtuar pa iu referuar pjesëve të tjera të organizatës [5].
- Lart-posht modeli logjik i të dhënave, nga ana tjetër, janë krijuar në një mënyrë abstrakte me marrjen e informacionit nga njerëzit të cilët e njohin zonën e subjektit. Një sistem nuk mund të zbatojë të gjitha subjektet në një model logjik, por modeli i shërben si një pikë referimi apo template [5].
Burimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Data Integration Glossary Arkivuar 18 shkurt 2012 tek Wayback Machine, U.S. Department of Transportation, August 2001.
- ^ a b c Matthew West and Julian Fowler (1999). Developing High Quality Data Models Arkivuar 21 dhjetor 2008 tek Wayback Machine. The European Process Industries STEP Technical Liaison Executive (EPISTLE).
- ^ American National Standards Institute. 1975. ANSI/X3/SPARC Study Group on Data Base Management Systems; Interim Report. FDT (Bulletin of ACM SIGMOD) 7:2.
- ^ Simison, Graeme. C. & Witt, Graham. C. (2005).Data Modeling Essentials.3rd Edition. Morgan Kauffman Publishers. ISBN 0-12-644551-6
- ^ a b c Len Silverston, W.H.Inmon, Kent Graziano (2007). The Data Model Resource Book. Wiley, 1997. ISBN 0-471-15364-8. Reviewed by Van Scott on tdan.com. Accessed 1 Nov 2008.