Organizata Çetnike Serbe
Organizata Revolucionare Serbe (Serbisht: Српска револуционарна организација Srpska revolucionarna organizacija) ose Organizata Çetnike Serbe (Српска четничка организација Srpska četnička organizacija) ishte një organizatë revolucionare paraushtarake me qëllim çlirimin e Serbisë së Vjetër (Kosovës dhe Maqedonisë) nga Perandoria Osmane (në vilajetet e Kosovës, Manastirit dhe Selanikut). Komiteti Qendror i tij (Централни одбор Centralni odbor) u krijua në vitin 1902, ndërsa Komiteti Serb (Српски комитет Srpski komitet) u krijua në shtator 1903 në Beograd, nga Bordet Qendrore të bashkuara të Beogradit, Vranjës, Shkupit dhe Manastirit. Krahu i saj i armatosur u aktivizua në vitin 1904.[1] Ndër arkitektët ishin anëtarë të shoqërisë Shën Sava, Shtabit të Ushtrisë dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme. Veproi gjatë Luftës për Maqedoninë (Борба за Македонију Borba za Makedoniju), një sërë konfliktesh sociale, politike, kulturore dhe ushtarake në rajonin e Maqedonisë; operacionet e saj njihen si Veprimi Serb në Maqedoni (Српска акција у Македонији Srpska akcija u Makedoniji).[2]
Rastësisht, Rrethi i Motrave Serbe (Kolo Srpskih Sestara), po ashtu po formohej në Beograd në vitin 1903. Edhe pse i njohur për punën e tij bamirëse, Rrethi gjithashtu ndihmoi Organizatën Çetnike në territoret osmane të Serbisë së Vjetër dhe Maqedonisë duke dërguar ushqime dhe furnizime mjekësore, mjekë dhe infermierë për të ndihmuar të plagosurit dhe të goditurit siç bëri Vasha e Kosovës në Serbinë mesjetare.
Komiteti qendror çetnik fillimisht kishte financuar grupe individuale dhe të vogla hajdukësh (brigante), të cilët ishin ose të vetëorganizuar ose pjesë e organizatave revolucionare bullgare në Maqedoni (Komiteti Suprem Maqedonas-Adrianopojë ose Organizata e Brendshme Revolucionare Maqedonase). Këta kërkonin të mbronin popullsinë e krishterë sllave nga zulumet (mizoritë, persekutimet). Me negociatat e dështuara të një aksioni të përbashkët serbo-bullgar dhe nacionalizmin në rritje brenda komiteteve bullgare, komiteti serb vendosi të organizojë plotësisht grupet e veta të armatosura. Komiteti Qendror dërgoi dy bandat e para në Maqedoni në vitin 1904, të cilat u ekspozuan herët dhe u shkatërruan plotësisht. Vala e dytë doli më e suksesshme; megjithatë, filloi armiqësia midis Komitetit Bullgar dhe Komitetit Serb. Kështu, çetnikët serbë luftuan kundër osmanëve dhe çetat bullgare dhe shqiptare. Luftëtarët e shquar gueril përfshijnë Jovan Babunski, Gligor Sokolović, Ilija Trifunović-Birčanin, Mihailo Ristić-Džervinac, Jovan Grković-Gapon, Vasilije Trbić, Garda Spasa, Borivoje Jovanović-Brananović-Brananović-Joxhavanić, Micko Krstiq, Llazar Kujundžić, Cene Marković, Misha Aleksić-Marinko, Doksim Mihailović, Kosta Milovanović-Pećanac, Vojin Popović-Vuk, Savatije Milloshević dhe Petko Ilić. Pas shpalljes së revolucionit xhonturk në vitin 1908 dhe shpalljes së kushtetutës, të gjithë banditë në Maqedoni, duke përfshirë edhe çetnikët serbë, i ulën armët; megjithatë, luftimet guerile shpejt vazhduan, më vonë u bashkuan në Luftërat Ballkanike.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Vučetić, Biljana (2015). "Some considerations on the emergence of the Serbian Chetnik Movement in Macedonia during the last period of Ottoman rule". Zapisi. Podgorica: Istorijski institut Crne Gore. 3/4: 111–128.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Заборављене српске војводе: Четништво је настало у борбама са Турцима, затим са Бугарима, Шиптарима и Аустријанцима (видео)". 28 gusht 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)