Qeveria e Maqedonisë së Veriut
Qeveria e Maqedonisë së Veriut është bartëse e pushtetit ekzekutiv në Maqedoni të Veriut dhe përbëhet nga kryeministri dhe ministrat . Qeverinë e zgjedh Kuvendi i Maqedonisë me shumicë votash nga numri i përgjithshëm i deputetëve.
Qeveria e parë e Maqedonisë u formua në seancën e parë të ASNOM-it, më 2 gusht 1944, gjatë Luftës së Dytë Botërore . Nga maji 2017, në Republikën e Maqedonisë kanë ndryshuar gjithsej 25 qeveri dhe 16 presidentë. Në periudhën nga viti 1945 deri në vitin 1991, në krye të qeverive maqedonase qëndruan tetë presidentë, të cilët dikur quheshin Këshill Ekzekutiv, ndërsa nga viti 1991 deri në vitin 2017, tetë kryeministra formuan qeveri
Struktura organizative[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kompetenca[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë nga viti 1991, kompetencat e Qeverisë së Maqedonisë janë:
- të përcaktojë politikën e zbatimit të ligjeve dhe rregulloreve të tjera të Kuvendit dhe është përgjegjës për zbatimin e tyre;
- të propozojë ligje, buxhetin e Republikës dhe rregullore të tjera të miratuara nga Kuvendi;
- të propozojë planin hapësinor të Republikës;
- të propozojë vendim për rezervat e Republikës dhe të kujdeset për ekzekutimin e tyre;
- të miratojë dekrete dhe rregullore të tjera për zbatimin e ligjeve;
- të vendosë parimet për organizimin dhe punën e brendshme të ministrive dhe autoriteteve të tjera, drejton dhe mbikëqyr punën e tyre;
- të japë mendim për propozimet për ligje dhe rregullore të tjera që i janë dorëzuar Kuvendit nga propozuesit e tjerë të autorizuar;
- të vendosë për njohjen e shteteve dhe qeverive;
- të vendosë marrëdhënie diplomatike dhe konsullore me vendet e tjera;
- të marrë vendime për hapjen e përfaqësive diplomatike-konsullore jashtë vendit;
- të propozojë emërimin e ambasadorëve dhe zëvendësve të Republikës së Maqedonisë jashtë vendit dhe të emërojë shefat e misioneve konsullore;
- të propozojë një prokuror publik ;
- të emërojë dhe shkarkojë bartës të funksioneve publike dhe të tjera të përcaktuara me Kushtetutë dhe me ligj;
- për të kryer punë të tjera të përcaktuara me Kushtetutë dhe me ligj.
Qeveria dhe secili prej anëtarëve të saj janë përgjegjës para Kuvendit për punën e tyre. Vendimi për mosbesimin e Qeverisë merret me shumicë votash nga numri i përgjithshëm i deputetëve. Nëse Qeverisë i votohet mosbesimi, Qeveria është e detyruar të japë dorëheqje.
Mënyra e përzgjedhjes[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pas mbajtjes së zgjedhjeve të përgjithshme parlamentare, Presidenti i Republikës së Maqedonisë është i obliguar që në afat prej dhjetë ditësh nga konstituimi i Kuvendit të sapozgjedhur, mandatin për përbërjen e Qeverisë t'ia besojë kandidatit të partisë, përkatësisht partive që kanë shumicë në Kuvend. Më pas, mandatari në afat prej 20 ditësh nga dita e dhënies së mandatit paraqet program në Kuvend dhe propozon përbërjen e Qeverisë. Pas kësaj, Kuvendi zgjedh Qeverinë me shumicën e votave nga numri i përgjithshëm i deputetëve. [1]
Formacioni aktual[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Përbërja aktuale e qeverisë u zgjodh më 31 gusht 2020 pas zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të mbajtura më 15 korrik 2020 . Ai përbëhet nga 20 ministra. Në kuadër të marrëveshjes politike për formimin e qeverisë së re, u krijua posti i zëvendëskryeministrit të parë. Ky vendim i partnerëve të koalicionit u kritikua nga partitë opozitare, opinioni dhe ekspertët. [2] [3]
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Organi i parë i pushtetit ekzekutiv në Republikën e Maqedonisë ishte Presidiumi i ASNOM-it, i cili është organi drejtues i ASNOM-it me pushtet ekzekutiv dhe legjislativ. Ai u zgjodh në seancën e parë të ASNOM-it më 2 gusht 1944 dhe punoi deri në seancën e tretë të ASNOM-it nga prilli 1945, kur u rikonstituua si Kryesidium i Kuvendit Popullor të Maqedonisë . Kompetencat legjislative i ushtron në periudhat ndërmjet seancave plenare të ASNOM-it dhe pushtetit ekzekutiv - në mënyrë të pavarur. Kryetar i parë i Presidiumit të ASNOM-it ishte Metodija Andonov-Çento .
Qeveria e parë e MKR-së u formua më 16 prill 1945 me vendim të seancës së tretë të ASNOM-it . Presidenti i parë i saj ishte Lazar Kolishevski . Si qëllime prioritare në programin e Qeverisë së parë ishin: përmirësimi i shëndetësisë, lufta kundër analfabetizmit, legalizimi i alfabetit maqedonas dhe drejtshkrimi i gjuhës letrare maqedonase, zhvillimi i shkollave dhe themelimi i universitetit, zhvillimi i gjyqësorit popullor, lufta kundër burokracisë dhe demokratizimi i organeve të zgjedhjeve të lira dhe të fshehta popullore. [4]
Në periudhën nga viti 1944 deri më sot (2009), në Republikën e Maqedonisë kanë ndryshuar gjithsej 24 qeveri dhe 13 presidentë. Në periudhën nga viti 1945 deri në vitin 1991, në krye të qeverive maqedonase kanë qenë tetë presidentë, të cilët në një periudhë janë quajtur Këshilli Ekzekutiv, ndërsa nga viti 1991 deri në vitin 2005 pesë kryeministra kanë formuar qeveri. Kolishevski ishte më i gjati në presidencë, në katër qeveri, me një mandat prej dy vjetësh secila, nga viti 1945 deri në vitin 1953. Tri herë kryetar i qeverisë ka qenë Xente Bogoev, në periudhën nga viti 1968 deri në vitin 1971, dy herë në krye të qeverive maqedonase kanë qenë Ljupço Arsov, Nikolla Minçev dhe Bllagoj Popov . Arsovi kishte mandat nga viti 1953 deri në vitin 1958, Minçevi nga viti 1965 deri më 1967 dhe Popov nga viti 1974 deri më 1978. Aleksandar Grliçkov nga viti 1963 deri në 1965, Dragoljub Stavrev nga 1982 deri në 1986 dhe Gligorie Gogovski nga 1986 deri në 1991 ishin kryeministra. [5]
Gogovski ishte kryeministri i fundit i Këshillit Ekzekutiv të SRM-së dhe me të përfundoi epoka e shoqërisë socialiste në Maqedoni dhe u hap sistemi i ri plural shumëpartiak i organizimit shoqëror të Republikës së pavarur dhe sovrane të Maqedonisë. Zgjedhjet e para parlamentare shumëpartiake u mbajtën më 11 nëntor 1990, pas të cilave u zgjodh Qeveria e parë e Republikës së pavarur të Maqedonisë, e kryesuar nga Nikolla Kljusev . Pas pavarësisë në vitin 1991, Branko Crvenkovski formoi qeverinë tri herë – 1992, 1994 dhe 2002, Nikola Gruevski katër herë – 2006, 2008, 2011 dhe 2014, dhe Nikola Kljusev (1991), Ljubco (190202) 2004), Emil Dimitriev (2016). ) dhe Zoran Zaev ( 2017) nga një herë.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lidhjet e jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Faqja zyrtare e Qeverisë së Maqedonisë së Veriut (Shqip)
- Portali i hapur i të dhënave të Qeverisë së Republikës së Maqedonisë
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Уставни одредби за избор на пратеници и избор на Влада". akademik.mk. Marrë më 26 јануари 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Shiko vlerat e datave në:|access-date=(Ndihmë!) - ^ "Груби вицепремиер, Бесими министер за финансии, Османи за надворешни работи". Радио Слободна Европа. 19 август 2020. Marrë më 10 февруари 2021.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Shiko vlerat e datave në:|access-date=dhe|date=(Ndihmë!) - ^ Блажевска, Катерина (20 август 2020). "Премиерот ќе раководи или „кораководи"?". DW Македонија. Marrë më 10 февруари 2021.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Shiko vlerat e datave në:|access-date=dhe|date=(Ndihmë!) - ^ "Методија Андонов Ченто - Собрание на Македонија". sobranie.mk. Marrë më 26 јануари 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Shiko vlerat e datave në:|access-date=(Ndihmë!) - ^ Утрински Весник, 16.10.2006.: Со првата Влада почна македонската државност[lidhje e vdekur përfundimisht]