Specat e mbushur

Speca të mbushura rumune të quajtura ardei umpluți

Specat e mbushur janë një pjatë e zakonshme në shumë kuzhina. Ai përbëhet nga speca të zbrazura ose të përgjysmuara të mbushura me ndonjë nga një shumëllojshmëri mbushjesh, shpesh duke përfshirë mish, perime, djathë, oriz ose salcë. Ena zakonisht montohet duke mbushur zgavrat e specave dhe më pas duke u gatuar.

Mesdheu Lindor

Artikulli kryesor: Dollma

Dollma është një familje e pjatave të mbushura nga kuzhina osmane që mund të shërbehen të ngrohta ose të ftohta. Disa lloje të dollmave bëhen me perime të plota, duke përfshirë speca të plota. Sot, dollma gjenden në kuzhinat e Ballkanit, Kaukazit Jugor, Azisë Qendrore dhe Levantit, si dhe kuzhinat familjare të hebrenjve sefardikë dhe irakianë. Gatimet e dollmave gjenden në kuzhinën ballkanike, kaukaziane, arabe, izraelite, turke dhe të Azisë Qendrore dhe historikisht ishin pjesë e kuzhinës së pallatit osman. Fjala dolma me prejardhje turke do të thotë "diçka e mbushur".

Evropën Qendrore dhe Juglindore

Ka shumë emra për specat e mbushur në gjuhët e Evropës Qendrore dhe Juglindore:

• Filana paprika os Punjena paprika (Kroacisht)
• Γεμιστά (Gemista) (Greqisht)
• Filovana paprika (Boshnjakisht)
• Пуњена паприка (Serbisht)
• Filana paprika ose Polnjena paprika (Sllovenisht)
• Faszerowana papryka (Polonisht)
• Gefüllte Paprika (Gjermanisht)
• Töltött paprika (Hungarisht)
• Полнети пиперки (Polneti piperki) (Maqedonisht)
• Plněná paprika (Çekisht)
• Plnená Paprika (Sllovakisht)
• Пълнени чушки (Pulneni chushki) (Bullgarisht)
• Фарширований перець (Ukrainisht)
• Ardei umpluți (Rumanisht)
• biber dolmasi (Turqisht)

Kjo pjatë përbëhet nga speca të mbushura me mish të grirë dhe oriz; në të gjitha gjuhët emri përkthehet në një variant të "specave të mbushura/të plota". Më e popullarizuara në rajonet e Zagorjes dhe Vojvodinës, ajo është e ndikuar nga kuzhina hungareze. Mishi, zakonisht viçi i bluar, përzihet me barishte, erëza dhe oriz. Në Bullgari specat e mbushur zakonisht hahen me kos. Një varietet tjetër i specave të mbushur në Bullgari bëhet me djathë të bardhë të përzier dhe vezë në vend të mishit dhe orizit si mbushje.

Në kuzhinën rumune specat e mbushur zakonisht përgatiten me speca zile të mbushura me mish të bluar (zakonisht mish derri), oriz, qepë dhe perime dhe erëza të tjera dhe më pas zihen në një salcë të bërë nga krem, domate dhe erëza.

Specat e mbushur shpesh gatuhen nga romë dhe janë një pjatë e njohur në kuzhinën rome.

Greqia

Në kuzhinën greke, pjata quhet "Γεμιστά" (Gemista) dhe bëhet kryesisht nga domate dhe speca, ndërsa gjella zbukurohet me patate ose lule kungujsh. Bëhen edhe patëllxhanë dhe zucchini të njomë të cilët shërbehen me avgolemono ose kos.

Mbushja zakonisht krijohet me oriz, mish të grirë, domate, qepë ose majdanoz ndërsa disa variacione rajonale përdorin arra pishe, rrush të thatë ose kanellë. Në ishullin e Kretës, zakonisht mbushet me tërshërë. Në variacionet moderne përdoret feta ose proshutë.

Ndonjëherë përdoren edhe gjethe hardhie, gjethe lakre dhe gjethe marule. Qepët e mbushura me mish të grirë janë gjithashtu të njohura, ndërsa ftua mbushet me mish qengji dhe arra pishe. Përveç perimeve të mbushura, kallamari i mbushur është gjithashtu një pjatë e njohur në Greqi.