Palermo: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively

(View all pending changes)

[redaktim i pashqyrtuar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 3 dhjetor 2020 02:15

Stampa:Qytet Palermo, ose Palerma, është kryeqytet me një milion banorë i krahinës italiane të Sicilisë, i pesti në Itali për nga numri i popullsisë, pas Romës, Milanos, Napolit dhe Torinos, e tridhjetë e parë në nivel evropian, si dhe qendra kryesore urbane të Sicilisë dhe ishullor. Kryeqendër e Krahinën së Palermos dhe e rajonit Siçilia, është selia e Kuvendit rajonal, Universiteti dhe kryepeshkopata kryesore rajonale.

Ishte kryeqyteti (1160-1816) të Mbretërisë e Siçilisë, dhe e dyta-qyteti më i madh i Mbretërisë së Dy Sicilive deri 1861, qendra kryesore akademike e kulturës, turizmit dhe shkencës në vend dhe një qendër e rëndësishme botimesh, e telekomunikacionit.

Palermo u themelua nga fenikasit, më shumë se një mijë vjet më parë, dhe është një qytet shumë i vjetër dhe me shumë histori.

Në krahinën e Palermës gjenden nga më shumë se pesëqind vjet rreth 33.000 arbëreshë: më afër kryeqytetit është Hora e Arbëreshëvet, qytezi më i madh dhe i populluar shqiptar në Itali; larg 5 kilometra nga kjo ndodhet Sëndastina, kolonia më e re dhe e vogël; dhe pastaj më shumë në brendësi Kundisa, katundi më i vjetër arbëresh. Dy vende e tjera (Munxifsi dhe Pallaci) humbën gjuhën dhe identitetin, por ruajnë ritin fetar bizantin, elementë që ende sot i kujtonë se janë arbëreshë. Palermo është edhe vendi ku është arratisur shkrimtari i njohur shqiptar Petro Marko.

Kultura

Kisha e Shën Kollit së Arbëreshëve në Martoranën, kisha shqiptare e Palermos

Kultura arbëreshe në Palermë

Deri në Luftën e Dytë Botërore, para një bombë e shkatërroi, Palerma ka pasur Seminarin Italo-Shqiptar, themeluar nga i madhi At Gjergji Guxeta, një shkollë prestigjioze ku studiuan intelektualët më të shquar arbëreshë (për shembull Nikolla Keta, Gavril Dara i riu, Dhimitër Kamarda, Zef Skiroi, etj.).

Arbëreshët në Palermë kanë edhe sot kishën e tyre, Kisha e Shën Kollit së Arbëreshëve në Martoranën, ku është mesha në gjuhën greke e vjetër (si tradit e çdo kishë lindore, katolike dhe ortodokse) dhe në arbërisht tek liturgjiat dhe shërbesat bizantine. Eparkia e Horës së Arbëreshëvet, pjesë e Kishës Bizantine Arbëreshe, ka në Palermo një kongregacion fetar i grave arbëreshe/shqiptare të ritit bizantin: Kongregacioni i Motrave Basilian e Shën Makrinës, pranishëm edhe në Shqipëri dhe Kosovë.

Tek Universiteti i Palermos është Katedra e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, një nga ata më të vjetër në Itali themeluar nga i madhi arbëresh Gaetano Petrotta. Në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë, themeluar nga arbëreshët e Siçilisë, ekzistoj në Palermë Komiteti Italo-Shqiptar, pas Lidhja Italo-Shqiptare, për pavarësinë e Shqipërisë, lidhjë rëndësishme për pavarësinë e ardhshme.

Demografia

Pakicat etnike dhe të huaja

Në 31 dhjetor 2010 në Palermo jetonin 20.252 banorë të huaj, e barabartë kjo me 2.064 për qind të popullsisë së qytetit. Bashkësitë më të mëdha janë:

shqiptarë: 6.487 (arbëreshë: 15.000)

Shih edhe këtë

Lidhje të jashtme

Universiteti i Palermos, Katedra e Gjuhës dhe Letërsisë shqipe^{[lidhje e vdekur]}

Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Italisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.

@@ Rreshti 51: / Rreshti 51: @@
 [[Skeda:Lapide marmorea S Nicolò dei Greci.jpg|parapamje|majtas|Kisha e Shën Kollit së Arbëreshëve, pllakë mermeri në kujtim të [[Gjergj Kastrioti (Skënderbeu)|Skënderbeut]]]]
 === Kultura arbëreshe në Palermë ===
-Deri në [[Lufta e Dytë Botërore|Luftën e Dytë Botërore]], para një bombë e shkatërroi, Palerma ka pasur ''[[Seminari Arbëresh i Palermos|Seminarin Italo-Shqiptar]]'', themeluar nga i madhi [[Gjergji Guxeta|At Gjergji Guxeta]], një shkollë prestigjioze ku studiuan intelektualët më të shquar [[arbëreshët|arbëreshë]] (për shembull [[Nikolla Keta]], [[Dhimitër Kamarda]], [[Zef Skiroi]], etj.).
+Deri në [[Lufta e Dytë Botërore|Luftën e Dytë Botërore]], para një bombë e shkatërroi, Palerma ka pasur ''[[Seminari Arbëresh i Palermos|Seminarin Italo-Shqiptar]]'', themeluar nga i madhi [[Gjergji Guxeta|At Gjergji Guxeta]], një shkollë prestigjioze ku studiuan intelektualët më të shquar [[arbëreshët|arbëreshë]] (për shembull [[Nikolla Keta]], [[Gavril Dara i riu]], [[Dhimitër Kamarda]], [[Zef Skiroi]], etj.).
-Shqiptarët në Palermo kanë edhe sot kishën e tyre, ''[[Kisha e Shën Kollit së Arbëreshëve]] në Martoranën'', ku është mesha në [[Gjuha greke|gjuhën greke]] dhe [[Gjuha shqipe|shqipe]] në ritin [[Kisha Bizantine Arbëreshe|bizantin-ortodoks]]. [[Eparkia e Horës së Arbëreshëvet]] ka në Palermo një kongregacion fetar i grave arbëreshe/shqiptare të ritit bizantin: ''Kongregacioni i Motrave Basilian e Shën Makrinës'', pranishëm edhe në [[Shqipëria|Shqipëri]] dhe [[Kosova|Kosovë]].
+Arbëreshët në Palermë kanë edhe sot kishën e tyre, ''[[Kisha e Shën Kollit së Arbëreshëve]] në Martoranën'', ku është mesha në gjuhën [[Gjuha greke|greke e vjetër]] (si tradit e çdo kishë lindore, katolike dhe ortodokse) dhe në [[Arbërishtja (Itali)|arbërisht]] tek liturgjiat dhe shërbesat bizantine. [[Eparkia e Horës së Arbëreshëvet]], pjesë e [[Kisha Bizantine Arbëreshe|Kishës Bizantine Arbëreshe]], ka në Palermo një kongregacion fetar i grave arbëreshe/shqiptare të ritit bizantin: ''Kongregacioni i Motrave Basilian e Shën Makrinës'', pranishëm edhe në [[Shqipëria|Shqipëri]] dhe [[Kosova|Kosovë]].
 Tek [[Universiteti i Palermos]] është ''Katedra e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe'', një nga ata më të vjetër në Itali themeluar nga i madhi arbëresh [[Gaetano Petrotta]]. Në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë, themeluar nga arbëreshët e Siçilisë, ekzistoj në Palermë ''Komiteti Italo-Shqiptar'', pas ''Lidhja Italo-Shqiptare'', për pavarësinë e [[Shqipëria|Shqipërisë]], lidhjë rëndësishme për pavarësinë e ardhshme.