Amfiteatri i Durrësit

Amfiteatri i Durrësit
Amfiteatri
Lloji	Arkeologji
Vendndodhja	Durrës, Durrës, Shqipëri
Koordinatat	41.312242°N 19.445072°E / 41.312242; 19.445072
Ndërtuar	FILLIMI I Shek. II
Organi drejtues	DRKK Durrës
Monument Kulture në Shqipëri
Emri zyrtar: Monument i trashëgimisë kulturore
Lloji	Nën mbrojtje
Kriteret	I
Përcaktuar	1886, 10.06.1973
Nr. i referencës	DR001
Tipologjia	Amfiteatër
Amfiteatri i Durrësit (Earth)

Amfiteatri i Durrësit, më i madhi dhe më i rëndësishmi, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Ballkan, është ndërtuar në fillim të shek të II të e.s gjatë sundimit të perandorit Trajan.

Përshkrimi

Ai ka vlera të veçanta arkitekturore dhe artistike dhe mund të krahasohet me monumentet e kësaj periudhe të Pompeit dhe Kapuas në Itali. Amfiteatri ka trajtë elipsi me diametër 136 metra dhe lartësi rreth 20 m. Shkallarja për shikuesit e veshur me pllaka të bardha merrte 16-20.000 veta, ndërsa në arenë zhvilloheshin luftimet e gladiatorëve.

Ky amfiteatër ka arkitekturë romake dhe ndërtimi i tij në qendër të qytetit 351 m larg detit, fillon në rrafshin e arenës 5,5 m mbi nivelin e detit, ndërsa 2/3 mbështetet në kodër. Amfiteatri 1800-vjeçar qëndron mes 30 amfiteatrove të zbuluar të botës antike nga Roma deri në Budapest dhe Lion. Pas viteve 90 një sërë projektesh synojnë të realizojnë zbulimin e plotë të ndërtesës dhe bashkëpunimi me Universitetin e Parmës pritet të formësojë përfundimisht në të ardhmen të gjithë gjeografinë e shkueshme të Amfiteatrit.

Historiku i gërmimeve

Amfiteatri i Durrësit është zbuluar në vitin 1966 nga bashkëpunëtori i vjetër shkencor Vangjel Toçi, vit në të cilin kanë nisur dhjetëra ekspedita të sektorëve kërkimorë e shkencorë, shqiptare e të huaja. Në mënyrë intensive gërmimet janë përqendruar në vitet 1967-1970 të cilat detyruan zhvendosjen e 55 familjeve dhe prishjen e 33 banesave private për t’i hapur rrugë zbulimit të ndërtesës antike.

Galleria

• 
• 
• 

  Mozaikë në amfieatër

Shih edhe

• Durrësi
• Porti i Durrësit
• Plazhi i Durrësit
• Bukuroshja e Durrësit
• Muzeu Arkeologjik i Durrësit

Literatura

• Oliver Gilkes: Albania: An archaeological guide. London; New York: I. B. Tauris. 2013. 161–162. ISBN 9781780760698
• Pedro Ponce de Leon (2013), "Technical report funded by a grant from the Council of Europe Development Bank through its Spanish Social Cohesion Account", Seven Most Endangered Heritage Sites. Roman Amphitheater, Dürres , Albania (PDF) (në anglisht), Den Haag: Europe Development Bank, marrë më 2018-08-18
• Helmut Buschhausen (2001), Walter Raunig (red.), "Durazzo und die Anfänge des Christentums in Albanien", Albanien. Reichtum und Vielfalt alter Kultur (në gjermanisht dhe shqip), München: Staatliches Museum für Völkerkunde München, fq. 69–78, ISBN 3-9807561-2-2
• Karaiskaj, Prof. Dr. Gjerak (2004). ""Amphitheatre of Durrës"" (PDF) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 27 shkurt 2012. Marrë më 14 gusht 2013.</ref>
• Miraj, L.‘Raport nga germimet arkeologjike ne amfiteatrin e Durresit’, Iliria, (1989/2) 286-288.
• Miraj, L.‘Gërmime të reja në amfiteatrin e Durrësit’, Iliria, (1988/2) 264-265.