Handan Sultan

Tyrbeja e Handan Sulltanit ndodhet ngjitur me atë të Mehmed III në oborrin e Ajasofja

Handan Sultan (turqisht osmanlli: خندان سلطان që do të thotë "paqesore" në persisht; vdiq 9 nëntor 1605) ishte bashkëshorti i Sulltan Mehmed III, dhe Valide Sulltana birit të tyre Sulltan Ahmed I.

Jeta e hershme

Me origjinë boshnjake, Handan Sultan ishte një shërbëtor në familjen e Xherah Mehmed Pasha, bejlerbeu e Ejaletit Rumeli. Ai ishte burri i Gjevherhan Sulltanit, e bija e Sulltan Selim II, motra e Sulltan Murad III, dhe tezja e Sulltan Mehmed III. Mehmed Pasha ishte kirurg ("cerrah") dhe kishte rrethprerë Princin Mehmed në 1582.

Si bashkëshortor perandorak

Në 1583, kur Mehmed u emërua sanxhakbeu i Saruhanit, Handan duke qenë i bukur iu paraqit atij në nisjen e tij nga Mehmed Pasha dhe Gjevherhan Sultan. Kur Mehmed u ngjit në fron pas vdekjes së babait të tij në 1595, Handan erdhi në Stamboll me të.

Familja

Së bashku me Mehmedin, Handan kishte pesë fëmijë:

Şehzade Sultan Selim (1585, Pallati Manisa, Manisa - 20 Prill 1597, Saraji i Topkapësë, Stamboll, i varrosur në Xhaminë Hagia Sophia);

Şehzade Sultan Süleyman (1586, Manisa Palace, Manisa, vdiq i ri, u varros në Xhaminë Hagia Sophia);

Sulltan Ahmed I (9 maj 1588/90, Pallati Manisa, Manisa - 22 nëntor 1617, Pallati Topkapi, Stamboll, i varrosur në mauzoleumin Ahmed I, Xhamia e Sulltan Ahmetit);

Dy vajza;

Aderimi i Ahmedit

Kur Ahmed u ngjit në fron pas vdekjes së Mehmed III më 22 dhjetor 1603, Handan u bë Valide Sulltana. Si nëna e Sulltanit të ri, ajo mori 1.000 aspers në ditë. Të Premten më 9 Janar, ish Valide Sulltana Safije Sultan, së bashku me Şehzade Mustafën (e ardhmja Mustafa I) u dërguan për të jetuar në Pallatin Eski (të vjetër) që ndodhet në Sheshin Beyazıt. Menjëherë pas suksesit të tij, Ahmedi dëshironte të shprehte mirënjohjen e tij për Mehmed Pasha dhe Gjevherhan Sultan për rolin që ata kishin luajtur në bashkimin e prindërve të tij. Megjithatë, deri atëherë, Xherah Mehmed Pasha ishte i moshuar dhe i sëmurë dhe vdiq më 9 janar 1604. Prandaj, Ahmed, nderoi gruan e të ndjerit pashallëk. Ai gjithashtu emëroi një prej vajzave të tij pas saj.

Si Regent

Si bashkëvepruese, ajo menjëherë filloi ndërtimin e rrjetit të saj të klientëve dhe u përfshi aktivisht në drejtimin e çështjeve dinastike dhe perandorake së bashku me tutorin e Ahmedit Mustafa Efendi (vdiq 1607 ose 1608). Ahmed disa herë njoftoi padurimin e tij për të shkuar në luftë. Duket se Handan Sulltan dhe Mustafa Efendi e këshilluan që të sillej në këtë mënyrë në mënyrë që t’i jepte publikut përshtypjen se ai ishte i aftë të sundonte shtetin. Ai gjithashtu filloi të kalojë një kohë të madhe jashtë pallatit, veçanërisht gjuetisë ose kryerjes së inspektimeve pa njohje, pavarësisht nga moti. Handan Sultan shpejt e kuptoi se djali i saj mund ta vinte veten lehtë në rrezik dhe për këtë arsye duhej të vrojtohej nga afër.

Ajo favorizoi bashkëfshatarët e saj boshnjakë në gjykatën e djalit të saj. Ajo e bindi Ahmedin që të emëronte Yavuz Ali Pasha si vezir të madh, dhe mbajti një lidhje të ngushtë me të, veçanërisht gjatë muajve të parë kritik të mbretërimit të Ahmedit. Në pranverën e vitit 1604, ajo dhe Mustafa Efendi urdhëruan Ali Pasha të merrte komandën në Hungari. Në gusht të vitit 1604, Ahmed urdhëroi ekzekutimin e zëvendës vezirit të madh Kasim Pasha, dhe në janar 1605 të pasardhësit të tij Sarıkçı Mustafa Pasha, dhe në të dy rastet vendimi i tij u miratua dhe inkurajua nga Handan Sulltan dhe Mustafa Efendi, të cilët po përpiqeshin të shpëtonin gjykatën të klientëve të Safije Sulltan.

Për shkak të ndikimit të Handan Sulltanit ndaj djalit të saj, Dervish Mehmed Aga zëvendësoi Bayran Agën si kopshtar kryesor në verën e vitit 1604. Sa herë që Handan, Ahmed dhe Dervish hynin krejt në kopshtet e pallateve, ajo i bëri Ahmedit të premtonte se ai nuk do të bëjë asgjë në kundërshtim me atë të Dervishit fjalët dhe mendimet. Falë mbështetjes së vazhdueshme të Handan, ai arriti të bëhej favoriti i parë mbretëror i Ahmedit.

Handan Sultan gjithashtu veproi si ndërmjetës midis djalit të saj dhe zyrtarëve të tjerë të qeverisë. Vizdo vezir që dëshironte të komunikonte me Ahmedin duhej t'i paraqiste kërkesën e tij së pari asaj. Historiani bashkëkohor Ibrahim Peçevi vuri në dyshim mençurinë e saj, por legjitimoi autoritetin e saj mbi djalin e saj me një thënie të vjetër dhe popullore "e drejta e një nëne është e drejtë e Zotit".

Organizata bamirëse

Handan Sultan bëri një fond për mirëmbajtjen e varrit të burrit të saj Mehmed III dhe pagat e punonjësve të saj. Ajo gjithashtu bëri dhurata në Kytahja, Menemen dhe Kilizman.

Sinanpaşaoğlu Mehmed Pasha i cili ishte martuar me Piale Pasha dhe Gjevherhan.