Kristali
Një kristal ose i ngurtë kristalor është një material i ngurtë, përbërësit e të cilit (si atomet, molekulat ose jonet ) janë rregulluar në një strukturë mikroskopike shumë të renditur, duke formuar një rrjetë kristalore që shtrihet në të gjitha drejtimet. [1] [2] Përveç kësaj, kristalet e vetme makroskopike zakonisht janë të identifikueshme nga forma e tyre gjeometrike, e përbërë nga faqe të sheshta me orientime specifike dhe karakteristike. Studimi shkencor i kristaleve dhe formimit të kristaleve njihet si kristalografi . Procesi i formimit të kristaleve nëpërmjet mekanizmave të rritjes së kristaleve quhet kristalizimi ose ngurtësimi .
Fjala kristal rrjedh nga fjala greke e lashtë κρύσταλλος( krustallos ), që do të thotë edhe " akull " dhe " kristal shkëmbi ", [3] nga κρύος ( kruos ), "ftohti i akullt, ngrica". [4] [5]
Shembuj të kristaleve të mëdha përfshijnë flokët e borës, diamantet dhe kripën e tryezës . Shumica e lëndëve të ngurta inorganike nuk janë kristale, por polikristale, pra shumë kristale mikroskopike të shkrirë së bashku në një të ngurtë të vetme. Polikristalet përfshijnë shumicën e metaleve, shkëmbinjve, qeramikës dhe akullit . Një kategori e tretë e trupave të ngurtë janë trupat e ngurtë amorfë, ku atomet nuk kanë asnjë strukturë periodike. Shembuj të lëndëve të ngurta amorfe përfshijnë qelqin, dyllin dhe shumë plastika.
Pavarësisht emrit, kristali i plumbit, qelqi kristal dhe produktet e ngjashme nuk janë kristale, por më tepër lloje qelqi, dmth. lëndë të ngurta amorfe.
Kristalet, ose lëndët e ngurta kristalore, përdoren shpesh në praktika pseudoshkencore si terapia me kristal, dhe, së bashku me gurët e çmuar, ndonjëherë shoqërohen me magji në besimet Wiccan dhe lëvizjet fetare të lidhura me to. [6]
- ^ Stephen Lower. "Chem1 online textbook—States of matter". Marrë më 2016-09-19.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ashcroft dhe Mermin (1976). Solid State Physics.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ κρύσταλλος, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
- ^ κρύος, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
- ^ "crys·tal". The American Heritage Dictionary of the English Language. Marrë më 2023-06-17.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The Magic of Crystals and Gemstones". WitchesLore. 14 dhjetor 2011. Marrë më 14 nëntor 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)