Maqedonia e Vardarit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Kufijtë e rajonit modern gjeografik të Maqedonisë, të ndarë me kufijtë kombëtarë të vendeve fqinje (Kosova paraqitet si pjesë e Serbisë). Në veriperëndim: Maqedonia e Vardarit, që përfshin Maqedoninë e Veriut; Komunat e Tërgovishtes dhe Preshevës në Serbi dhe komuna e Hanit të Elezit në Kosovë. Në verilindje: Maqedonia e Pirinit, pjesë e Bullgarisë jugperëndimore. Në jug: Maqedonia e Egjeut, pjesë e Greqisë veriore.

Maqedonia e Vardarit (maqedonisht dhe serbisht: Вардарска Македонија, Vardarska Makedonija) ishte emri i dhënë territorit të Mbretërisë së Serbisë (1912–1918) dhe Mbretërisë së Jugosllavisë (1918–1941) që përafërsisht korrespondon me Maqedoninë e Veriut të sotme. Ai mbulon pjesën veriperëndimore të Maqedonisë gjeografike, kufijtë modernë të së cilës u përcaktuan nga mesi i shekullit të 19-të.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Maqedonia e Vardarit zakonisht i referohet pjesës qendrore të rajonit të Maqedonisë që i atribuohet Mbretërisë së Serbisë nga Traktati i Bukureshtit (1913) pas Luftërave Ballkanike. Territori është emëruar pas Vardarit, lumit kryesor që përshkon rajonin nga veriperëndimi në juglindje, për ta dalluar atë nga Maqedonia greke dhe rajoni rreth malit Pirin në Bullgari.

Rajoni fillimisht njihej si Maqedonia Serbe[1][2] edhe pse përdorimi i emrit Macedonia u ndalua më vonë në Mbretërinë e Jugosllavisë, për shkak të politikës së zbatuar të serbizimit të sllavishtfolësve vendas.[3][4] Nga viti 1919 deri në vitin 1922, zona (duke përfshirë pjesë të Kosovës së sotme dhe Serbisë Lindore) ishte pjesë e Serbisë Jugore (Serbisht: Jужна Србија, Južna Srbija),[5][6][7] Në vitin 1929, Mbretëria e Jugosllavisë u nda. në provincat e quajtura banovina. Maqedonia e Vardarit si pjesë e Serbisë Jugore më pas u bë pjesë e Banovina Vardar.[8]

Gjatë Luftës së Parë Botërore ajo u pushtua nga Bullgaria si pjesë e Zonës së Inspektimit Ushtarak të Maqedonisë. Pas luftës, komunat e sotme të Strumicës dhe Novosellës u shkëputën nga Bullgaria dhe iu dorëzuan Jugosllavisë. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Bullgaria krijoi dy rrethe administrative në rajon - Manastirin dhe Shkupin. Në vitin 1946, pjesa më e madhe e Maqedonisë së Vardarit si një nga gjashtë vendet përbërëse të RSFJ Jugosllavia u bë Republika Popullore e Maqedonisë (1946-1963) pastaj Republika Socialiste e Maqedonisë (1963-1991).

Pas shpërbërjes së Jugosllavisë, përveç Maqedonisë së Veriut, rajoni përfshin edhe komunat e Tërgovishtes dhe Preshevës në Serbi,[9] dhe komunën e Hanit të Elezit në Kosovë.[10] Ndonjëherë në rajon përfshihen zonat e Golo Brdo dhe Mala Prespa në Shqipëri.

Sfondi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shiko gjithashtu: Maqedonia e Veriut nën Perandorinë Osmane

Jugosllavia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shiko gjithashtu: Serbia e Jugut (1919–22), Banovina Vardari, dhe Republika Socialiste e Maqedonisë

Republika e Maqedonisë së Veriut[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shiko gjithashtu: Maqedonia e Veriut

Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura e[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Danforth, L.M. (1997). The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. Princeton University Press. p. 44. ISBN 0-691-04356-6
  • Alice Ackermann (1999). Making Peace Prevail: Preventing Violent Conflict in Macedonia (në anglisht). Syracuse University Press. fq. 55–. ISBN 978-0-8156-0602-4.
  • Ilká Thiessen (2007). Waiting for Macedonia: Identity in a Changing World (në anglisht). University of Toronto Press. fq. 29–. ISBN 978-1-55111-719-5.
  • Hugh Poulton (2000). Who are the Macedonians? (në anglisht). C. Hurst & Co. Publishers. fq. 2–. ISBN 978-1-85065-534-3.
  • Stefan Troebst (janar 2007). Das makedonische Jahrhundert: von den Anfängen der nationalrevolutionären Bewegung zum Abkommen von Ohrid 1893-2001 ; ausgewählte Aufsätze (në gjermanisht). Oldenbourg. fq. 344–. ISBN 978-3-486-58050-1.[lidhje e vdekur]
  • Dimitar Bechev (13 prill 2009). Historical Dictionary of the Republic of Macedonia (në anglisht). Scarecrow Press. fq. 232–. ISBN 978-0-8108-6295-1.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Popovic, P. (2018). Serbian Macedonia: An Historical Survey (në anglisht). Creative Media Partners, LLC. fq. 1. ISBN 978-0-344-87197-9.
  2. ^ Treanor, P.J. (2019). Britain, Bulgaria, and the Paris Peace Conference, 1918–1919: A Just and Lasting Peace? (në anglisht). Lexington Books. fq. 26. ISBN 978-1-4985-8563-7.
  3. ^ Donald Bloxham, The Final Solution: A Genocide, OUP Oxford, 2009, ISBN 0199550336, p. 65.
  4. ^ Chris Kostov, Contested Ethnic Identity: The Case of Macedonian Immigrants in Toronto, Peter Lang, 2010, ISBN 3034301960, p. 76.
  5. ^ Victor Roudometof, Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian Question, Greenwood Publishing Group, 2002, ISBN 0275976483, p. 102.
  6. ^ Constantine Panos Danopoulos, Dhirendra K. Vajpeyi, Amir Bar-Or, Civil-military Relations, Nation Building, and National Identity: Comparative Perspectives, Greenwood Publishing Group, 2004, ISBN 0275979237, p. 218.
  7. ^ Roland Robertson, Victor Roudometof, Nationalism, Globalization, and Orthodoxy: The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans, Greenwood Publishing Group, 2001, ISBN 0313319499, p. 188.
  8. ^ War of words: Washington tackles the Yugoslav conflict, f. 43, në Google Books
  9. ^ Петър Христов Петров, Македония: история и политическа съдба, том 3, Изд-во "Знание" ООД, 1998, стр. 109.
  10. ^ Стефан Карастоянов, Косово: геополитически анализ, Университетско издателство "Св. Климент Охридски", 2007, ISBN 9540725410, стр. 41.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Maqedonia_e_Vardarit&oldid=2511288"