Nadezhda Petroviq

Nadežda Petrović Надежда Петровић
Nadežda Petrović
Lindi	11/12 tetor 1873 Čačak, Principata e Serbisë
Vdiq	3 prill 1915 (41 vjeçe) Valjevo, Mbretëria e Serbisë
Kombësia	Serbe
Arsimi	Studiuar me Đorđe Krstić dhe Anton Ažbe
Njohur për	Pikturë
Lëvizjet	Fauvizëm
Çmimet	Medalje për Bravery Urdhri i Kryqit të Kuq

Nadezhda Petroviq (Cirilike serbe: Надежда Петровић Nadežda Petrović; 11/12 tetor 1873 - 3 prill 1915) ishte një piktore serbe e fundit të shekullit 19 deri në fillim të shekullit të 20. Konsiderohet si artistja më e famshme e rrymës së impresionizmit, duke qenë dhe artistja femër më e rëndësishme e asaj periudhe. Lindur në Čačak, Petroviq u shpërngul në Beograd në rininë e saj, ku dhe ndoqi shkollën e vajzave për studimet e larta. E diplomuar në 1891 ajo dha mësimdhënie për një periudhë derisa u zhvendos në Mynih për të studiuar së bashku me artistin slloven Anton Ažbe. Midis 1901 dhe 1912 puna e saj u ekspozua në shumë galeri të qyteteve përqark Evropës.

Në vitet e mëvonshme të jetës së saj, Petrović kishte pak kohë për të pikturuar dhe prodhoi vetëm pak punime artistike. Në 1912 ajo doli vullnetare për të qenë infermiere gjatë shpërthimit të luftërave ballkanike. Ajo shërbeu si infermiere për ushtarët serbë deri në 1913, kur ajo u sëmur me kolerë dhe tifo. Me fillimin e Luftës së Parë Botërore ajo nisi të punojë sërisht në mënyrë vullnetare si infermiere në ushtrinë serbe, por vdiq për shkak të tifos në 3 prill 1915.

Biografia

Nadežda Petrović ka lindur në Čačak, Principata e Serbisë më 11 ose 12 tetor 1873 nga i ati Dimitrije dhe e ëma Mileva Petrović. Babai i saj mësoi art dhe letërsi dhe donte të mbledhte vepra arti. Më vonë ai punoi si mbledhës i taksave dhe shkroi për pikturën. Nëna e saj Mileva ishte një mësuese e shkollës dhe një e afërme e politikanit të shquar serb Svetozar Miletiq. Babai i saj më vonë gjeti punë në financa dhe në politikë. Ai u sëmur në fund të viteve 1870, duke detyruar familjen të shkojë në qytetin e Karanovac (Kraljevo moderne) përpara se të zhvendoseshin përfundimisht në Beograd më 1884. Këtu ata jetonin në shtëpinë e gjyshit Petroviç, Maksim. Shtëpia në të cilën ata jetonin u shkatërrua më vonë nga Luftwaffe gjatë Luftës së Dytë Botërore. Duke shfaqur shenja për të qenë një artiste e talentuar, Petrović më vonë u udhëzua nga Djordje Krstiq dhe mori pjesë në shkollën e grave të arsimit të lartë, prej nga u diplomua më 1891. Më 1893 ajo u bë mësuese e artit në shkollë dhe më vonë shkoi në Universitetin e Grave në Beograd. Më pas, ajo mori një bursë nga Ministria e Arsimit e Serbisë për të studiuar artin në shkollën private të Anton Abeit në Mynih. Këtu takoi piktorët Rihard Jakopič, Ivan Grohar, Matija Jama, Milan Milovanoviq, Kosta Milićević dhe Borivoje Stevanoviq. Ajo gjithashtu hasi pionierë të artit modern si Wassily Kandinsky, Alexej von Jawlensky, Julius Exter dhe Paul Klee, dhe u prek thellë nga puna e tyre. Ndërsa në Mynih, ajo i dërgoi rregullisht letra prindërve të saj në Serbi dhe gjithmonë kërkoi që ata të dërgonin gazetat dhe librat e saj që detajonin ngjarjet më të fundit në vend. Përkushtimi i saj për artin e saj mori një taksë mbi jetën e saj personale, dhe në 1898 ajo e thirri angazhimin e saj në një nëpunës civil pasi nëna e njeriut kërkonte një pritje të papranueshme të lartë. Petroviç u kthye në Serbi në vitin 1900 dhe vizitoi rregullisht muzetë dhe galeritë, ndoqi koncerte dhe prodhime teatrore. Ajo gjithashtu i kushtoi shumë nga koha e saj për të mësuar gjuhë të huaja. Ekspozita e saj e parë individuale u zhvillua në Beograd po atë vit. Ajo gjithashtu ndihmoi në organizimin e Ekspozitës së Parë Jugosllave të Artit dhe Kolonisë së Parë Jugosllave të Artit. Në vitin 1902, Petroviç filloi mësimin në shkollën e grave të arsimit të lartë. Vitin e ardhshëm ajo u bë kryetare e parë e Rrethit të Motrave Serbe, një organizatë humanitare e përkushtuar për të ndihmuar serbët etnikë në Kosovën dhe Maqedoninë e kontrolluar nga Osmanët. Në vitin 1904 Petroviç u tërhoq në shtëpinë e saj familjare Resnik, ku u përqëndrua në pikturat e saj. Një nga veprat e saj më të famshme, Resnik, u përfundua gjatë qëndrimit të saj këtu. Gjatë disa viteve të ardhshme, ajo u përfshi në qarqet patriotike serbe dhe protestoi ndaj aneksimit austro-hungarez të Bosnje dhe Herzegovinës. Në vitin 1910, ajo udhëtoi në Paris për të vizituar mikun e saj, skulptorin Ivan Meštrović. Duke qëndruar në Francë derisa dëgjoi lajmin për vdekjen e babait të saj, ajo u kthye në Serbi në prill të vitit 1911. Pas kthimit të saj, ajo vazhdoi mësimin në shkollën e grave të arsimit të lartë.

Në vitin 1912, nëna e Petroviqit vdiq. Me shpërthimin e luftërave ballkanike shumë shpejt, Petroviç u bë vullnetare për t'u bërë infermiere dhe iu dha një medalje për trimëri dhe një urdhër të Kryqit të Kuq për përpjekjet e saj. Ajo vazhdoi ushtarët serbë të infermierisë deri në vitin 1913, kur ajo kontraktonte tifusin dhe kolerën. Në vitet e mëvonshme të jetës së saj, ajo kishte pak kohë për të pikturuar dhe prodhuar vetëm disa piktura, duke përfshirë kryeveprën post-impresioniste Spitali Valjevo (serbisht: Valjevska bolnica). Profesor Andrew Wachtel vlerësoi pikturën për "stërvitjet e hijshme të saj dhe ngjyrat e ndritshme" dhe paraqitjen e "një seri tendencash të bardha kundër një peizazhi ekspresional, pothuajse fauvist, të gjelbër, portokall dhe të kuq". Petroviç u gjet në Itali kur Austria-Hungaria shpalli luftë në Serbi në korrik 1914. Ajo u kthye menjëherë në Beograd për të ndihmuar ushtrinë serbe. Pasi u bë vullnetare për të punuar si infermiere në Valjevo, ajo vdiq nga ethet tifo më 3 prill 1915 në të njëjtin spital të përshkruar në Spitalin Valjevo. Pas vdekjes së saj, ngjashmëria e saj është përshkruar në kartëmonedhën 200 dinarë të Serbisë.

Ajo kishte nëntë vëllezërr dhe motra, përfshirë Rastko Petrović, shkrimtarin dhe diplomatin, i cili vdiq në Shtetet e Bashkuara në 1949.

Punime të zgjedhura

• 
  Bavariani me kapele (1900)
• 
  Gračanica (1913)
• 
  La Moisson (1902)
• 
  Pogreb u Sicevu (1905)
• 
  Në brendësi të pyllit (rr. 1900)
• 
  Ditë vere (rr. 1900)
• 
  Plazhi në Bretanji (rr. 1900)
• 
  Anija e poshtme dhe Sava (rr. 1900)
• 
  Velikafa (1905)
• 
  Resnik (1904)
• 
  Prizreni i vjetër
• 
  Ura turke

Lexo më shumë

• Značaj slikarstva Nadežde Petrović by Đorđe Popović, 1938.
• Nadežda Petrović kao preteča današnjeg našeg savremenog slikarstva by Pjer Križanić, Politika, 1938.
• Prilog monografiji Nadežde Petrović by Bojana Radojković, 1950.
• Značaj slikarstva Nadežde Petrović by Đorđe Popović, 1938.
• Prilog monografiji Nadežde Petrović by Bojana Radajković, pgs. 194–201, 1950.
• Nadežda Petrović, od desetletnici njene smrti by France Meseel, 1925.
• Propovodenici jugoslovesnke ideje među Srbijankama by Jelena Lazarević, 1931.
• Nadežda Petrović otvara prvu kancelariju kola srpskih sestara by Jelena Lazarević, 1931.
• Nadežda Petrović by Mile Pavlović, 1935.
• Nadežda Petrović by Branko Popović, pgs. 144–149, 1938.

Referime

• "Nekoliko (ne)poznatih stvari o Nadeždi Petrović" [Disa fakte të panjohura rreth Nadežda Petrović]. B92 (në serbisht). 30 qershor 2012. Arkivuar nga origjinali më 7 prill 2012.
• Cuhaj, George S. (2010). Standard Catalog of World Paper Money – Modern Issues: 1961–Present. Iola, Wisconsin: Krause Publications. ISBN 978-1-4402-1512-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Mitrović, Andrej (2007). Serbia's Great War, 1914–1918. Londër: Purdue University Press. ISBN 978-1-55753-477-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Uzelac, Sonja Briski (2003). "Visual Arts in the Avant-gardes Between the Two Wars". përmbledhur nga Djurić, Dubravka; Šuvaković, Miško (red.). Impossible Histories: Historical Avant-gardes, Neo-avant-gardes, and Post-avant-gardes in Yugoslavia, 1918–1991. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. ISBN 978-0-262-04216-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• "Ceo život u slikama" [Një jetë e tërë në piktura]. Večernje novosti (në serbisht). 18 prill 2013.
• Svirepi ubica tifus [Typhus, vrasësi mizor] (në serbisht). 19 prill 2013. {{cite book}}: Parametri |newspaper= është injoruar (Ndihmë!)
• Wachtel, Andrew (2002). "Culture in the South Slavic Lands". përmbledhur nga Roshwald, Aviel; Stites, Richard (red.). European Culture in the Great War: The Arts, Entertainment and Propaganda 1914–1918. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-01324-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)