Rufai
Rufaʽi ose Rifa'i (arabisht الرفاعية Rifaʽiya ose Rifaʽiyya) është një tarikat sufi brenda Islamit Sunit i themeluar nga Ahmed er-Rifai dhe i zhvilluar në ligatinate Irakut të Poshtëm midis Wasit dhe Basrës. Tarikati rifa'i pati ndjekësit e tij më të mëdhenj deri në shekullin XV të erës sonë, kur u tejkalua nga tarikati Kadiri. tarikati thuhet se ka ndikim të veçantë në Kajro, Egjipt.[1]
Tarikati Rifai gjendet më së shpeshti në Lindjen e Mesme Arabe, por edhe në Turqi, Ballkan dhe Azinë Jugore.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Të dhënat tregojnë se Ahmad er-Rifaʽi trashëgoi pozitën e xhaxhait të tij nga nëna, Mansur el-Bata'ihi, si kryetar i komunitetit të tij fetar në vitin 1145-6 të e.s. Në këtë kohë shumë ndoqën aktivitetet e tij në dhe rreth fshatit Umm 'Ubejda.[2] Në kënetat e Irakut të Poshtëm, tarikati Rifaʽi u zhvillua dhe mori vëmendje gjatë shekullit të XII për shkak të praktikave të tij ekstravagante. Rifa'itë u zgjeruan edhe në Egjipt dhe Siri.
Në vitin 1268 të erës sonë, Ebu Muhamed ʽAli el-Hariri formoi degën siriane të tarikatit që u bë e njohur si Hariria.[3] Rifai fitoi popullaritet të mëtejshëm në Egjipt dhe Turqi. Në shekullin XV të erës sonë, popullariteti i tij ra dhe popullariteti i tarikatit Kadiria u rrit.[3] Më pas, interesi për tarikatin Rifai përqendrohej brenda tokave arabe.[4]
Tarikati ka një prani në Siri dhe Egjipt dhe luan një rol të dukshëm në Kosovë dhe Shqipëri. Tarikati Rifai ndërthur stilet ose idetë e adhurimit me ato të tarikateve të tjera që mbizotërojnë në zonën lokale. Për shembull, grupi i krijuar nga Kenan Rifai në Stamboll që pasqyron elemente të tarikatit Mevlevi, ndërsa më disa anëtarë të tarikatit rifai rural kanë qenë nën ndikimin e rëndësishëm nga tradita alevi/bektashiane.
Tarikati rifai u përhap në Anadoll gjatë shekujve XIV dhe XV dhe Ibn Batuta vuri në dukje një teqe rifai në Anadollin qendror. tarikati megjithatë filloi të përparonte në Turqi gjatë shekujve XVII-XIX kur filluan të hapen teqe edhe në Stamboll. tarikati u përhap në Ballkan (veçanërisht në Bosnje, ku ata janë ende të pranishëm), në Shqipërinë e sotme dhe në Kosovë.
Në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada, teqe rufai gjenden në Staten Island dhe Toronto, të cilat ishin nën drejtimin e të ndjerit Sheik Xhemali Shehu (v. 2004) nga Prizreni, Kosovë. Secila prej këtyre porosive është përfundimisht me origjinë turke.
Tarikati origjinal Rifai ka krijuar shumë degë dhe nëndegë. Për shembull, tarikati Kadiri-Rifai i Amerikës ka qenë një organizatë jofitimprurëse e regjistruar ligjërisht që nga viti 1996.[5] Ky tarikat ka studentë dhe degë në Australi, Gjermani, MB, Afrikën e Jugut dhe Mauritius. Kreu i tarikatit, Taner Ansari[6] udhëton në mbarë botën duke marrë pjesë në konferenca, duke mbajtur fjalime dhe ka shkruar shumë libra.[7] tarikati ka qendrën e tij të vendosur në Nassau, Nju Jork .
Praktikat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gjatë gjendjeve të ngritura shpirtërore Rifa i Ratib, ndjekësit e Rifai u vunë re se kishin ngrënë gjarpërinj të gjallë, kishin hyrë në furrat e mbushura me zjarr dhe kishin hipur mbi luanë.[3] Ndjekësit gjithashtu u vunë re se kishin praktikuar gjarpërinjtë simpatikë dhe duke futur thumba hekuri dhe xhami në trupat e tyre. [8]
Është e pasigurt nëse Ahmed er-Rifai themeloi apo jo praktikat që ndihmuan në forcimin e popullaritetit masiv të tarikatit Rifai. Ndërsa disa studiues ia atribuojnë këto praktika al-Rifai, [3] studiues të tjerë pretendojnë se ai nuk ishte në dijeni të këtyre praktikave dhe se këto u prezantuan pas pushtimit mongol. [2]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Bosworth, Clifford Edmund (1997). Rifa[[:Stampa:Ayin]]iyya. Brill. ISBN 978-90-04-10422-8.
{{cite book}}: Konflikt URL-wikilink (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Parametri|work=është injoruar (Ndihmë!) - Margoliouth, D.S (1997). Bosworth, Clifford Edmund (red.). al-Rifa[[:Stampa:Ayin]]i b. [[:Stampa:Ayin]]Ali, Abu'l-Abbas. Brill. ISBN 978-90-04-10422-8.
{{cite book}}: Konflikt URL-wikilink (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Parametri|work=është injoruar (Ndihmë!) - Trimingham, Beirut J. Spencer (19 maj 1998). The Sufi Orders in Islam. Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-802823-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Bosworth 2010.
- ^ a b Margoliouth 1997.
- ^ a b c d Trimingham 1998.
- ^ Bosworth 2010.
- ^ "501c3Lookup - ISLAMIC SUFI ORDER OF QADIRI RIFA[[:Stampa:Ayin]]I TARIQA OF THE AMERICAS". 501c3Lookup (në anglishte amerikane).
{{cite web}}: Konflikt URL-wikilink (Ndihmë!) - ^ "Sufism, Sufis, and Sufi Orders: Sufism's Many Paths". islam.uga.edu. Arkivuar nga origjinali më 16 qershor 2022. Marrë më 2015-12-27.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ansari Qadiri Rifa[[:Stampa:Ayin]]i Tariqa Sufi Order - Shaykh Taner Ansari Biography" (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2022. Marrë më 4 prill 2022.
{{cite web}}: Konflikt URL-wikilink (Ndihmë!) - ^ Bosworth 1997.