Jump to content

Leuven: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Browse history interactively
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][pending revision]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
përmbajtje më e pasur, foto dhe tekst, përmirësim i tabelës së të dhënave
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{Infobox settlement
{{Infobox settlement
|Emri = Leuven
| name = Leuven
| native_name = Louvain ([[Frëngjisht]]) <br/> Löwen ([[Gjermanisht]])
| native_name = Louvain [[Frëngjisht]] <br> Löwen [[Gjermanisht]]
| native_name_lang = fr, de
| settlement_type = Qytet
| settlement_type = Qytet
| image_flag = Flag of Leuven.svg
| image_flag = Flag of Leuven.svg
| flag_link = Flamuri i Leuvenit
| flag_link = Flamuri
| image_seal = Wapen van Leuven.svg
| image_seal = Wapen van Leuven.svg
| seal_link = Stema e Leuvenit
| seal_link = Stema
| image_skyline = Leuven.jpg
| image_skyline = Leuven.jpg
| image_caption = Bashkia e qytetit
| image_caption = Bashkia e qytetit
<!--Administrimi territorial-->
<!--Administrimi territorial-->
| subdivision_type = Shteti
|Shteti = Belgjika
| subdivision_name = [[Belgjikë]]
|Rajoni = [[Rajoni Flaman]]
| subdivision_type1 = Rajoni
⚫
|Provinca = [[Brabanti Flamand]]
| subdivision_name1 = [[Flaman]]
|Qarku = [[Qarku i Leuvenit|Leuven]]
| subdivision_type2 = Provinca
|Kryetari i Bashkisë = [[:nl:Mohamed Ridouani|Mohamed Ridouani]] ([[Vooruit (parti politike)sp.a.]])
⚫
| subdivision_name2 = [[Brabanti Flamand]]
<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
|Sipërfaqja = 57,51
| area_total_km2 = 57.51
| population_total = 101.032
| population_total = 103,868
| population_total_viti = 1 janar 2021
| population_as_of = 1 janar 2024
| population_density_km2 = 1757
|Dendësia = 1756,85
<!-- Të dhëna-->
<!-- Të dhëna-->
| postal_code = 3000, 3001, 3010, 3012, 3018
| timezone = Central European Time
|Prefiksi = 016
| utc_offset = +1
| timezone_DST = Central European Summer Time
⚫
| website = {{URL|https://www.leuven.be/}}
| utc_offset_DST = +2
⚫
<!--Harta-->
| map_caption =
| elevation_m = 25
| postal_code_type = [[Lista e kodeve postare në Belgjikë|Kodi postar]]
| map_size = 240
| image_map =
| postal_code = 1000, 1020, 1120, 1130
| postal_code = 3000, 3001, 3010, 3012, 3018
<!--Koordinatat Mënyra #1-->
| gjer_g=50 | gjer_m=53 | gjer_s= | gjer_dr =N
| area_code = 016
⚫
| website = [https://www.leuven.be/en leuven.be]
| gjat_g=04 | gjat_m=42 | gjat_s= | gjat_dr =E
⚫
<!--Harta-->
| coordinates = {{coord|50|52|N|4|42|E|type:city}}
}}
}}

'''Leuven''' ([[Gjuha frënge|Frëngjisht]]: ''Louvain'', [[Gjuha gjermane|Gjermanisht]]: ''Löwen'') është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i provincës së [[Brabanti Flamand|Brabantit Flamand]] në [[Rajoni Flaman|Rajonin Flaman]] të [[Belgjika|Belgjikës]]. Ndodhet rreth 25 kilometra në lindje të [[Brukseli]]t. Vetë bashkia përfshin qytetin historik dhe [[Deelgemeente|bashkitë e mëparshme fqinje]] të [[Heverlee]], [[Kessel-Lo]], një pjesë të [[Korbeek-Lo]], [[Wilsele]] dhe [[Wijgmaal]]. Është qyteti i tetë më i madh në Belgjikë me më shumë se 100,244 banorë.
'''Leuven''' ([[Gjuha frënge|Frëngjisht]]: ''Louvain'', [[Gjuha gjermane|Gjermanisht]]: ''Löwen'') është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i provincës së [[Brabanti Flamand|Brabantit Flamand]] në [[Rajoni Flaman|Rajonin Flaman]] të [[Belgjika|Belgjikës]]. Ndodhet rreth 25 kilometra në lindje të [[Brukseli]]t. Vetë bashkia përfshin qytetin historik dhe [[Deelgemeente|fshatrat përreth]] të [[Heverlee]], [[Kessel-Lo]], një pjesë të [[Korbeek-Lo]], [[Wilsele]] dhe [[Wijgmaal]].

Sipas stastikave në 1 janar 2024, Leuven regjistroi një popullsi prej 103,868 banorësh <ref>{{Cite web |title=Shifrat e popullsisë për provincat dhe komunat më 1 Janar 2024 |url=https://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/user_upload/fr/pop/statistiques/population-bevolking-20240101.pdf |access-date=31 tetor 2024 |language=nl}}</ref>. Sipërfaqja e saj arrin në 56,63 km<sup>2</sup> dhe dendësia e popullsisë 1,834.2 banorë për km<sup>2</sup>. Qyteti është shtëpia e [[Anheuser-Busch InBev]].


[[KU Leuven]], universiteti më i madh i Belgjikës, ka kampusin e tij kryesor në Leuven, i cili ka qenë një qytet universitar që nga viti 1425. Kjo e bën atë qytetin më të vjetër universitar në [[Vendet e Ulëta]]. Qyteti është shtëpia e selisë së [[AB InBev|Anheuser-Busch InBev]], kompania më e madhe në botë e birrës<ref>{{Cite web|url=https://blog.technavio.com/blog/top-companies-global-beer-market|title=Top 10 Largest Beer Companies in the World 2020 &#124; Top Beer Brands|language=en|date=8 maj 2020}}</ref> dhe e gjashta më e madhe të mallrave të konsumit me lëvizje të shpejtë.<ref>{{Cite web |url=https://www.mbaskool.com/fun-corner/top-brand-lists/17609-top-10-fmcg-companies-in-the-world.html |title=Top 10 FMCG Companies in the World 2021 |language=en}}</ref>
[[KU Leuven]], universiteti më i madh i Belgjikës, ka kampusin e tij kryesor në Leuven, i cili ka qenë një qytet universitar që nga viti 1425. Kjo e bën atë qytetin më të vjetër universitar në [[Vendet e Ulëta]]. Qyteti është shtëpia e selisë së [[AB InBev|Anheuser-Busch InBev]], kompania më e madhe në botë e birrës<ref>{{Cite web|url=https://blog.technavio.com/blog/top-companies-global-beer-market|title=Top 10 Largest Beer Companies in the World 2020 &#124; Top Beer Brands|language=en|date=8 maj 2020}}</ref> dhe e gjashta më e madhe të mallrave të konsumit me lëvizje të shpejtë.<ref>{{Cite web |url=https://www.mbaskool.com/fun-corner/top-brand-lists/17609-top-10-fmcg-companies-in-the-world.html |title=Top 10 FMCG Companies in the World 2021 |language=en}}</ref>

== Historia ==
Leuven përmendet për herë të parë në 891 si "Loven", kur një ushtri vikinge u mund nga perandori gjerman Arnulf. Sipas legjendës së qytetit, re bardha e kuqe përshkruan brigjet e lumit [[Dejl]] të lyera me gjak pas kësaj beteje. E vendosur në brijget e këtij lumi dhe afër kështjellës së Dukës së Brabantit, Leuven u bë qendra më e rëndësishme tregtare midis shekujve 11 dhe 14. Një tregues i rëndësisë së tij të mëparshme si qendër për prodhimin e veshjeve pasqyrohet në pëlhurat karakteristike prej liri të Leuven-it, të famshme në tekstet e shekujve 14 dhe 15 si ''lewyn''.

Në shekullin e 15-të filloi një epokë e re e artë me themelimin e universitetit më të madh dhe më të vjetër në [[Vendet e Ulëta]], Universitetin Katolik të Leuven (Katholieke Universiteit Leuven ose shkurt [[KU Leuven]]) në 1425.

[[File:Louvain1915.jpg|200px|thumb|Leuven pas katastrofës së vitit 1915. Në sfond është bashkia e qytetit.|majtas]]

Në shekullin e 18-të, Leuven u bë më i rëndësishëm falë fabrikës së saj të birrës, e njohur më vonë si ''Interbrew'' (tani InBev), e cila është kompania më e madhe e prodhimit të birrës në botë. Në fakt, fabrika e birrës InBev dhe selia e birrës [[Stella Artois]] dominojnë të gjithë pjesën verilindore të qytetit, midis stacionit të trenit dhe kanalit për në Mechelen.

Gjatë shekullit të 20-të, të dy luftërat botërore i shkaktuan qytetit dëme të konsiderueshme, duke shkatërruar dy herë bibliotekën e universitetit. Bota u trondit nga kjo dhe biblioteka u rindërtua plotësisht pas Luftës së Parë Botërore me para nga ndihmat amerikane dhe dëmshpërblimet gjermane të luftës. Pas Luftës së Dytë Botërore, ndërtesa e djegur duhej të restaurohet. Sot ajo qëndron ende si një simbol i kujtimit të luftërave të tmerrshme.

Një seri protestash studentore për përdorimin e gjuhës frënge në Universitetin Katolik çuan në ndarjen ligjore të institucionit në universitete të veçanta flamande dhe frëngjisht-folëse në vitin 1970. Gjatë dekadës së ardhshme, universiteti frëngjisht-folës u zhvendos në afërsi ku rishtazi krijoi qytetin e [[Louvain-la-Neuve]]<ref>{{Cite web |title=Britannica, Leuven, Belgium |url=https://www.britannica.com/place/Leuven |url-status=live |language=en}}</ref>.

==Kulturë==
Leuven është i njohur për festivalin veror rock ''Marktrock''.


==Binjakëzimet==
==Binjakëzimet==

Versioni i datës 31 tetor 2024 16:04

Leuven
Louvain Frëngjisht
Löwen Gjermanisht
Qytet
Bashkia e qytetit
Bashkia e qytetit
Flamuri i Leuven
Flamuri
Stema zyrtare e Leuven
Stema
Koordinatat: 50°52′N 4°42′E / 50.867°N 4.700°E / 50.867; 4.700
ShtetiBelgjikë
RajoniFlaman
ProvincaBrabanti Flamand
Sipërfaqja
 • Gjithsej57,51 km2 (2,220 sq mi)
Lartësia mbidetare
25 m (82 ft)
Popullsia
 (1 janar 2024)
 • Gjithsej103.868
 • Dendësia1.757/km2 (4,550/sq mi)
Zona kohoreUTC+1 (Central European Time)
 • Verës (DST)UTC+2 (Central European Summer Time)
Kodi postar
3000, 3001, 3010, 3012, 3018
Prefiksi016
Faqja zyrtareleuven.be

Leuven (Frëngjisht: Louvain, Gjermanisht: Löwen) është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i provincës së Brabantit Flamand në Rajonin Flaman të Belgjikës. Ndodhet rreth 25 kilometra në lindje të Brukselit. Vetë bashkia përfshin qytetin historik dhe fshatrat përreth të Heverlee, Kessel-Lo, një pjesë të Korbeek-Lo, Wilsele dhe Wijgmaal.

Sipas stastikave në 1 janar 2024, Leuven regjistroi një popullsi prej 103,868 banorësh [1]. Sipërfaqja e saj arrin në 56,63 km2 dhe dendësia e popullsisë 1,834.2 banorë për km2. Qyteti është shtëpia e Anheuser-Busch InBev.

KU Leuven, universiteti më i madh i Belgjikës, ka kampusin e tij kryesor në Leuven, i cili ka qenë një qytet universitar që nga viti 1425. Kjo e bën atë qytetin më të vjetër universitar në Vendet e Ulëta. Qyteti është shtëpia e selisë së Anheuser-Busch InBev, kompania më e madhe në botë e birrës[2] dhe e gjashta më e madhe të mallrave të konsumit me lëvizje të shpejtë.[3]

Historia

Leuven përmendet për herë të parë në 891 si "Loven", kur një ushtri vikinge u mund nga perandori gjerman Arnulf. Sipas legjendës së qytetit, re bardha e kuqe përshkruan brigjet e lumit Dejl të lyera me gjak pas kësaj beteje. E vendosur në brijget e këtij lumi dhe afër kështjellës së Dukës së Brabantit, Leuven u bë qendra më e rëndësishme tregtare midis shekujve 11 dhe 14. Një tregues i rëndësisë së tij të mëparshme si qendër për prodhimin e veshjeve pasqyrohet në pëlhurat karakteristike prej liri të Leuven-it, të famshme në tekstet e shekujve 14 dhe 15 si lewyn.

Në shekullin e 15-të filloi një epokë e re e artë me themelimin e universitetit më të madh dhe më të vjetër në Vendet e Ulëta, Universitetin Katolik të Leuven (Katholieke Universiteit Leuven ose shkurt KU Leuven) në 1425.

Leuven pas katastrofës së vitit 1915. Në sfond është bashkia e qytetit.

Në shekullin e 18-të, Leuven u bë më i rëndësishëm falë fabrikës së saj të birrës, e njohur më vonë si Interbrew (tani InBev), e cila është kompania më e madhe e prodhimit të birrës në botë. Në fakt, fabrika e birrës InBev dhe selia e birrës Stella Artois dominojnë të gjithë pjesën verilindore të qytetit, midis stacionit të trenit dhe kanalit për në Mechelen.

Gjatë shekullit të 20-të, të dy luftërat botërore i shkaktuan qytetit dëme të konsiderueshme, duke shkatërruar dy herë bibliotekën e universitetit. Bota u trondit nga kjo dhe biblioteka u rindërtua plotësisht pas Luftës së Parë Botërore me para nga ndihmat amerikane dhe dëmshpërblimet gjermane të luftës. Pas Luftës së Dytë Botërore, ndërtesa e djegur duhej të restaurohet. Sot ajo qëndron ende si një simbol i kujtimit të luftërave të tmerrshme.

Një seri protestash studentore për përdorimin e gjuhës frënge në Universitetin Katolik çuan në ndarjen ligjore të institucionit në universitete të veçanta flamande dhe frëngjisht-folëse në vitin 1970. Gjatë dekadës së ardhshme, universiteti frëngjisht-folës u zhvendos në afërsi ku rishtazi krijoi qytetin e Louvain-la-Neuve[4].

Kulturë

Leuven është i njohur për festivalin veror rock Marktrock.

Binjakëzimet

Leuven është e binjakëzuar me:

Referime

  1. ^ "Shifrat e popullsisë për provincat dhe komunat më 1 Janar 2024" (PDF) (në holandisht). Marrë më 31 tetor 2024.
  2. ^ "Top 10 Largest Beer Companies in the World 2020 | Top Beer Brands" (në anglisht). 8 maj 2020.
  3. ^ "Top 10 FMCG Companies in the World 2021" (në anglisht).
  4. ^ "Britannica, Leuven, Belgium" (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
  5. ^ "Kraków – Miasta Bliźniacze" [Kraków – Twin Cities]. Miejska Platforma Internetowa Magiczny Kraków (në polonisht). Arkivuar nga origjinali më 2 korrik 2013. Marrë më 10 gusht 2013.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Leuven&oldid=2711116"