Bujqësia intensive
.jpg)
Bujqësia intensive ose Agroindistria (në krahasim me bujqësinë ekstensive ),është një bujqësi konvencionale ose industriale, është një lloj bujqësie, si e bimëve bujqësore ashtu edhe e kafshëve, me nivele më të larta të inputeve dhe prodhimit për njësi të sipërfaqes së tokës bujqësore . Karakterizohet nga një raport i ulët ugar, përdorim më i lartë i inputeve si kapitali dhe puna, dhe rendimente më të larta të kulturave për njësi sipërfaqe toke. [1]
Hyrje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shumica e bujqësisë tregtare është intensive në një ose më shumë mënyra. Format që mbështeten shumë në metodat industriale shpesh quhen bujqësi industriale, e cila karakterizohet nga risi të krijuara për të rritur rendimentin. Teknikat përfshijnë mbjelljen e shumë kulturave në vit, reduktimin e shpeshtësisë së viteve të djersës dhe përmirësimin e kultivarëve . Ai gjithashtu përfshin përdorimin e shtuar të plehrave, rregullatorëve të rritjes së bimëve, pesticideve, antibiotikëve për blegtorinë dhe bujqësinë e mekanizuar, të kontrolluar nga një analizë e shtuar dhe më e detajuar e kushteve të rritjes, duke përfshirë motin, tokën, ujin, barërat e këqija dhe dëmtuesit. Fermat intensive janë të përhapura në vendet e zhvilluara dhe gjithnjë e më të përhapura në mbarë botën. Shumica e mishit, produkteve të qumështit, vezëve, frutave dhe perimeve të disponueshme në supermarkete prodhohen nga ferma të tilla.
Disa ferma intensive mund të përdorin metoda të qëndrueshme, megjithëse kjo zakonisht kërkon inpute më të larta të punës ose rendimente më të ulëta. [2] Rritja e qëndrueshme e produktivitetit bujqësor, veçanërisht në fermat e vogla, është një mënyrë e rëndësishme për të ulur sasinë e tokës që nevojitet për bujqësi dhe për të ngadalësuar degradimin e mjedisit nëpërmjet proceseve si shpyllëzimi . [3]
Bujqësia intensive e kafshëve përfshin një numër të madh kafshësh të rritura në tokë të kufizuar, për shembull me kullotje rrotulluese, [4] ose në botën perëndimore ndonjëherë si operacione të përqendruara të të ushqyerit të kafshëve. Këto metoda rrisin rendimentet e ushqimit dhe fibrave për hektar në krahasim me blegtorinë ekstensive; ushqimi i koncentruar u sillet kafshëve që lëvizin rrallë, ose me kullotje rrotulluese kafshët zhvendosen në mënyrë të përsëritur në foragjere të freskëta. [4]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]_CNE-v1-p58-H.jpg)
Zhvillimi bujqësor në Britani midis shekullit të 16-të dhe mesit të shekullit të 19-të përjetoi një rritje masive të produktivitetit bujqësor dhe prodhimit neto. Kjo nga ana tjetër kontribuoi në rritjen e paprecedentë të popullsisë, duke çliruar një përqindje të konsiderueshme të fuqisë punëtore, dhe në këtë mënyrë ndihmoi në aktivizimin e Revolucionit Industrial . Historianët përmendën mbylljen, mekanizimin, rotacionin e të korrave me katër fusha dhe mbarështimin selektiv si risitë më të rëndësishme. [5]
Bujqësia industriale u ngrit në Revolucionin Industrial. Nga fillimi i shekullit të 19-të, teknikat bujqësore, mjetet, rezervat e farës dhe kultivarët ishin përmirësuar aq shumë sa rendimenti për njësi toke ishte shumë herë më i madh se ai i parë në mesjetë . [6]
Faza e parë përfshinte një proces të vazhdueshëm mekanizimi. Makineritë e tërhequra me kuaj si korrësi McCormick revolucionarizuan korrjen, ndërsa shpikjet si pjekja e pambukut ulën koston e përpunimit. Në të njëjtën periudhë, fermerët filluan të përdorin shirëse dhe traktorë me avull . [7] [8] [9] Në 1892, traktori i parë me benzinë u zhvillua me sukses, dhe në 1923, traktori International Harvester Farmall u bë traktori i parë për të gjitha qëllimet, duke shënuar një pikë përkuljeje në zëvendësimin e kafshëve tërheqëse me makina. Më pas u zhvilluan makina korrëse mekanike ( kombinat ), mbjellës, transplantues dhe pajisje të tjera, duke revolucionarizuar më tej bujqësinë. [10] Këto shpikje rritën rendimentet dhe lejuan fermerët individualë të menaxhonin ferma gjithnjë e më të mëdha. [11]
Identifikimi i azotit, fosforit dhe kaliumit (NPK) si faktorë kritikë në rritjen e bimëve çoi në prodhimin e plehrave sintetike, duke rritur më tej rendimentet e të korrave . Në vitin 1909, u demonstrua për herë të parë metoda Haber-Bosch për sintetizimin e nitratit të amonit . Plehrat NPK stimuluan shqetësimet e para për bujqësinë industriale, për shkak të shqetësimeve se ato erdhën me efekte anësore si ngjeshja e tokës, erozioni i tokës dhe rënia e pjellorisë së përgjithshme të tokës, së bashku me shqetësimet shëndetësore për kimikatet toksike që hyjnë në furnizimin me ushqime .
Zbulimi i vitaminave dhe roli i tyre në ushqyerje, në dy dekadat e para të shekullit të 20-të, çoi në suplemente vitaminash, të cilat në vitet 1920 lejuan që disa bagëti të rriteshin në ambiente të mbyllura, duke reduktuar ekspozimin e tyre ndaj elementëve të pafavorshëm natyrorë.
Pas Luftës së Dytë Botërore, përdorimi i plehrave sintetike u rrit me shpejtësi. [12]
Zbulimi i antibiotikëve dhe vaksinave lehtësoi rritjen e bagëtive duke reduktuar sëmundjet. [13] Zhvillimet në logjistikën dhe ftohjen, si dhe teknologjinë e përpunimit e bënë të realizueshme shpërndarjen në distanca të gjata. Menaxhimi i integruar i dëmtuesve është metoda moderne për të minimizuar përdorimin e pesticideve në nivele më të qëndrueshme. [14]
Ka shqetësime mbi qëndrueshmërinë e bujqësisë industriale dhe efektet mjedisore të plehrave dhe pesticideve, gjë që ka shkaktuar lëvizjen organike dhe ka ndërtuar një treg për bujqësi intensive të qëndrueshme, si dhe financim për zhvillimin e teknologjisë së përshtatshme .
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Encyclopædia Britannica, revised and updated by Amy Tikkanen. "'s definition of Intensive Agriculture". britannica.com.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Lichtfouse, Eric; Navarrete, Mireille; Debaeke, Philippe; Souchère, Véronique; Alberola, Caroline, red. (2009). Sustainable Agriculture (PDF). Dordrecht: Springer. fq. 5. doi:10.1007/978-90-481-2666-8. ISBN 978-90-481-2665-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Sustainable Intensification for Smallholders". Project Drawdown (në anglisht). 2020-02-06. Marrë më 2020-10-16.
- ^ a b "Getting Started with Intensive Grazing". Manitoba Agriculture. Manitoba Government. Arkivuar nga origjinali më 21 shtator 2019. Marrë më 21 shtator 2019.
There are many reasons why producers move to intensive grazing systems. These include...
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Overton, Mark. Agricultural Revolution in England 1500–1850 (September 19, 2002), BBC.
- ^ Kingsbury, Noel (2009). Hybrid: The History and Science of Plant Breeding. University of Chicago Press. ISBN 978-0226437132.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Brettman, Allan (24 korrik 2010). "Collectors at Great Oregon Steam-Up are always steamed about their passion". The Oregonian.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ottawa Valley Land Rovers – Member's Prose & Pages – Mike Rooth – Locomotives – Steam Tractor, Part I". ovlr.org. Arkivuar nga origjinali më 29 gusht 2019. Marrë më 20 dhjetor 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Steam Engines". History Link 101. History Source LLC. 2019. Marrë më 20 shtator 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Janick, Jules. "Agricultural Scientific Revolution: Mechanical" (PDF). Purdue University. Marrë më 2013-05-24.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Reid, John F. (vjeshtë 2011). "The Impact of Mechanization on Agriculture". The Bridge on Agriculture and Information Technology. 41 (3).
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "A Historical Perspective". International Fertilizer Industry Association. Arkivuar nga origjinali më 2012-03-09. Marrë më 2013-05-07.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Hoelzer, Karin; Bielke, Lisa; Blake, Damer P.; Cox, Eric; Cutting, Simon M.; Devriendt, Bert; Erlacher-Vindel, Elisabeth; Goossens, Evy; Karaca, Kemal; Lemiere, Stephane; Metzner, Martin (2018-07-31). "Vaccines as alternatives to antibiotics for food producing animals. Part 1: challenges and needs". Veterinary Research. 49 (1): 64. doi:10.1186/s13567-018-0560-8. ISSN 1297-9716. PMC 6066911. PMID 30060757.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: DOI i lirë i pashënjuar (lidhja) - ^ US EPA, OCSPP (2015-09-28). "Integrated Pest Management (IPM) Principles". US EPA (në anglisht). Marrë më 2021-05-22.