Jump to content

Ankthi social

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Ankthi shoqëror)

Ankthi social (shoqëror) është ankthi dhe frika e lidhur në mënyrë specifike me të qenit në mjedise shoqërore (dmth, ndërveprimi me të tjerët).[1] Disa kategori çrregullimesh që lidhen me ankthin shoqëror përfshijnë çrregullimet e ankthit, e humorit, e spektrit të autizmit, e të ngrënit dhe të substancave.[1] Individët me nivele më të larta të ankthit shoqëror shpesh shmangin shikimet e tyre, tregojnë më pak shprehje të fytyrës dhe shfaqin vështirësi në fillimin dhe mbajtjen e një bisede.[1] Ankthi shoqëror zakonisht shfaqet në vitet e adoleshencës dhe mund të vazhdojë gjatë gjithë jetës; megjithatë, njerëzit që përjetojnë probleme në funksionimin e tyre të përditshëm për një periudhë të gjatë kohore mund të zhvillojnë çrregullime të ankthit shoqëror. Tipari i ankthit shoqëror, prirja e qëndrueshme për të përjetuar këtë ankth, mund të dallohet nga ankthi i gjendjes, përgjigja e çastit ndaj një stimuli të caktuar shoqëror. [2] Gjysma e individëve me ndonjë frikë shoqërore plotësojnë kriteret për çrregullimin e ankthit shoqëror. [3] Mosha, kultura dhe gjinia ndikojnë në ashpërsinë e këtij çrregullimi. [4] Funksioni i ankthit shoqëror është të rrisë zgjimin dhe vëmendjen ndaj ndërveprimeve shoqërore, të pengojë sjelljen e padëshiruar shoqërore dhe të motivojë përgatitjen për situatat e ardhshme. [1]

Fazat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Zhvillim i fëmijës

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Disa ndjenja ankthi në situata shoqërore janë normale dhe të nevojshme për funksionimin efektiv shoqëror dhe rritjen e njeriut. Përparimet njohëse (e njohjes) dhe shtypjet e shtuara në fëmijërinë e vonë dhe adoleshencën e hershme rezultojnë në ankth shoqëror të përsëritur. Adoleshentët kanë identifikuar ankthet e tyre më të zakonshme si të përqendruara në marrëdhëniet me bashkëmoshatarët ndaj të cilëve ata tërhiqen, refuzimin e bashkëmoshatarëve, të folurit në publik, skuqjen, vetëdijen, panikun dhe sjelljen e së shkuarës. Shumica e adoleshentëve çajnë përmes frikës së tyre dhe plotësojnë kërkesat e zhvillimit që u vendosen. [5] Gjithnjë e më shumë fëmijë po diagnostikohen me ankth shoqëror dhe kjo mund të çojë në probleme me arsimin nëse nuk mbikqyret nga afër. Një pjesë e ankthit shoqëror është frika për t'u kritikuar nga të tjerët, dhe te fëmijët, ankthi shoqëror shkakton shqetësim të skajshëm mbi aktivitetet e përditshme, të tilla si loja me fëmijët e tjerë, leximi në klasë ose biseda me të rriturit. Nga ana tjetër, disa fëmijë me ankth shoqëror do të veprojnë për shkak të frikës së tyre. Problemi me identifikimin e çrregullimit të ankthit shoqëror tek fëmijët është vështirësia në përcaktimin e ndryshimit midis atij dhe ndrojtjes. Ankthi shoqëror shkakton edhe nervozizëm ose të qara në një ngjarje kur ata ndjehen të shqetësuar. [6]

Të rriturit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Mund të jetë më e lehtë për të identifikuar ankthin shoqëror tek të rriturit, sepse ata priren të shmangen nga çdo situatë shoqërore dhe të qëndrojnë të mbyllur në vetvete. Format e zakonshme të ankthit shoqëror të të rriturve përfshijnë ankthin e performancës, ankthin e të folurit në publik, frikën në skenë dhe frikën. Të gjitha këto mund të marrin edhe forma klinike, p.sh., të bëhen çrregullime ankthi (shih më poshtë).

Kriteret që bëjnë dallimin midis formave klinike dhe joklinike të ankthit shoqëror përfshijnë intensitetin dhe nivelin e përçarjes (komfortit) të sjelljes dhe psikosomatike, përveç natyrës parashikuese të frikës. Ankthet shoqërore mund të klasifikohen gjithashtu sipas gjerësisë së situatave shoqërore që shkaktojnë. Për shembull, frika e të ngrënit në publik ka një shtrirje shumë të ngushtë (ngrënia në publik), ndërsa ndrojtja mund të ketë një shtrirje të gjerë (një person mund të ketë turp të bëjë shumë gjëra në rrethana të ndryshme). Format klinike (çrregullimi) ndahen gjithashtu në fobi shoqërore të përgjithshme (dmth, çrregullimi i ankthit shoqëror) dhe fobi shoqërore specifike.

Çrregullim

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Çrregullimi i ankthit shoqëror

Çrregullimi i ankthit shoqëror (ÇAS), i njohur gjithashtu si fobi shoqërore, është një çrregullim ankthi i karakterizuar nga një sasi e konsiderueshme frike në një ose më shumë situata shoqërore që shkakton shqetësim të konsiderueshëm dhe aftësi të dëmtuara për të funksionuar të paktën në disa pjesë të jetës së përditshme. :15 Këto frikë mund të shkaktohen nga shqyrtimi i perceptuar ose aktual nga të tjerët. Çrregullimi i ankthit shoqëror prek 8% të grave dhe 6.1% të burrave, [7] ka të ngjarë për shkak të ndryshimit në hormonet dhe kiminë e trurit. [8] Në Shtetet e Bashkuara, çrregullimet e ankthit janë sëmundja mendore më e zakonshme. Ato prekin 40 milionë të rritur, të moshës 18 vjeç e lart. Ankthi mund të vijë në forma të ndryshme dhe sulmet e panikut mund të çojnë në çrregullime paniku që është frika e një ataku paniku në publik. Çrregullime të tjera të lidhura me ankthin përfshijnë çrregullimin e ankthit shoqëror, çrregullimin e përgjithësuar të ankthit, çrregullimin obsesiv-kompulsiv (OCD), lloje të ndryshme të fobive dhe çrregullimin e stresit post-traumatik (PTSD). [9] Për fat të mirë, është shumë i trajtueshëm dhe jo të gjithë kanë nevojë për trajtim.

Simptomat fizike shpesh përfshijnë skuqje të tepruar, djersitje të tepërt, dridhje, palpitacione dhe të përziera . Belbëzimi mund të jetë i pranishëm, së bashku me të folurit e shpejtë. Sulmet e panikut mund të ndodhin edhe nën frikë dhe shqetësim të fortë. Disa të sëmurë mund të përdorin alkool ose droga të tjera për të reduktuar frikën dhe frenimet në ngjarje shoqërore. [10] Është e zakonshme që ata që vuajnë nga fobia shoqërore të vetë-mjekohen në këtë mënyrë, veçanërisht nëse janë të padiagnostikuar, të patrajtuar ose të dyja; kjo mund të çojë në alkoolizëm, çrregullime të të ngrënit ose lloje të tjera abuzimi me substancat. SAD nganjëherë referohet si një "sëmundje e mundësive të humbura" ku "individët bëjnë zgjedhje kryesore të jetës për të akomoduar sëmundjen e tyre". [11] [12] Sipas udhëzimeve të ICD-10, kriteret kryesore diagnostikuese të çrregullimit të ankthit shoqëror janë frika nga të qenit në qendër të vëmendjes, ose frika nga sjellja në një mënyrë që do të jetë e turpshme ose poshtëruese, shpesh e shoqëruar me simptoma shmangie dhe ankthi. Shkallët e standardizuara të vlerësimit mund të përdoren për të kontrolluar çrregullimin e ankthit shoqëror dhe për të matur ashpërsinë e ankthit.

Shenjat dhe simptomat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Skuqja është një përgjigje fiziologjike unike për njerëzit dhe është një përgjigje fiziologjike karakteristike e lidhur me ankthin shoqëror. [13] Skuqja është skuqja e pavullnetshme e fytyrës, qafës dhe gjoksit në reagim ndaj vlerësimit ose vëmendjes shoqërore. [14] Skuqja ndodh jo vetëm si përgjigje ndaj ndjenjave të sikletit, por edhe emocioneve të tjera të orientuara nga shoqëria si turpi, faji, ndrojtja dhe krenaria. [13] Individët e lartë në ankth shoqëror e perceptojnë veten si të skuqur më shumë se ata që janë të ulët në ankth shoqëror. [13] Mund të maten tre lloje të skuqjes: skuqja e perceptuar nga vetja (sa beson individi se po skuqet), skuqja fiziologjike (skuqja e matur sipas treguesve fiziologjikë) dhe skuqja e vëzhguar (skuqja e vërejtur nga të tjerët). Ankthi shoqëror lidhet fort me skuqjen e perceptuar nga vetja, i lidhur dobët me skuqjen siç matet nga indekset fiziologjike si temperatura dhe rrjedha e gjakut në faqe dhe ballë, dhe mesatarisht i lidhur me skuqjen e vëzhguar. Marrëdhënia midis skuqjes fiziologjike dhe skuqjes së vetë-perceptuar është e vogël në mesin e atyre me ankth shoqëror, gjë që tregon se individët me ankth të lartë shoqëror mund të mbivlerësojnë skuqjen e tyre. [13] Fakti që ankthi shoqëror lidhet më së shumti me skuqjen e perceptuar nga vetja është gjithashtu i rëndësishëm për modelet njohëse të skuqjes dhe ankthit shoqëror, duke treguar se individët me ankth shoqëror përdorin si sinjale të brendshme ashtu edhe lloje të tjera informacioni për të nxjerrë përfundime se si po hasin. [13] Individët me ankth shoqëror gjithashtu mund të përmbahen nga kontakti me sy, ose vazhdimisht duke u përqendruar me gjërat gjatë bisedave ose të folurit në publik. Tregues të tjerë janë simptoma fizike të cilat mund të përfshijnë rrahje të shpejta të zemrës, tension të muskujve, marramendje, probleme me stomakun dhe diarre, pamundësi për të marrë frymë dhe ndjesi "jashtë trupit". [15]

Paragjykimi i vëmendjes

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Individët që priren të përjetojnë më shumë ankth shoqëror e kthejnë vëmendjen e tyre nga informacionet kërcënuese shoqërore dhe drejt vetes, duke i ndaluar ata të sfidojnë pritshmëritë negative për të tjerët dhe të mbajnë nivele të larta të ankthit shoqëror. [16] Një individ me ankth shoqëror percepton refuzimin nga një partner bisedues, e largon vëmendjen e tij ose të saj dhe nuk mëson kurrë se individi është në të vërtetë mirëpritës. [17] Individët që janë të lartë në ankth shoqëror priren të tregojnë një vëmendje fillestare të shtuar ndaj shenjave negative shoqërore, si fytyrat kërcënuese të ndjekura nga vëmendja larg këtyre shenjave shoqërore, duke treguar një model hipervigjilence të ndjekur nga shmangia. [17] [18] Vëmendja në ankthin shoqëror është matur duke përdorur paradigmën e sondës me pika, e cila paraqet dy fytyra pranë njëra-tjetrës. Njëra fytyrë ka një shprehje emocionale dhe tjetra ka një shprehje neutrale, dhe kur fytyrat zhduken, një sondë shfaqet në vendndodhjen e njërës prej fytyrave. Kjo krijon një gjendje kongruente në të cilën sonda shfaqet në të njëjtin vend si fytyra emocionale dhe një gjendje jokongruente. Pjesëmarrësit i përgjigjen sondës duke shtypur një buton dhe ndryshimet në kohët e reagimit zbulojnë paragjykime të vëmendjes. Kjo detyrë ka zbuluar rezultate të përziera, me disa studime që nuk kanë gjetur dallime midis individëve dhe kontrolleve me ankth shoqëror, disa studime kanë gjetur shmangie të të gjitha fytyrave dhe të tjera kanë gjetur vigjilencë ndaj fytyrave të kërcënimit. [17] Ka disa prova që vigjilenca ndaj fytyrave të kërcënimit mund të zbulohet gjatë ekspozimeve të shkurtra, por jo më të gjata ndaj fytyrave, duke treguar një hipervigjilencë të mundshme fillestare të ndjekur nga shmangia. [17] Detyra "Përballë turmës" tregon se individët me ankth shoqëror janë më të shpejtë në zbulimin e një fytyre të zemëruar në një turmë kryesisht neutrale ose pozitive ose më të ngadaltë në zbulimin e fytyrave të lumtura sesa një person jo ankth. [17] Rezultatet në përgjithësi duke përdorur këtë detyrë janë të përziera dhe kjo detyrë mund të mos jetë në gjendje të zbulojë hipervigjilencën ndaj fytyrave të zemëruara në ankthin shoqëror. [17]

Përqendrimi te vetja është shoqëruar me rritjen e ankthit shoqëror dhe afektit negativ, megjithatë, ekzistojnë dy lloje të vetë-përqendrimit: Në vetë-përqëndrimin publik, njeriu tregon shqetësim për ndikimin e veprimeve të veta tek të tjerët dhe përshtypjet e tyre. Ky lloj vetë-fokusimi parashikon ankth më të madh shoqëror. [19] Forma të tjera më private të vetëdijes (p.sh. qëllimet egocentrike) shoqërohen me lloje të tjera të ndikimit negativ. [19]

Hulumtimet bazë shkencore sugjerojnë se paragjykimet njohëse mund të modifikohen. Trajnimi i modifikimit të paragjykimit të vëmendjes është treguar se ndikon përkohësisht në ankthin shoqëror. [20]

Shkaqet dhe sjelljet

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shkaktarët janë grupe ngjarjesh ose veprimesh që mund t'i kujtojnë dikujt një traumë të mëparshme. Kjo mund ta bëjë atë person të ketë një reagim emocional ose fizik ndaj ngjarjes ose veprimit. Individët gjithashtu mund të kenë ndryshime të sjelljes, të tilla si shmangia e daljes në publik ose situatave që mund të drejtojnë fokusin dhe vëmendjen e tepërt drejt tyre dhe mund të mos shkojnë në aktivitete të caktuara sepse kanë frikë nga sikleti, i bëjnë të izoluar dhe fillojnë të pinë. Për dikë që ka ankth shoqëror kjo mund t'i çojë ata në një sulm paniku. Sjelljet që lidhen me ankthin shoqëror mund të shkaktojnë sulme ankthi. Këto mund të shkaktohen lehtësisht kur personi është në një situatë të tillë si duke ngrënë para njerëzve të tjerë, duke folur në publik, duke qenë në qendër të vëmendjes, duke folur me të panjohur, duke shkuar në takime, duke takuar njerëz të rinj, duke intervistuar për një punë të re, duke shkuar. në punë ose shkollë, duke parë njerëzit e tjerë në sy, duke bërë telefonata në publik ose duke përdorur tualete publike. [21] Ka shumë efekte anësore negative që mund të vijnë nga ankthi shoqëror nëse nuk trajtohet, të tilla si vetëvlerësimi i ulët, vështirësia për të qenë këmbëngulës, vetvetja negative, mbindjeshmëria ndaj kritikave, aftësitë e dobëta shoqërore, izolimi dhe vështirësitë me marrëdhëniet shoqërore, niveli i ulët akademik dhe punësimi. arritjet, abuzimi me substancat dhe ose tentativat për vetëvrasje ose vetëvrasje. [22]

Masat dhe trajtimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Tipari i ankthit shoqëror matet më së shumti nga vetë-raportimi. [23] Kjo metodë ka kufizime, megjithatë përgjigjet subjektive janë treguesi më i besueshëm i një gjendjeje subjektive. Masat e tjera të ankthit shoqëror përfshijnë intervistat diagnostike, instrumentet e administruara nga klinikët dhe vlerësimet e sjelljes. [24] Asnjë tipar i vetëm i masës së vetë-raportimit të ankthit shoqëror nuk tregon të gjitha vetitë psikometrike duke përfshirë lloje të ndryshme vlefshmërie (vlefshmëria e përmbajtjes, vlefshmëria e kriterit, vlefshmëria e konstruksionit), besueshmëria dhe konsistenca e brendshme. [23] SIAS së bashku me SIAS-6A dhe -6B vlerësohen si më të mirat. [23] Këto masa përfshijnë:

  • Frika nga vlerësimi negativ (FNE) dhe formulari i shkurtër (BFNE) [25]
  • Nënshkallën shoqëror Fobike të Pyetësorit të Frikës (FQSP) [26]
  • Shkalla e ankthit të ndërveprimit (IAS) [27]
  • Vetë-raporti i shkallës së ankthit shoqëror të Liebowitz (LSAS-SR) [28]
  • Situatat shoqëror-vlerësuese për të rriturit e moshuar (OASES) [29]
  • Shmangia dhe shqetësimi shoqëror (SAD) [30]
  • Shkalla e vetëdijes (SCC) [31]
  • Shkalla e Ankthit të Ndërveprimit shoqëror (SIAS) [32] dhe forma e shkurtër (SIAS-6A dhe -6B)
  • Shkalla e Fobisë së Ndërveprimit shoqëror (SIPS) [32]
  • Inventari i Fobisë shoqërore dhe Ankthit (SPAI) [33] dhe formulari i shkurtër (SPAI-23)
  • Shmangia shoqërore Situative (SSA) [34]

Shumë lloje trajtimesh janë në dispozicion për Çrregullimin e Ankthit shoqëror. Çrregullimi mund të trajtohet në mënyrë më efektive nëse identifikohet herët (p.sh. në vitet e hershme të adoleshencës kur zakonisht ndodh fillimi i ÇAS), duke marrë parasysh sfondin dhe nevojat individuale të pacientëve, dhe shpesh përmes kombinimit të ndërhyrjeve të sjelljes dhe farmakologjike. Trajtimi i linjës së parë për çrregullimin e ankthit shoqëror është terapia njohëse e sjelljes (CBT/TNJS) me medikamente të rekomanduara vetëm për ata që nuk janë të interesuar për terapi. CBT është efektive në trajtimin e fobisë shoqërore, pavarësisht nëse jepet individualisht ose në një mjedis grupor. Komponentët njohës dhe të sjelljes kërkojnë të ndryshojnë modelet e të menduarit dhe reagimet fizike ndaj situatave që shkaktojnë ankth. Pjesa njohëse e terapisë kognitive të sjelljes i ndihmon individët me ankth shoqëror të ulin dhe të praktikojnë mendime të padobishme dhe të lejojnë modele të reja të të menduarit pozitiv. Komponenti i sjelljes përfshin terapinë në grup për të ndihmuar në ndërtimin e besimit. Vëmendja e kushtuar çrregullimit të ankthit shoqëror është rritur ndjeshëm që nga viti 1999 me miratimin dhe tregtimin e barnave për trajtimin e tij. Medikamentet e përshkruara përfshijnë disa klasa të antidepresantëve: frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës (SSRIs), frenuesit e rimarrjes së serotoninës-norepinephrine (SNRIs) dhe frenuesit e monoamine oxidase (MAOIs). Medikamente të tjera të përdorura zakonisht përfshijnë beta bllokuesit dhe benzodiazepinat. Është çrregullimi më i zakonshëm i ankthit me deri në 10% të njerëzve që preken në një moment të jetës së tyre. Trajtime të tjera që individët me ankth shoqëror mund t'i gjejnë të dobishme përfshijnë masazhet, meditimin, vëmendjen, hipnoterapinë dhe akupunkturën, megjithëse nuk ndihmon në rikuperimin e plotë të ankthit shoqëror, por pakëson. [35]

Teoritë evolucionare dhe gjenetike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  Ekzistojnë një sërë teorish evolucionare se si mund të jetë zhvilluar ankthi shoqëror, më e spikatura prej të cilave është teoria e përjashtimit.

  • Ankthi shoqëror mund të jetë zhvilluar nga temperamenti i frikësuar dhe ose nga aftësitë shoqërore të pazhvilluara ose nga shoqërorizimi i tepruar i një fëmije deri në atë pikë sa ai të jetë i vetëdijshëm për situatat e papërshtatshme shoqërore. [36]
  • Trashëgimi gjenetike e një niveli të lartë të ndjeshmërisë së përpunimit ndijor. [37]
  • Përgatitur nga historia evolucionare për të pasur ankth (frikë) ndaj objekteve dhe situatave të cilat më parë perceptoheshin si kërcënim nga paraardhësit tanë të hershëm. [38]
  • Ankthi shoqëror si një mënyrë për të ruajtur kohezionin në një shoqëri [39]
  • Ankthi shoqëror i shkaktuar nga konkurrenca për statusin dhe burimet [40]
  • Nxitja e përfshirjes shoqërore dhe reduktimi i rrezikut të përjashtimit/refuzimit [41]

Përshtatja biologjike për të jetuar në grupe të vogla

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ekziston një sugjerim që njerëzit janë përshtatur për të jetuar me të tjerët në grupe të vogla. Të jetosh në grup është tërheqëse për njerëzit pasi ka më shumë njerëz për të ofruar punë, mbrojtje dhe përqendrim të bashkëshortëve të mundshëm. [42] [43]

Puna së bashku për të mbledhur këto burime është një tërheqje e madhe. Prandaj, çdo kërcënim i perceptuar ndaj burimeve të grupit duhet ta lërë një individ në roje, ashtu si çdo pozicion i mundshëm statusi që mund të sjellë konflikt me të tjerët, pasi mund të zvogëlojë aksesin e një individi në burimet e grupit. [40] Në fakt, ankthi në këtë mënyrë është përshtatës sepse i ndihmon njerëzit të kuptojnë se çfarë është e pranueshme nga shoqëria dhe çfarë jo. Kërcënimi i përjashtimit nga burimet mund të çojë në vdekje.

Këto burime gjithashtu i lejojnë individët të kenë status të mjaftueshëm për të tërhequr një bashkëshort. Meqenëse shumë teori evolucionare kanë të bëjnë me riprodhimin, përfitimi i ekspozimit ndaj bashkëshortëve të mundshëm brenda një grupi gjithashtu nuk mund të mbitheksohet. [40]

Së fundi, në një nivel bazë, të qenit i kufizuar në një grup të caktuar njerëzish kufizon ekspozimin ndaj sëmundjeve të caktuara. [43] Studimet kanë sugjeruar se përkatësia shoqërore ka një ndikim në shëndet dhe sa më të integruar dhe të pranuar të jemi, aq më të shëndetshëm jemi. [44] [42] [40]

Etërit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Qasja në burime dhe përputhshmëria brenda një grupi ndikon në zgjedhjen e bashkëshortit të një individi. Për shkak të cenueshmërisë së nënave njerëzore dhe foshnjave pas lindjes, baballarëve mund t'u është dashur t'i mbrojnë të dy individët. Më pas, baballarët do të shpenzonin më pak kohë me fëmijën pasi po investonin më shumë kohë për të zotëruar mjedisin e jashtëm për sigurinë dhe sigurinë e nënës dhe fëmijës. [45] Etërit mund të përballen me forca të jashtme që kërcënojnë burimet ose statusin shoqëror. [Nevojitet sqarim]

Teoria e përjashtimit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në mënyrën më të thjeshtë, ankthi shoqëror mund të konsiderohet si një nevojë themelore njerëzore për t'u 'përshtatur' në një grup të caktuar shoqëror. [42] Dikush mund të përjashtohet për shkak të paaftësisë së tij për të kontribuar në një grup, devijimit nga standardet e grupit, apo edhe jo tërheqës. Për shkak të përfitimeve të të jetuarit në grup, një individ do të dëshironte të shmangte izolimin shoqëror me çdo kusht. Ankthi mund të shërbejë si parashikim i një ngjarjeje që mund të çojë në përjashtimin shoqëror. [42]

Një shembull i kësaj ofron një këndvështrim të ri mbi kompleksin e Edipit. Kompleksi i Edipit është një koncept në teorinë psikoanalitike që tradicionalisht i referohet një dëshire të natyrshme tek djemtë dhe burrat për të vrarë babanë e tyre dhe për të bërë seks me nënën e tyre. Sipas teorisë psikoanalitike, ky motivim braktiset për shkak të frikës nga tredhja. Një interpretim alternativ dhe potencialisht më praktik i kompleksit të Edipit është se foshnja ka frikë të braktiset dhe të përjashtohet nga familja e tyre. [42] I njëjti përfundim mund të zbatohet për fëmijët që dëshirojnë të flenë me prindërit e tyre gjatë natës; ata i frikësohen përjashtimit shoqëror në vend që të kenë dëshirë për të bërë seks me një prind. [42]

Është e dyshimtë se sa shpesh prindërit bëjnë kërcënime të qarta verbale për tredhje ndaj fëmijëve të tyre, por ata shpesh kërcënojnë se e lënë fëmijën, e largojnë fëmijën diku, ia japin fëmijën policisë ose të huajve të tjerë, e kështu me radhë.[42]

Në fund të fundit, ankthi shoqëror - siç interpretohet nga teoria e përjashtimit - thekson nevojën e njerëzve për t'u pranuar nga njerëzit e tjerë. Njohja e asaj që është dhe çfarë nuk shihet si tërheqëse për të tjerët i lejon individët të parandalojnë refuzimin, kritikat ose përjashtimin nga të tjerët. [40] Ekziston një arsye që tradhtia bashkëshortore, gjuetia pa leje e bashkëshortit dhe vrasja janë arsye kryesore për përjashtimin në grup, pasi ato ndikojnë në aftësinë riprodhuese dhe fizike të grupit. [43] Njerëzit janë fiziologjikisht të ndjeshëm ndaj shenjave shoqërore dhe për këtë arsye zbulojnë ndryshime në ndërveprime të cilat mund të tregojnë pakënaqësi ose reagime të pakëndshme. [40] Njerëzit mund të përmirësojnë mënyrën se si i shohin të tjerët duke veshur rroba të veçanta, duke arritur arritje akademike, duke luajtur një sport të caktuar, etj. Të gjitha këto variabla janë atribute se sa tërheqës perceptohet një individ.

Në përgjithësi, ankthi shoqëror mund të shërbejë si një mënyrë për njerëzit që të parashikojnë veprime të caktuara që mund të sjellin përjashtim shoqëror.

Shiko gjithashtu

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b c d Schneier, Franklin R; Blanco, Carlos; Antia, Smita X; Liebowitz, Michael R (2002). "The social anxiety spectrum". Psychiatric Clinics of North America (në anglisht). 25 (4): 757–774. doi:10.1016/s0193-953x(02)00018-7. PMID 12462859.
  2. ^ Spielberger, C.D. (1983). Manual for the state-trait anxiety inventory (STAI) (në anglisht). Palo Alto: Consulting Psychologists Press.
  3. ^ Ruscio, A. M.; Brown, T. A.; Chiu, W. T.; Sareen, J.; Stein, M. B.; Kessler, R. C. (2008-01-01). "Social fears and social phobia in the USA: results from the National Comorbidity Survey Replication". Psychological Medicine (në anglisht). 38 (1): 15–28. doi:10.1017/S0033291707001699. ISSN 1469-8978. PMC 2262178. PMID 17976249.
  4. ^ Hofmann, Stefan G.; Asnaani, Anu; Hinton, Devon E. (2010). "Cultural Aspects in Social Anxiety and Social Anxiety Disorder". Depression and Anxiety (në anglisht). 27 (12): 1117–27. doi:10.1002/da.20759. PMC 3075954. PMID 21132847.
  5. ^ Albano, Anne Marie; Detweiler, Michael F. (2001). "The Developmental and Clinical Impact of Social Anxiety and Social Phobia in Children and Adolescents". përmbledhur nga Hofmann, Stefan G.; DiBartolo, Patricia M. (red.). From Social Anxiety to Social Phobia: Multiple Perspectives (në anglisht). Allyn & Bacon. ISBN 978-0-205-28189-3.
  6. ^ Adalbjarnardottir, Sigrun (dhjetor 1995). "How Schoolchildren Propose to Negotiate: The Role of Social Withdrawal, Social Anxiety, and Locus of Control". Child Development (në anglisht). 66: 1739–1751. doi:10.1111/j.1467-8624.1995.tb00962.x. PMID 8556896.
  7. ^ "NIMH » Social Anxiety Disorder". www.nimh.nih.gov (në anglisht). Marrë më 2020-03-30.
  8. ^ "Women and people under the age of 35 at greatest risk of anxiety". University of Cambridge (në anglisht). 2016-06-06. Marrë më 2020-03-30.
  9. ^ Division (DCD), Digital Communications (2013-02-09). "What are the five major types of anxiety disorders?". HHS.gov (në anglisht). Marrë më 2022-09-28.
  10. ^ "Social anxiety disorder: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov (në anglisht). Marrë më 2021-04-04.
  11. ^ Stein, MD, Murray B.; Gorman, MD, Jack M. (2001). "Unmasking social anxiety disorder" (PDF). Journal of Psychiatry & Neuroscience. 3 (në anglisht). 26 (3): 185–9. PMC 1408304. PMID 11394188. Marrë më 17 mars 2014.
  12. ^ Shields, Margot (2004). "Social anxiety disorder— beyond shyness" (PDF). How Healthy Are Canadians? Statistics Canada Annual Report (në anglisht). 15: 58. PMID 15748044. Marrë më 17 mars 2014.
  13. ^ a b c d e Nikolić, Milica; Colonnesi, Cristina; de Vente, Wieke; Drummond, Peter; Bögels, Susan M. (2015-06-01). "Blushing and Social Anxiety: A Meta-Analysis". Clinical Psychology: Science and Practice (në anglisht). 22 (2): 177–193. doi:10.1111/cpsp.12102. ISSN 1468-2850.
  14. ^ Leary, Mark R.; Toner, Kaitlin (2012). The Psychological Significance of the Blush (në anglisht). fq. 63–76. doi:10.1017/cbo9781139012850.007. ISBN 9781139012850.
  15. ^ "What Is Social Anxiety Disorder?". WebMD (në anglisht). Marrë më 2021-03-14.
  16. ^ Clark, D.M.; Wells, A (1995). "A cognitive model of social phobia". përmbledhur nga R.G. Heimberg; M.R. Leibowitz; D.A. Hope; F.R. Schneier (red.). Social phobia: Diagnosis, assessment, and treatment (në anglisht). New York, NY: Guilford Press. fq. 69–93.
  17. ^ a b c d e f Staugaard, Søren Risløv (2010-08-01). "Threatening faces and social anxiety: A literature review" (PDF). Clinical Psychology Review (në anglisht). 30 (6): 669–690. doi:10.1016/j.cpr.2010.05.001. PMID 20554362.
  18. ^ Bögels, Susan M.; Mansell, Warren (2004-11-01). "Attention processes in the maintenance and treatment of social phobia: hypervigilance, avoidance and self-focused attention". Clinical Psychology Review. Social Phobia and Social Anxiety (në anglisht). 24 (7): 827–856. doi:10.1016/j.cpr.2004.06.005. PMID 15501558.
  19. ^ a b Mor, Nilly; Winquist, Jennifer (2002). "Self-focused attention and negative affect: A meta-analysis". Psychological Bulletin (në anglisht). 128 (4): 638–662. doi:10.1037/0033-2909.128.4.638. PMID 12081086.
  20. ^ Heeren, Alexandre; Mogoașe, Cristina; Philippot, Pierre; McNally, Richard J. (2015-08-01). "Attention bias modification for social anxiety: A systematic review and meta-analysis". Clinical Psychology Review (në anglisht). 40: 76–90. doi:10.1016/j.cpr.2015.06.001. PMID 26080314.
  21. ^ "Social Anxiety Disorder Guide: Test, Symptoms, Causes & Treatment". Psycom.net - Mental Health Treatment Resource Since 1996 (në anglisht). Marrë më 2021-03-14.
  22. ^ "Social anxiety disorder (social phobia) - Symptoms and causes". Mayo Clinic (në anglisht). Marrë më 2021-04-15.
  23. ^ a b c Modini, Matthew; Abbott, Maree J.; Hunt, Caroline (2015-04-21). "A Systematic Review of the Psychometric Properties of Trait Social Anxiety Self-Report Measures". Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment (në anglisht). 37 (4): 645–662. doi:10.1007/s10862-015-9483-0. ISSN 0882-2689.
  24. ^ Antony, M.M. (1997). "Assessment and treatment of social phobia". Canadian Journal of Psychiatry (në anglisht). 42 (8): 826–834. doi:10.1177/070674379704200804. PMID 9356770.
  25. ^ Leary, Mark R. (1983-09-01). "A Brief Version of the Fear of Negative Evaluation Scale". Personality and Social Psychology Bulletin (në anglisht). 9 (3): 371–375. doi:10.1177/0146167283093007. ISSN 0146-1672.
  26. ^ Marks, I. M.; Mathews, A. M. (1979-01-01). "Brief standard self-rating for phobic patients". Behaviour Research and Therapy (në anglisht). 17 (3): 263–267. doi:10.1016/0005-7967(79)90041-X. PMID 526242.
  27. ^ Leary, Mark R.; Kowalski, Robin M. (1993-08-01). "The Interaction Anxiousness Scale: Construct and Criterion-Related Validity". Journal of Personality Assessment (në anglisht). 61 (1): 136–146. doi:10.1207/s15327752jpa6101_10. ISSN 0022-3891. PMID 8377098.
  28. ^ Liebowitz, Michael R. (1987). "Social Phobia". Anxiety. Modern Trends in Pharmacopsychiatry (në anglisht). Vëll. 22. fq. 141–173. doi:10.1159/000414022. ISBN 978-3-8055-4488-7. PMID 2885745.
  29. ^ Gould, Christine E.; Gerolimatos, Lindsay A.; Ciliberti, Caroline M.; Edelstein, Barry A.; Smith, Merideth D. (2012-12-01). "Initial evaluation of the Older Adult Social-Evaluative Situations Questionnaire: a measure of social anxiety in older adults". International Psychogeriatrics (në anglisht). 24 (12): 2009–2018. doi:10.1017/S1041610212001275. ISSN 1041-6102. PMID 22846411.
  30. ^ Turner, Samuel M.; Beidel, Deborah C.; Dancu, Constance V.; Stanley, Melinda A. (1989). "An empirically derived inventory to measure social fears and anxiety: The Social Phobia and Anxiety Inventory". Psychological Assessment (në anglisht). 1 (1): 35–40. doi:10.1037/1040-3590.1.1.35.
  31. ^ Scheier, Michael F.; Carver, Charles S. (1985-12-01). "The Self-Consciousness Scale: A Revised Version for Use with General Populations1". Journal of Applied Social Psychology (në anglisht). 15 (8): 687–699. doi:10.1111/j.1559-1816.1985.tb02268.x. ISSN 1559-1816.
  32. ^ a b Mattick, Richard P.; Clarke, J. Christopher (1998-04-01). "Development and validation of measures of social phobia scrutiny fear and social interaction anxiety1". Behaviour Research and Therapy (në anglisht). 36 (4): 455–470. doi:10.1016/S0005-7967(97)10031-6. PMID 9670605.
  33. ^ Turner, Samuel M.; Stanley, Melinda A.; Beidel, Deborah C.; Bond, Lloyd (1989). "The social phobia and anxiety inventory: Construct validity". Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment (në anglisht). 11 (3): 221–234. doi:10.1007/BF00960494. ISSN 0882-2689.
  34. ^ Ishiyama, F. (1999). "Development and validation of a situational social avoidance scale". Psychological Reports (në anglisht). 85 (1): 114–120. doi:10.2466/pr0.1999.85.1.114.
  35. ^ "Social Anxiety Disorder Guide: Test, Symptoms, Causes & Treatment". Psycom.net - Mental Health Treatment Resource Since 1996 (në anglisht). Marrë më 2021-02-22.
  36. ^ Buss, A. (1980). Self-consciousness and social anxiety. San Francisco: Freeman.
  37. ^ Aron, E. (1999). High sensitivity as one source of fearfulness and shyness. In J. Schulkin & L. A. Schmidt (Eds.), Extreme fear, shyness, and social phobia (pp. 251-272). New York: Oxford University Press.
  38. ^ Seligman, M. (1971). Phobias and preparedness. Behavior Therapy. 2, 307-320.
  39. ^ Trower, P. & Gilbert, P. (1989). New theoretical conceptions of social anxiety and social phobia. Clinical Psychology Review, 9, 19-35.
  40. ^ a b c d e f Gilbert, P. (2001). Evolution and Social Anxiety: The Role of Attraction, Social Competition, and Social Hierarchies. Psychiatric Clinics, 24(4), 723-751.
  41. ^ Leary, M. R. & Kowalski, R. M. (1995). Social Anxiety. New York: Guilford.
  42. ^ a b c d e f g Baumeister, R., & Tice, D. (1990). Anxiety and Social Exclusion. Journal of Social and Clinical Psychology, 9(2).
  43. ^ a b c Buss, D. (1990). The Evolution of Anxiety and Social Exclusion. Journal Of Social And Clinical Psychology, 9(2), 196-201.
  44. ^ Wilkinson, R. G. (1999). Health, Hierarchy, and Social Anxiety. Annals of the New York Academy of Sciences, 896(1), 48-63.
  45. ^ Bögels, S. M., & Perotti, E. C. (2011). Does Father Know Best? A Formal Model of the Paternal Influence on Childhood Social Anxiety. Journal of Child and Family Studies, 20(2), 171-181.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ankthi_social&oldid=2612699"