Bezjeri

Béziers Besièrs (Ocitanisht)
Nënprefekturë and Komunë
Pamje ajrore e Bezjersit
Flamuri Stema
Location of Béziers
Vendi	Franca
Rajoni	Occitania
Departamenti	Hérault
Qarku	Bezjers
Kantoni	Bezjers-1, Bezjers-2 dhe Bezjers-3
Ndërkomunalitet	CA Bezjeri Mesdhetar
Qeveria
• Kryetari	Robert Ménard (DVD)
Sipërfaqja 1	95,48 km2 (3,687 sq mi)
Popullsia  (Jan. 2019)	78.308
• Dendësia	82/km2 (21/sq mi)
Emri i banorëve	Bezar (Shqip) Biterrois (Frëngjisht)
Zona kohore	UTC+01:00 (CET)
• Verës (DST)	UTC+02:00 (CEST)
INSEE/Kodi postar	34032 /34500
Lartësia	4–120 m (13–394 ft) (avg. 17 m or 56 ft)
1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries.

Bezjer( Frëngjisht: Béziers; shqiptimi frëngjisht: [bezje] ; Occitan: Besièrs ) është një nënprefekturë e departamentit Hérault në rajonin Occitanie të Francës Jugore . Çdo gusht Bezjeri pret Feria de Béziers-ën e famshme, e cila ka në qendër ndeshjen me dema. Një milion vizitorë tërhiqen nga ngjarja pesë-ditore.

Qyteti ndodhet në një blof të vogël mbi lumin Orb, rreth 10 km nga bregu i Mesdheut dhe 75 km në jugperëndim të Montpellier . Në Béziers, Canal du Midi kalon mbi lumin Orb me anë të Pont-canal de l'Orb, një ujësjellës që pretendohet të jetë i pari i këtij lloji.

Bezjeri është një nga qytetet më të vjetra në Francë. Hulumtimet e publikuara në mars 2013 tregojnë se Béziers daton nga 575 para Krishtit, duke e bërë atë më të vjetër se Agde (greqisht Agathe Tyche, e themeluar në 525 para Krishtit) dhe pak më i ri se Marseja (Massalia greke, e themeluar në vitin 600 para Krishtit).

Vendi ka qenë i banuar që nga koha e Neolitit, para dyndjes së keltëve . Qyteti romak Betarra ishte në rrugën që lidhte Provencën me Iberinë . Romakët e rithemeluan qytetin si një colonia të re për veteranët në vitet 36–35 para Krishtit dhe e quajti Colonia Julia Baeterrae Septimanorum . Gurë nga amfiteatri romak u përdorën për ndërtimin e murit të qytetit gjatë shekullit të III-të.

Bezjeri eksportonte verë në Romë. Një dolia e zbuluar në një gërmim pranë Romës ka të shkruar tekstin, "Unë jam një verë nga Baeterrae dhe jam pesë vjeç". Një tjetër është thjesht me tekstin, "vera e bardhë e Baeterrae".  Bezjeri u pushtua nga muslimanët dhe mbeti pjesë e Iberisë Islame midis 720 dhe 752.

Popullatë

Banorët e Bezjerit njihen si Biterras, sipas Baeterrae, emri romak i qytetit.

Popullsia në vite Viti Pop. ±% 1793 12.501 —     1800 14.535 +16.3% 1806 14.565 +0.2% 1821 16.140 +10.8% 1831 16.769 +3.9% 1836 16.233 −3.2% 1841 18.874 +16.3% 1846 19.596 +3.8% 1851 19.333 −1.3% 1856 23.557 +21.8% 1861 24.270 +3.0% 1866 27.722 +14.2% 1872 31.468 +13.5% 1876 38.227 +21.5% 1881 42.915 +12.3% 1886 42.785 −0.3% 1891 45.475 +6.3% 1896 48.012 +5.6% 1901 52.310 +9.0% 1906 52.268 −0.1% 1911 51.042 −2.3% 1921 56.008 +9.7% 1926 65.754 +17.4% 1931 71.527 +8.8% 1936 73.305 +2.5% 1946 64.561 −11.9% 1954 64.929 +0.6% 1962 73.538 +13.3% 1968 80.481 +9.4% 1975 84.029 +4.4% 1982 76.647 −8.8% 1990 70.996 −7.4% 1999 69.153 −2.6% 2007 72.462 +4.8% 2012 72.970 +0.7% 2017 77.177 +5.8%

Vendet turisitke

• Katedralja e Shën-Nazarit : E vendosur në pjesën e lartë të qytetit, ajo zë një vend piktoresk, të dukshëm nga larg kur i afrohesh Bezjerit në rrugën nga Narbona . Një shembull i mrekullueshëm i arkitekturës gotike të mesme nga shekulli i 14-të, naosi i harkuar, 14 metres (45.93 ft) i gjerë, arrin një lartësi prej 32 metres (104.99 ft) . Gjatësia totale është 50 metra . Dritarja perëndimore e trëndafilitë ka një diametër prej 10 metrash .
• Plateau des Poètes (1867) : Ky park i madh i stilit anglez u krijua nga artistët e peizazhit, vëllezërit Bulher. Ai përmban statuja të shumta poetësh dhe një shatërvan monumental të Titanit nga Injalberti.
• Arena: Bezjeri ka dy arena, njëra që daton nga epoka romake, strukturat dhe themelet e së cilës janë ruajtur pas punimeve madhore në distriktin Saint-Jacques, dhe tjetra e ndërtuar në vitin 1905 në stilin e unazave spanjolle të demave nga Fernand Castelbon de Beauxhostes. Kjo e fundit është një nga strukturat më të mëdha të tilla në Francë (me 13100 ulëse). Arena organizon koncerte dhe, çdo gusht, një festival të ndeshjeve me dema ( Féria ).
• Muzeu i Arteve të Bukura (musée des Beaux-Arts), i themeluar në 1859, mori në 1934 trashëgiminë e vejushës së Injalbert dhe, në 1975, vizatimet dhe koleksionin e artit të Jean Moulin . Ndër veprat e muzeut janë pikturat e Hans Holbein, Sébastien Bourdon, Géricault, Vincent van Gogh, Chaïm Soutine dhe Henri Goetz .
• Muzeu Saint-Jacques, i instaluar në një ish-kazermë, ka koleksione që tregojnë jetën në rajonin e Béziers ( Biterrois ).
• Le Pont Vieux është një urë guri që kalon Orb (Mesjeta).
• Le Cimetière Vieux (Varreza e Vjetër), e krijuar në shekullin e 18-të, është një muze i vërtetë në ajër të hapur me varre të shumta dhe vepra arti nga skulptorët vendas, duke përfshirë Jean Magrou dhe Injalbert.
• Pierre-Paul Riquet's Canal du Midi (shek. 17) Instalimet e Bezjerit: ujësjellësi i kanalit Pont-canal de l'Orb ; bravat e shkallëve Fonserannes.