Hérault

Erau

Erau (Ocitanisht)
Hérault (Frëngjisht)
Erau Erau (Ocitanisht); Hérault (Frëngjisht)
Departament
	Flamuri
Sipërfaqja
• Gjithsej	6.224 km2 (2,403 sq mi)
Popullsia
• Gjithsej	1.188.973
Emri i banorëve	Héraultais (Frëngjisht); Erautar (Shqip)

Herault ( shqiptimi frëngjisht: [eʁo] ; ^[1] Ocitanisht: Erau, [eˈɾaw] ; Shqip: Erau) është një departament i rajonit të Ocitanisë, Franca Jugore . I quajtur sipas lumit Erau, prefektura e tij është Montpeljeja . Ajo kishte një popullsi prej 1,175,623 banorësh në 2019. ^[2]

Historia

Erau është një nga 83 departamentet origjinale të krijuara gjatë Revolucionit Francez më 4 mars 1790. Ajo u krijua nga një pjesë e ish-provincës së Languedoc .

Në fillim të shekullit të 20-të, vreshtaria në rajonin e rritjes së verës u shkatërrua nga një rënie në shitje e kombinuar me sëmundje që prekin hardhitë. Mijëra prodhues në shkallë të vogël u revoltuan. Kjo revoltë u shtyp shumë ashpër nga qeveria e Georges Clemenceau .

Bryma katastrofike e dimrit të vitit 1956 dëmtoi pemët e ullirit dhe rajonet e ullirit nuk u rimëkëmbën deri në fund të viteve 1980. Shumë nga kooperativat e industrisë së ullirit u mbyllën.

Gjatë gjysmës së dytë të shekullit të XX-të, pellgu i Montpeljesë pa një nga rritjet rritjen më të shpejta të popullsisë në Francë. ^[3]

Gjeografia

Erau është pjesë e rajonit të Ocitanisë dhe është i rrethuar nga departamentet e Audës, Tarnit, Avejronit, Gardit dhe deti Mesdhe ( Gjiri i Luanit ) në jug. Departamenti është gjeografikisht shumë i larmishëm, me plazhe në jug, malet Cévennes në veri dhe tokë bujqësore në mes. Territori i Eraut shpesh përshkruhet si një amfiteatër i hapur përballë detit. Gjeografia e departamentit karakterizohet nga shumëllojshmëria e gjeologjisë dhe peizazheve të saj. Këto variojnë nga ultësirat jugore të Masivit Qendror, deri në Detin Mesdhe, përmes zonave të garrigave dhe në drejtim të fushës së ulët të verës Languedoc. Erau ka një klimë mesdhetare .

Lartësia minimale është në nivelin e detit dhe pika më e lartë e departamentit është në një lartësi prej 1181 m në një nga majat e Espinouse . Lartësia mesatare është rreth 227 m.

Departamenti i Eraut përshkohet nga disa lumenj që burojnë në ultësirën jugore të Masivit Qendror dhe derdhen në Detin Mesdhe, duke rrjedhur pak a shumë nga veriu në jug në një distancë relativisht të shkurtër nga lartësia e lartë. Lumenjtë kryesorë që rrjedhin nga lindja në perëndim janë Vidourle, i cili shënon kufirin me departamentin Gard ; Lesz, i cili rrjedh nëpër Montpelje ; Herault, i cili i dha emrin departamentit, dhe Orb, që rrjedh nëpër Béziers . Në perëndim, Aude, një lum 224 km i gjatë që rrjedh nga Pirenejtë, ka një rrjedhë të orientuar nga perëndimi në lindje dhe shënon kufirin midis Eraut dhe departamentit fqinj të Audës. Këta lumenj si dhe degët e tyre marrin karakterin e tyre nga klima 'cevénol' e rajonit, me ndryshime të papritura të rrjedhës që shkaktojnë përmbytje të papritura. Lagunat gjenden përgjatë bregut të Herault, më i madhi prej të cilave është Étang de Thau, me një sipërfaqe prej rreth 7500 hektarësh.

Pjesa e brendshme e ultësirës së Lengodokut të Poshtëm është gradualisht kodrinore. Është territori i vreshtit, ullishteve, pemishteve dhe shkurreve. Rritja e ullirit dhe vreshtaria simbolizojnë një pjesë të rëndësishme të trashëgimisë dhe stilit të jetesës mesdhetare.

Zona e Eraut pranë qytetit Lodève është pika gjeografike antipode e ishullit Chatham në brigjet lindore të Zelandës së Re.

Qytetet kryesore

Komuna më e populluar është Montpeljeja, prefektura. Komuna më pak e populluar është Romiguières me 21 banorë në vitin 2019. Që nga viti 2019, ka 7 komuna me më shumë se 20,000 banorë: ^[2]

Komuna	Emri në shqip	Popullsia (2019)
Montpellier	Montpeljeja	295.542
Béziers	Bezjeri	78,308
Sète	Seta	43,858
Agde	Agda	29600
Lunel	Luneli	26,385
Frontignan	Balljani	23,028
Castelnau-le-Lez	Kastelriu-mbë-Lez	22,534

Klima

Pjesa dërrmuese e departamentit mund të karakterizohet si një klimë mesdhetare . Megjithatë, zonat malore të veriperëndimit kanë një ndikim oqeanik . Disa sektorë të Eraut verior kanë një ndikim të butë kontinental .

Temperatura mesatare e muajve të verës është afër mesatares maksimale franceze. Megjithatë, deti mbron zonat bregdetare nga ekstremet e valëve të të nxehtit në verë, por edhe ngricat në dimër. Ato variojnë nga rreth 27 gradë Celsius në breg të detit deri në 32 gradë Celsius në brendësi. Temperaturat mesatare minimale gjithashtu ndryshojnë, duke filluar nga rreth 19 gradë Celsius në bregdet deri në 15 gradë Celsius në brendësi.

Demografia

Banorët e departamentit quhen Héraultais . Zhvillimi i popullsisë që nga viti 1791:

Popullsia në vite
Viti	Pop.	±%
1791	290,126	—
1801	275,449	−5.1%
1806	299,882	+8.9%
1821	324,126	+8.1%
1831	346,207	+6.8%
1841	367,343	+6.1%
1851	389,286	+6.0%
1861	409,391	+5.2%
1872	429,878	+5.0%
1881	441,527	+2.7%
1891	461,012	+4.4%
1901	489,421	+6.2%
1911	480,484	−1.8%
1921	488,215	+1.6%
1931	514,819	+5.4%
1936	502,043	−2.5%
1946	461,1	−8.2%
1954	471,429	+2.2%
1962	516,658	+9.6%
1968	591,397	+14.5%
1975	648,202	+9.6%
1982	706,499	+9.0%
1990	794,603	+12.5%
1999	896,441	+12.8%
2006	1,001,041	—
2011	1,062,036	—
2016	1,132,481	—

Kultura

Gjuhë

Gjuha historike e rajonit është ocitanishtja .

Kafshët totem dhe festat vendore

Kafshët totemike të Eraut janë tipike. Gjatë ngjarjeve kulturore ose festivaleve vendore, shumë qytete ose fshatra parakalojnë një kafshë totemike që përfaqëson komunën e tyre nëpër rrugë, shpesh të shoqëruar nga tingujt e instrumenteve muzikore tradicionale, të tilla si oboe ose fife Languedoc. Më i famshmi është "Foali i Pézenas ", të cilin UNESCO e shpalli si pjesë të trashëgimisë kulturore jomateriale.
Festivalet e Béziers : Fèsta d'Oc, Feria e Béziers
Festivalet e Montpeljesë : I Love Techno Europe, Festivali i Filmit Mesdhetar, Comédie du Livre, Festivali i Valleve në Montpellier, Festivali Ndërkombëtar i Sporteve Ekstreme (FISE)
Festivali Cazouls-lès-Béziers : Festivali Piano Prestige, drejtor artistik Jean-Bernard Pommier
Festivalet e Pézenas : Printival Boby Lapointe, Mirondela dels Arts
Festivalet e Sete : Festivali i Xhazit Sète, Festivali i Fotografisë Dokumentare "ImageSingulieres", Festivali i Poezisë "Zëri i gjallë i Mesdheut në Mesdhe"

Trashëgimia

Canal du Midi është caktuar si një sit i trashëgimisë botërore nga UNESCO .

Ekonomia

Bujqësia

185,048 hektarë (afërsisht 30%) e tokës në Eraut përdoret për bujqësi. Vreshtaria është më e rëndësishmja, me 85.525 hektarë. Kultivimi i drithërave përdor 20.095 hektarë, kullotja 7.090 hektarë, 4.991 hektarë janë lënë djerrë, 3.788 hektarë i kushtohen kultivimit të perimeve dhe 3.400 hektarë për pemishte (ullinj, gështenja, gështenja, fruta).

Vreshtaria

Vreshtat e Eraut janë shumë të vjetra, që datojnë para themelimit të Gallia Narbonensis . Eraut është sot departamenti i dytë francez i verërave, pas Zhirondës, që përfaqëson 14% të sipërfaqes totale të departamentit. Departamenti ka një klimë të favorshme, ekspozim të shkëlqyeshëm, një shumëllojshmëri të gjerë tokash dhe shumë varietete rrushi: të gjitha këto pasuri rezultojnë në verëra bujare, ndonjëherë të forta, me një gamë të gjerë aromatike.

AOC : Saint-Chinian, Faugères, Minervois, Coteaux-du-languedoc, Clairette du Languedoc, Muscat de Frontignan, Muscat de Lunel, Muscat de Mireval, Muscat de Saint-Jean-de-Minervois dhe Picpoul de Pinet

Ujëkultura

Në Erau, kultivimi i butakëve prodhon 8300 ton goca deti (10% e prodhimit kombëtar) dhe 5900 ton midhje në vit. Étang de Thau është një qendër për rritjen e midhjeve dhe gocave deti në Mesdhe. Në Bouzigues, gocat e detit kultivohen në mbarështim në zhytje të përhershme dhe të rritur.

Turizmi

Pika turistike

87 km plazhe
3 Vende të Trashëgimisë Botërore : Abacia Saint-Guilhem-le-Désert, Canal du Midi dhe Causses dhe Cévennes
2 Vende të shkëlqyera të Francës : Saint-Guilhem-le-Désert dhe Gryka e Eraut dhe Cirque de Navacelles
1 Park natyror rajonal : Parku Natyror Rajonal Lengodoku i Epërm
2 Qytetet dhe tokat e artit dhe historisë : Pézenas dhe Lodève
3 fshatra të renditur në Fshatrat më të Bukur të Francës : Saint-Guilhem-le-Désert, Olargues dhe Minerve
2 vendpushimet bregdetare të klasifikuara si trashëgimi e shekullit të njëzetë : La Grande-Motte dhe Cap d'Agde
3 Qyteti spa : Balaruc-les-Bains, Avène dhe Lamalou-les-Bains
19 marina
541 vende të klasifikuara ose të listuara si monumente historike

Një pjesë e Kepit të Agdës është një vendpushim kryesor nudistësh . Lundrimi përgjatë Canal du Midi dhe ecja ose çiklizmi përgjatë shtigjeve tërheqëse është një aktivitet i zakonshëm pushimi.