Republika e Parë e Kosovës
.svg)
Republika e Kosovës ose Republika e Parë e Kosovës ishte një protoshtet i vetëshpallur në Evropën Juglindore i themeluar në vitin 1991. [1] Gjatë kulmit të saj, ajo u përpoq të krijonte institucionet e saj paralele politike në kundërshtim me institucionet e Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës të mbajtura nga Konfederata Serbi - Mali i Zi.
Flamuri i përdorur nga Republika e Kosovës ishte shumë i ngjashëm me flamurin e Shqipërisë, duke paraqitur të njëjtin simbol në të njëjtën ngjyrë.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shpallja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në fund të qershorit 1990, anëtarët shqiptarë të asamblesë krahinore propozuan një votim nëse do të formohej një republikë e pavarur; kryetari etnik serb i kuvendit e mbylli menjëherë atë dhe premtoi se do ta rihapte kuvendin më 2 korrik, i cili më vonë u shty.
Më 2 korrik, shumica dërrmuese e anëtarëve shqiptarë të Kuvendit Krahinor u kthyen në Kuvend, por ai ishte mbyllur; kështu që në rrugë jashtë votuan për shpalljen e Kosovës Republikë në kuadër të federatës jugosllave. [2] Qeveria serbe u përgjigj duke shpërbërë Kuvendin dhe Qeverinë e Kosovës, duke hequr çdo autonomi të mbetur. Qeveria serbe më pas miratoi një ligj tjetër për marrëdhëniet e punës, i cili pushoi nga puna 80,000 punëtorë të tjerë shqiptarë.
Anëtarët shqiptarë etnikë të Kuvendit të Kosovës tashmë të shpërbërë zyrtarisht u mblodhën në fshehtësi në Kaçanik më 7 shtator dhe shpallën "Republikën e Kosovës" në të cilën ligjet nga Jugosllavia do të ishin të vlefshme vetëm nëse janë në përputhje me kushtetutën e Republikës. Kuvendi vazhdoi me shpalljen e "Republikës së Kosovës" shtet të pavarur më 22 shtator 1991. [3] [4] Kjo deklaratë u miratua nga 99% e votuesve në një referendum jozyrtar të mbajtur disa ditë më vonë. Republika e Kosovës mori njohje diplomatike nga Shqipëria.
Strukturat paralele
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shqiptarët e Kosovës organizuan një lëvizje rezistence, duke krijuar një sërë strukturash paralele në arsim, kujdes mjekësor dhe taksa. U hapën shkolla të reja, me shtëpi që u kthyen në ambiente për shkolla, përfshirë shkollat e mesme dhe universitetet. Dhe në zgjedhjet paralele u zgjodhën liderë të rinj, duke formuar një vend të ri brenda një vendi. Për shkak të represionit, qeveria e re e kishte vendin në mërgim. Kishte një ligë paralele futbolli, duke ndjekur të gjithë sportistët e dëbuar nga stadiumet dhe ambientet sportive. [5] [6]
Ndërhyrja e NATO-s
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Nga viti 1995 e tutje, tensionet në rajon u përshkallëzuan duke çuar në Luftën e Kosovës e cila filloi në shkurt 1998, [7] [8] [9] luftuan midis Republikës Federale të Jugosllavisë dhe guerilës revolucionare për Çlirimtare të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). [10] Fushata e udhëhequr nga UÇK-ja vazhdoi në janar 1999 dhe u soll në vëmendjen e mediave botërore nga masakra e Raçakut, vrasja masive e rreth 45 shqiptarëve (përfshirë 9 kryengritës të UÇK-së) [11] nga forcat serbe të sigurimit. [12] Një konferencë ndërkombëtare u mbajt në Rambuje, Francë më vonë atë pranverë dhe rezultoi në një marrëveshje paqeje të propozuar ( Marrëveshja e Rambujesë ), e cila u pranua nga pala etnike shqiptare, por u refuzua nga qeveria jugosllave. [13]
Dështimi i bisedimeve në Rambuje rezultoi në një fushatë ajrore të NATO-s kundër Republikës Federale të Jugosllavisë që zgjati nga 24 mars deri më 11 qershor, kur autoritetet jugosllave nënshkruan një marrëveshje teknike ushtarake që lejonte paqeruajtësit e NATO-s ( KFOR ) dhe një mision civil ndërkombëtar ( UNMIK ) të hyjnë në Kosovë.
UNMIK-u mori kontrollin e Kosovës. Institucionet e përkohshme të vetëqeverisjes u krijuan për të lejuar liderët politikë dhe të komuniteteve të Kosovës të përfaqësohen në vendime. UÇK-ja u shpërbë dhe u zëvendësua nga Trupat Mbrojtëse të Kosovës, një organizatë civile e armatosur lehtë për reagimin emergjent.
Qeveria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]| Pozicioni | Emri | Periudha | Shënime | Ref |
|---|---|---|---|---|
| President | Ibrahim Rugova | 1992–2000 | Në mërgim në Itali nga 5 maji deri më 15 korrik 1999 | [14] |
| kryeministër | ||||
| Bujar Bukoshi | 1991–2000 | Në mërgim në Lubjanë, pastaj nga maji 1992 deri në gusht 1999 në Bon | ||
| Hashim Thaçi | 1999–2000 | Kryeministri i përkohshëm në opozitë | ||
| Kryetar i Kuvendit | Ilaz Ramajli | 1990–1992 |
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Kushtetuta e Kaçanikut
- Ushtria Çlirimtare e Kosovës
- Shpallja e Pavarësisë së Kosovës
- Forcat e Armatosura të Republikës së Kosovës
Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Judah, Tim (2000). Kosovo: War and Revenge. Yale University Press. ISBN 0300097255. Marrë më 17 shkurt 2013.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Statement of Albanian PM Sali Berisha during the recognition of the Republic of Kosovo, stating that this is based on a 1991 Albanian law, which recognized the Republic of Kosova". Keshilli i Ministrave. 2008-02-18. Arkivuar nga origjinali më 2012-03-16. Marrë më 2020-02-06.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Noel Malcolm, A Short History of Kosovo, p.346.
- ^ Jure Vidmar International Legal Responses to Kosovo’s Declaration of Independence Arkivuar 4 mars 2018 tek Wayback Machine Vanderbilt Journal of Transitional Law, Vol 42, p789
- ^ Jure Vidmar (2009). "International Legal Responses to Kosovo's Declaration of Independence" (PDF). Vanderbilt Journal of Transitional Law. 42: 789. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2019-12-20.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ How to build a parallel state, Agron Demi for Prishtina Insight, 2018
- ^ Forming a parallel state, Besnik Pula
- ^ Independent International Commission on Kosovo (2000). The Kosovo Report (PDF). Oxford: Oxford University Press. fq. 2. ISBN 978-0199243099.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Quackenbush, Stephen L. (2015). International Conflict: Logic and Evidence. Los Angeles: Sage. fq. 202. ISBN 9781452240985.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Roots of the Insurgency in Kosovo" (PDF). qershor 1999.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Glenny, Misha (2012). The Balkans. USA: Penguin Books. fq. 652. ISBN 978-0-14-242256-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Judah 2000, p. 193
- ^ Strauss, Julius (2001-06-30). "Massacre that started long haul to justice". Telegraph.co.uk. Marrë më 2013-02-05.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Suy, Eric (2000). "NATO's Intervention in the Federal Republic of Yugoslavia". Leiden Journal of International Law. 13: 193–205. doi:10.1017/S0922156500000133.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Alternative government: Republic of Kosovo". WorldStatesmen.org.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)