Jump to content

Gjenocidi Boshnjak

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Gjenocidi boshnjak)
Memoriali i Gjenocidit të Srebrenicës në Potoçari.

Gjenocidi boshnjak (Boshnjakisht: Bosanski genocid) i referohet ose masakrës së Srebrenicës ose krimeve më të gjera kundër njerëzimit dhe fushatës së spastrimit etnik nëpër zonat e kontrolluara nga Ushtria e Republika Srpska (VRS)[1] gjatë Luftës së Bosnjës 1992-1995.[2] Ngjarjet në Srebrenicë në 1995 përfshinin vrasjen e më shumë se 8.000 burrave dhe djemve myslimanë boshnjakë, si dhe dëbimin masiv të 25.000–30.000 civilëve të tjerë boshnjakë nga njësitë e VRS nën komandën e gjeneralit Ratko Mlladiq.[3][4]

Vështrim

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Spastrimi etnik që u bë në zonat e kontrolluara nga VRS kishte në shënjestër boshnjakët dhe kroatët e Bosnjës. Fushata e spastrimit etnik përfshinte shfarosjen, izolimin e paligjshëm, përdhunimin masiv, sulmin seksual, torturën, plaçkitjen dhe shkatërrimin e pronës private dhe publike, dhe trajtimin çnjerëzor të civilëve; synimi i liderëve politikë, intelektualëve dhe profesionistëve; deportimi dhe transferimi i paligjshëm i civilëve; granatimet e paligjshme të civilëve; përvetësimi dhe grabitja e paligjshme e pronës së paluajtshme dhe personale; shkatërrimin e banesave dhe bizneseve; dhe shkatërrimin e vendeve të adhurimit. Aktet janë gjetur se kanë përmbushur kërkesat për "akte fajtore" të gjenocidit dhe se "disa autorë fizikë kanë pasur qëllimin për të shkatërruar fizikisht grupet e mbrojtura të muslimanëve boshnjakë dhe kroatëve".[5]

Në vitet 1990, disa autoritete pohuan se spastrimi etnik i kryer nga elementë të ushtrisë serbe të Bosnjës ishte gjenocid.[6] Këto përfshinin një rezolutë të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara dhe 3 dënime për gjenocid në gjykatat gjermane (dënimet bazoheshin në një interpretim më të gjerë të gjenocidit sesa ai i përdorur nga gjykatat ndërkombëtare).[7] Në vitin 2005, Kongresi i Shteteve të Bashkuara miratoi një rezolutë që deklaronte se politikat serbe të agresionit dhe spastrimit etnik përmbushin termat që përcaktojnë gjenocidin.[8]

Masakra e Srebrenicës u konstatua se ishte një akt gjenocidi nga Gjykata Ndërkombëtare Penale për ish-Jugosllavinë, një konstatim i mbështetur nga GJND-ja.[9] Më 24 mars 2016, ish-udhëheqësi serb i Bosnjës dhe presidenti i parë i Republikës Srpska, Radovan Karaxhiq, u shpall fajtor për gjenocid në Srebrenicë, krime lufte dhe krime kundër njerëzimit dhe u dënua me 40 vjet burg. Në vitin 2019, një gjykatë e apelit ia rriti dënimin me burgim të përjetshëm.[10] Më 12 maj 2021, u njoftua se, në një marrëveshje me autoritetet e Mbretërisë së Bashkuar, ai do të vuante pjesën tjetër të dënimit në një burg atje.[11]

Shiko edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Michas, Takis (2002). Unholy Alliance: Greece and Milosevic's Serbia in the Nineties. Texas A&M University Press. ISBN 1-58544-183-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Ramet, Sabrina P. (2006). The Three Yugoslavias: State-Building And Legitimation, 1918–2005. Indiana University Press. ISBN 0-253-34656-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Max Bergholz. Violence as a Generative Force: Identity, Nationalism, and Memory in a Balkan Community. Ithac, Cornell University Press, 2016. 464 pp. ISBN 978-1-5017-0492-5.
  • Genocide in Bosnia-Herzegovina: Hearing before the Commission on Security and Cooperation in Europe,United States, 1995.ISBN 9780160474446.
  • Paul R. Bartrop, Bosnian Genocide: The Essential Reference Guide,Greenwood Press, 2016.ISBN 9781440838682.
  • Walasek Helen, Bosnia and the destruction of cultural heritage, Routledge, 2015. ISBN 1409437043.
  • Donia Robert. J, Radovan Karadžić : Architect of the Bosnian Genocide, Cambridge University Press, 2014, ISBN 1107073359.
  • Roy Gutman, A witness to genocide, Prentice Hall & IBD, 1993, ISBN 0-02-546750-6.
  • Cigar, Norman, Genocide in Bosnia: The Policy of "Ethnic Cleansing", 1995, Texas A & M University Press, 1995.ISBN 0890966389.
  • Allen, Beverly, Rape Warfare: The Hidden Genocide in Bosnia-Herzegovina and Croatia. Minneapolis: University of Minnesota Press,1996. ISBN 0816628181.
  • Ching Jackie, Genocide and the Bosnian War, Rosen Publishing Group, 2008. ISBN 9781404218260.
  • Edina Bećirević, Genocide on the Drina River, New Haven and London: Yale University Press, 2014, ISBN 978-0-300-19258-2.
  • Michael Anthony Sells, The Bridge Betrayed: Religion and Genocide in Bosnia, Berkeley: University of California Press, 1998, ISBN 978-0520206908.
  • Attila Hoare Marko, Bosnia and Herzegovina: Genocide, Justice and Denial, Center for Advances Studies, 2015, ISBN 978-9958022128.*
  • Thomas Cushman and Stjepan Mestrovic, This Time We Knew: Western Responses to Genocide in Bosnia, New York University Press, 1996, ISBN 978-0814715352.
  • "Prosecutor v. Ratko Mladić" (PDF). The Hague: International Criminal tribunal for the Former Yugoslavia. 22 nëntor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ A Witness to Genocide: The 1993 Pulitzer Prize-Winning Dispatches on the "Ethnic Cleansing" of Bosnia, Roy Gutman
  2. ^ John Richard Thackrah (2008). The Routledge companion to military conflict since 1945, Routledge Companions Series, Taylor & Francis, 2008, ISBN 0-415-36354-3, ISBN 978-0-415-36354-9. pp. 81–82 Arkivuar 3 janar 2017 tek Wayback Machine: "Bosnian genocide can mean either the genocide committed by the Serb forces in Srebrenica in 1995 or the ethnic cleansing during the 1992–95 Bosnian War"
  3. ^ ICTY; "Address by ICTY President Theodor Meron, at Potocari Memorial Cemetery" The Hague, 23 June 2004 ICTY.org Arkivuar 6 shkurt 2022 tek Wayback Machine
  4. ^ ICTY; "Krstic judgement" UNHCR.org Arkivuar 18 tetor 2012 tek Wayback Machine
  5. ^ ICTY; "Karadzic indictment. Paragraph 19" ICTY.org Arkivuar 16 janar 2022 tek Wayback Machine
  6. ^ Jorgic v. Germany (Judgment), ECHR (12 July 2007). §§ 36, 47, 111.
  7. ^ Jorgic v. Germany (Judgment), ECHR (12 July 2007). §§ 47, 107, 108.
  8. ^ A resolution expressing the sense of the Senate regarding the massacre at Srebrenica in July 1995 Arkivuar 21 prill 2017 tek Wayback Machine, 109th Congress (2005–2006), [S.RES.134]. Archived on 7 January 2016.
  9. ^ Jorgic v. Germany (Judgment), ECHR (12 July 2007). §§ 47, 112.
  10. ^ Simons, Marlise (20 mars 2019). "Radovan Karadzic Sentenced to Life for Bosnian War Crimes". The New York Times. Arkivuar nga origjinali më 4 shkurt 2022. Marrë më 26 prill 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ "Radovan Karadžić to serve rest of sentence in British prison". The Guardian. Reuters. 12 maj 2021. Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2022. Marrë më 20 shkurt 2022. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Gjenocidi_Boshnjak&oldid=2718059"