Karriera ushtarake e Mustafa Qemal Ataturkut
Lindur më | 1881 Salonica (Selaniku), Perandoria Osmane |
---|---|
Vdekur më | 10 nëntor 1938 (56-57 vjet) Pallati Dolmabahçe, Stamboll, Turqi |
Në aleancë me | Perandoria Osmane Turqia |
Vite shërbimi | 1893 – 8 korrik 1919, 5 gusht 1921 – 1927 |
Grada | Perandoria: Mirliva (Major Gjeneral) Republika: Mareşal (Marshall) |
Në komandë | Divizioni i 19-të – Korpusi XVI – Ushtria e 2-të – Ushtria e 7-të – Grupi i Ushtrisë Jëlldërëm – Inspektorati i Trupave të Ushtrisë së Nëntë |
Betejat/luftrat | Lista
|
Çmimet | Lista (24 medalje) |
Punë të tjera | President i Republikës së Turqisë |
Mustafa Qemal Ataturku (1881 – 10 nëntor 1938) ishte një marshall, burrë shteti revolucionar dhe themelues i Republikës së Turqisë si dhe presidenti i saj i parë. Karriera ushtarake e Mustafa Kemal Atatürk shpjegon jetën e tij midis diplomimit në Kolegjin e Luftës Osmane në Stamboll si toger në vitin 1905 deri në dorëheqjen e tij nga Ushtria Osmane më 8 korrik 1919, si dhe udhëheqjen e tij ushtarake gjatë gjithë Luftës për Pavarësi Turke pasuese (armëpushimi 11 tetor 1922).
Vitet e hershme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kapiten i shtabit në Ushtrinë e Pestë (1905–1907)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mustafa Qemal u diplomua në Kolegjin e Shtabit Ushtarak Osman si kapiten shtabi (Kurmay Yüzbaşı) në vitin 1905 dhe u caktua në Ushtrinë e Pestë me bazë në Damask. Atje ai u bashkua shpejt me një shoqëri të vogël sekrete revolucionare të oficerëve reformistë të quajtur "Mëmëdheu dhe Liria" (turqisht: Vatan ve Hürriyet) dhe u bë një kundërshtar aktiv i regjimit të Abdülhamid II.
Kapiten i lartë në Ushtrinë e Tretë (1907–1910)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 1907, ai u gradua në gradën e kapitenit të lartë (Kolağası) dhe u caktua në Ushtrinë e Tretë në Manastir (tani Bitola, Maqedonia e Veriut). Gjatë kësaj periudhe ai u bashkua me Komitetin e Bashkimit dhe Përparimit (CUP).
Në vitin 1908, Revolucioni xhonturk mori pushtetin nga Sulltani në atë kohë sundues Abdülhamid II dhe Mustafa Kemal u bë një figurë e lartë ushtarake. Si një nga anëtarët e parë të CUP, ai luajti një rol në revolucionin e vitit 1908. Ai u vendos në Tarabulluz ku u përpoq pa sukses të bindte fisnikët vendas arabë për politikat e CUP.[1] Megjithatë, në vitet e mëvonshme ai u bë i njohur për kundërshtimin e tij dhe kritikat e shpeshta ndaj politikave të ndjekura nga udhëheqja e CUP. Menjëherë pas kësaj, marrëdhëniet e Mustafa Kemalit me Enver Pashën u përkeqësuan. Si rezultat, kur Enver Pasha doli si udhëheqësi kryesor ushtarak pas vitit 1913, Mustafa Qemal u përjashtua nga qendra e pushtetit.[2]
Ministria e Luftës (1910–1911)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 1910, Atatürk mori pjesë në manovrat e ushtrisë në Pikardi të Francës dhe më 1911 hyri në shërbim në Ministrinë e Luftës (turqisht: Harbiye Nezareti) në Kostandinopojë (tani Stamboll).
Lufta Italo-Turke (1911-1912)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Më vonë në vitin 1911, ai doli vullnetar për të luftuar në Luftën Italo-Turke në vilajetin osman të Tarabulluzit (Libia e sotme)[3] për të kundërshtuar pushtimin italian.[4] Pas mbrojtjes me sukses të Tobrukut më 22 dhjetor 1911, ai u emërua komandant i forcave në Derna më 6 mars 1912.
Luftërat Ballkanike (1912–1913)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ai u kthye në Konstandinopojë pas shpërthimit të Luftërave Ballkanike në tetor 1912. Gjatë Luftës së Parë Ballkanike, Mustafa Kemal luftoi kundër ushtrisë bullgare në Galipoli dhe Bulair (Bolayır) në bregdetin e Trakisë. Ai gjithashtu luajti një rol vendimtar në rimarrjen e Adrianopojës (Edrene) dhe Didymoteicho gjatë Luftës së Dytë Ballkanike.
Lufta e Parë Botërore
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Atasheu ushtarak në Sofje (1913–1914)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 1913, ai u emërua atashe ushtarak në Sofje, pjesërisht sepse Enver Pasha e shihte atë si një rival të mundshëm dhe kërkonte të kufizonte përfshirjen e tij në çdo intrigë politike në Stamboll. Në mars të vitit 1914, ndërsa shërbente në Sofje, u gradua në gradën e nënkolonelit. Ndërsa ishte në Sofje, ai u bë një kritik i zëshëm i hyrjes së Perandorisë në luftë nga ana e Gjermanisë. Më 16 korrik 1914, ai dërgoi një dërgesë zyrtare nga Sofja në Ministrinë e Luftës në Kostandinopojë, duke kërkuar një politikë neutraliteti në rast lufte, me synimin për një ndërhyrje të mundshme të mëvonshme kundër Fuqive Qendrore.[6] Megjithatë, Enver Pasha, Ministri i Luftës, favorizoi një aleancë me Gjermaninë, duke çuar në nënshkrimin e një traktati të fshehtë aleance midis dy qeverive. Perandoria Osmane përfundimisht hyri në Luftën e Parë Botërore në anën e Gjermanisë.
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shënime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Macfie, A.L. (2014). Atatürk (në anglisht). Routledge. fq. 38. ISBN 978-1-138-83-647-1.
- ^ Zürcher, Turkey : a modern history, 142
- ^ Landau, Jacob M. (1984). Atatürk and the Modernization of Turkey (në anglisht). Boulder: Westview Press. fq. 17. ISBN 0865319863.
- ^ Jacob M. Landau, (1984), p. 48
- ^ Yuksel Atillasoy (2002), "Mustafa Kemal Ataturk: First President and Founder of the Turkish Republic", Woodside House, p. 12
- ^ Kinross, Atatürk: The Rebirth of a Nation, 60
|
|