Jump to content

Karriera ushtarake e Mustafa Qemal Ataturkut

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Mustafa Kemal Pasha në nëntor 1918
Lindur më1881
Salonica (Selaniku), Perandoria Osmane
Vdekur më10 nëntor 1938 (56-57 vjet)
Pallati Dolmabahçe, Stamboll, Turqi
Në aleancë me Perandoria Osmane
Turqia
Vite shërbimi1893 – 8 korrik 1919,
5 gusht 1921 – 1927
GradaPerandoria: Mirliva (Major Gjeneral)
Republika: Mareşal (Marshall)
Në komandëDivizioni i 19-tëKorpusi XVIUshtria e 2-tëUshtria e 7-tëGrupi i Ushtrisë JëlldërëmInspektorati i Trupave të Ushtrisë së Nëntë
Betejat/luftratLista
ÇmimetLista (24 medalje)
Punë të tjeraPresident i Republikës së Turqisë

Mustafa Qemal Ataturku (1881 – 10 nëntor 1938) ishte një marshall, burrë shteti revolucionar dhe themelues i Republikës së Turqisë si dhe presidenti i saj i parë. Karriera ushtarake e Mustafa Kemal Atatürk shpjegon jetën e tij midis diplomimit në Kolegjin e Luftës Osmane në Stamboll si toger në vitin 1905 deri në dorëheqjen e tij nga Ushtria Osmane më 8 korrik 1919, si dhe udhëheqjen e tij ushtarake gjatë gjithë Luftës për Pavarësi Turke pasuese (armëpushimi 11 tetor 1922).

Kapiten i shtabit në Ushtrinë e Pestë (1905–1907)

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Mustafa Qemal u diplomua në Kolegjin e Shtabit Ushtarak Osman si kapiten shtabi (Kurmay Yüzbaşı) në vitin 1905 dhe u caktua në Ushtrinë e Pestë me bazë në Damask. Atje ai u bashkua shpejt me një shoqëri të vogël sekrete revolucionare të oficerëve reformistë të quajtur "Mëmëdheu dhe Liria" (turqisht: Vatan ve Hürriyet) dhe u bë një kundërshtar aktiv i regjimit të Abdülhamid II.

Kapiten i lartë në Ushtrinë e Tretë (1907–1910)

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1907, ai u gradua në gradën e kapitenit të lartë (Kolağası) dhe u caktua në Ushtrinë e Tretë në Manastir (tani Bitola, Maqedonia e Veriut). Gjatë kësaj periudhe ai u bashkua me Komitetin e Bashkimit dhe Përparimit (CUP).

Në vitin 1908, Revolucioni xhonturk mori pushtetin nga Sulltani në atë kohë sundues Abdülhamid II dhe Mustafa Kemal u bë një figurë e lartë ushtarake. Si një nga anëtarët e parë të CUP, ai luajti një rol në revolucionin e vitit 1908. Ai u vendos në Tarabulluz ku u përpoq pa sukses të bindte fisnikët vendas arabë për politikat e CUP.[1] Megjithatë, në vitet e mëvonshme ai u bë i njohur për kundërshtimin e tij dhe kritikat e shpeshta ndaj politikave të ndjekura nga udhëheqja e CUP. Menjëherë pas kësaj, marrëdhëniet e Mustafa Kemalit me Enver Pashën u përkeqësuan. Si rezultat, kur Enver Pasha doli si udhëheqësi kryesor ushtarak pas vitit 1913, Mustafa Qemal u përjashtua nga qendra e pushtetit.[2]

Ministria e Luftës (1910–1911)

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1910, Atatürk mori pjesë në manovrat e ushtrisë në Pikardi të Francës dhe më 1911 hyri në shërbim në Ministrinë e Luftës (turqisht: Harbiye Nezareti) në Kostandinopojë (tani Stamboll).

Lufta Italo-Turke (1911-1912)

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më vonë në vitin 1911, ai doli vullnetar për të luftuar në Luftën Italo-Turkevilajetin osman të Tarabulluzit (Libia e sotme)[3] për të kundërshtuar pushtimin italian.[4] Pas mbrojtjes me sukses të Tobrukut më 22 dhjetor 1911, ai u emërua komandant i forcave në Derna më 6 mars 1912.

Luftërat Ballkanike (1912–1913)

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ai u kthye në Konstandinopojë pas shpërthimit të Luftërave Ballkanike në tetor 1912. Gjatë Luftës së Parë Ballkanike, Mustafa Kemal luftoi kundër ushtrisë bullgare në Galipoli dhe Bulair (Bolayır) në bregdetin e Trakisë. Ai gjithashtu luajti një rol vendimtar në rimarrjen e Adrianopojës (Edrene) dhe Didymoteicho gjatë Luftës së Dytë Ballkanike.

Lufta e Parë Botërore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lufta e Parë Botërore
Nga e majta në të djathtë: Fuat (Bulca), Mustafa Qemal, këshilltari gjerman i artilerisë von Berk, Abdurrahim (Tuncak, djali i birësuar)
Komandanti i Ushtrisë së Shtatë Mustafa Kemal Pasha me oficerët e tij adjutantë; djathtas në të majtë: Salih (Bozok), Şükrü (Tezer) dhe Cevat Abbas (Gürer), 1918, Aleppo.
Mbërriti në kryeqytet gjatë pushtimit aleat të Stambollit. Atje ai deklaroi në mënyrë të famshme se Fuqitë Aleate "do të largohen ashtu siç kanë ardhur".[5]

Atasheu ushtarak në Sofje (1913–1914)

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1913, ai u emërua atashe ushtarak në Sofje, pjesërisht sepse Enver Pasha e shihte atë si një rival të mundshëm dhe kërkonte të kufizonte përfshirjen e tij në çdo intrigë politike në Stamboll. Në mars të vitit 1914, ndërsa shërbente në Sofje, u gradua në gradën e nënkolonelit. Ndërsa ishte në Sofje, ai u bë një kritik i zëshëm i hyrjes së Perandorisë në luftë nga ana e Gjermanisë. Më 16 korrik 1914, ai dërgoi një dërgesë zyrtare nga Sofja në Ministrinë e Luftës në Kostandinopojë, duke kërkuar një politikë neutraliteti në rast lufte, me synimin për një ndërhyrje të mundshme të mëvonshme kundër Fuqive Qendrore.[6] Megjithatë, Enver Pasha, Ministri i Luftës, favorizoi një aleancë me Gjermaninë, duke çuar në nënshkrimin e një traktati të fshehtë aleance midis dy qeverive. Perandoria Osmane përfundimisht hyri në Luftën e Parë Botërore në anën e Gjermanisë.

  1. ^ Macfie, A.L. (2014). Atatürk (në anglisht). Routledge. fq. 38. ISBN 978-1-138-83-647-1.
  2. ^ Zürcher, Turkey : a modern history, 142
  3. ^ Landau, Jacob M. (1984). Atatürk and the Modernization of Turkey (në anglisht). Boulder: Westview Press. fq. 17. ISBN 0865319863.
  4. ^ Jacob M. Landau, (1984), p. 48
  5. ^ Yuksel Atillasoy (2002), "Mustafa Kemal Ataturk: First President and Founder of the Turkish Republic", Woodside House, p. 12
  6. ^ Kinross, Atatürk: The Rebirth of a Nation, 60