Monumentet mesjetare në Kosovë
| UNESCO World Heritage Site | |
|---|---|
| Referenca | 724bis |
Monumentet Mesjetare në Kosovë (serbisht: Средњовековни споменици на Косову/Srednjovekovni spomenici na Kosovu) është një Vend i Trashëgimisë Botërore që përbëhet nga katër kisha dhe manastire të krishtera ortodokse serbe, të cilat përfaqësojnë bashkimin e arkitekturës kishtare lindore ortodokse bizantine dhe asaj perëndimore romane për të formuar stilin e Rilindjes Palaiologiane. Ndërtimi u themelua nga anëtarët e dinastisë Nemanjić, dinastia më e rëndësishme e Serbisë në Mesjetë. Vendet janë të vendosura në Kosovën e sotme.
Në vitin 2004, UNESCO njohu Manastirin e Deçanit për vlerën e tij të jashtëzakonshme universale. Dy vjet më vonë, vendi i trashëgimisë u zgjerua si një emërim serial, për të përfshirë tri monumente të tjera fetare: Patriarkana e Manastirit të Pejës, Kisha e Shën Premtës dhe Manastiri i Graçanicës.
Në vitin 2006 prona u regjistrua në listën e Trashëgimisë Botërore në rrezik për shkak të vështirësive në menaxhimin dhe ruajtjen e saj që rridhnin nga paqëndrueshmëria politike e rajonit.[1]
Polemika e UNESCO-s
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ekziston një polemikë e vazhdueshme në lidhje me përpjekjen e Kosovës për t'u anëtarësuar në UNESCO, e cila do të rezultojë që vendet të renditen si pjesë e Kosovës dhe jo të Serbisë. Këto monumente janë sulmuar, veçanërisht gjatë dhunës etnike më 2004, gjatë sundimit të UNMIK-ut në Kosovë, kur Kisha e Shën Premtës u dëmtua rëndë.[2][3][4][5] Në tetor të vitit 2015, Kosova u rekomandua për anëtarësim nga Bordi Ekzekutiv i UNESCO-s. Oferta për anëtarësim u votua në Konferencën e Përgjithshme të UNESCO-s në nëntor 2015.[6]
Tomislav Nikolić, Presidenti i atëhershëm i Serbisë, postoi në kanalin e tij në YouTube një video në lidhje me shkatërrimin e kishave dhe sulmet ndaj monumenteve.
Isa Mustafa, Kryeministri i atëhershëm i Kosovës theksoi "fushatën pozitive që po udhëheq Kosova" për ofertën e saj në UNESCO. Ai dënoi udhëheqjen serbe për "vargun e tyre të sulmeve të paimagjinueshme që nuk kanë asnjë lidhje me të vërtetën". Z. Mustafa gjithashtu theksoi se Kisha Ortodokse Serbe në Kosovë do të vazhdojë të gëzojë "mbrojtjen dhe ruajtjen e të drejtave, privilegjeve dhe imunitetit" dhe se Kosova kishte dhënë "garanci ndërkombëtare" për këtë.[7]
UNESCO nuk e ka pranuar Kosovën si anëtare, propozimi nuk arriti të fitojë një shumicë prej dy të tretave në Konferencën e Përgjithshme të organizatës në Paris më 9 nëntor 2015.[8][9] Një nga arsyet kryesore për këtë refuzim të kërkesës shqiptare[10][11][12] ishin trazirat e vitit 2004 në Kosovë, kur 35 kisha ortodokse u përdhosën, u dëmtuan ose u shkatërruan,[13] përfshirë Kishën e Shën Premtës, e cila është Vend i Trashëgimisë Botërore.[14][15] Kisha u nënshtrohet vjedhjeve të vazhdueshme - madje edhe nga materiali i saj i ndërtimit, konkretisht plumbi i vlefshëm është vjedhur vazhdimisht nga çatia.[16]
Galeri
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit].jpg)
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Iliria
- Iliriku
- Mesjeta
- Dardania
- Monumenti
- Muzeu i Kosovës
- Historia e Kosovës
- Prefektura e Ilirikut
- Arkeologjia e Kosovës
- Trashëgimia romake në Kosovë
- Vendbanimet neolitike në Kosovë
- Vendbanimet e kohës së metaleve në Kosovë
- Shkatërrimi i trashëgimisë shqiptare në Kosovë
- Vendbanimet e antikitetit të vonë dhe mesjetare në Kosovë
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ World Heritage Committee puts Medieval Monuments in Kosovo on Danger List and extends site in Andorra, ending this year’s inscriptions, UNESCO World Heritage Centre, July 13, 2006. Accessed April 4, 2008.
- ^ "Safeguarding of Cultural Heritage in Kosovo" (në anglisht). UNESCO. 2005.
- ^ "Protection and Preservation of Cultural Heritage in Kosovo" (PDF) (në anglisht). UNESCO. 2005. fq. 7, 8.
- ^ "The Violence: Ethnic Albanian Attacks on Serbs and Roma" (në anglisht). Human Rights Watch. korrik 2004.
- ^ "Reconstruction Implementation Commission for Serbian Orthodox Religious Sites in Kosovo" (në anglisht). Këshilli i Evropës. 2005.
- ^ "Kosovo Moves Closer To UNESCO Membership" (në anglisht).
- ^ "Kryeministri Isa Mustafa: Kosova e meriton të bëhet pjesë e UNESCO-s".
- ^ "UNESCO General Conference rejects membership for Kosovo" (në anglisht).
- ^ "Kosovo in UNESCO?" (në anglisht).
- ^ "Politics" (në anglisht).
- ^ "Archived copy" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 29 maj 2017. Marrë më 29 prill 2020.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kosovo hopes to join UNESCO vows to protect serb heritage" (në anglisht).
- ^ "Six years since March violence in Kosovo" (në anglisht). B92. 17 mars 2010. Marrë më 7 shtator 2015.
- ^ For details and photos see here: http://www.spc.rs/eng/prizren_our_lady_ljevis_xiv_century_burnt_inside_photo_2232004 Arkivuar 20 dhjetor 2013 tek Wayback Machine
- ^ and here: "Around 900 houses and 35 churches and monasteries of the Serbian Orthodox Church were set on fire, including mediaeval holy sites such as the Church of Our Lady of Ljevis in Prizren which dates back to the 14th century." http://www.pravoslavie.ru/english/52282.htm
- ^ See the link: "Archived copy" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 23 dhjetor 2015. Marrë më 29 prill 2020.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Wikimedia Commons ka materiale multimediale në lidhje me: Monumentet Mesjetare në Kosovë
- Monumentet Mesjetare në Kosovë në faqen zyrtare të UNESCO-s
- Monumentet mesjetare në Kosovë, Organizata Kombëtare e Turizmit e Serbisë
- Monumentet Mesjetare në Kosovë, 'Mësoni botën'