Jump to content

Abdylhalik Renda

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Mustafa Abdülhalik Renda)
Abdylhalik Renda
Presidenti i Turqisë
Në detyrë
Në detyrë
10 nëntor 1938 – 11 nëntor 1938
KryeministriXhelal Bajar
Paraprirë ngaMustafa Kemal Atatürk
Pasuar ngaIsmet Inony
Kryetari i Asamblesë së Madhe Kombëtare e Turqisë
Në detyrë
1 mars 1935 – 5 gusht 1946
Paraprirë ngaKazım Özalp
Pasuar ngaKazım Karabekir
Ministri i Thesarit dhe Financave
Në detyrë
25 dhjetor 1930 – 3 shkurt 1934
Paraprirë ngaŞükrü Saraçoğlu
Pasuar ngaFuat Ağralı
Në detyrë
3 korrik 1926 – 1 nëntor 1927
Paraprirë ngaHasan Saka
Pasuar ngaŞükrü Saracoğlu
Në detyrë
22 nëntor 1924 – 3 March 1925
Paraprirë ngaRecep Peker
Pasuar ngaHasan Saka
Në detyrë
2 janar 1924 – 21 maj 1924
Paraprirë ngaHasan Fehmi Ataç
Pasuar ngaRecep Peker
Ministri i Mbrojtjes Kombëtare e Turqisë
Në detyrë
1 nëntor 1927 – 25 dhjetor 1930
Paraprirë ngaRecep Peker
Pasuar ngaZekai Apaydın
Të dhëna vetjake
U lind më29 nëntor 1881
Janinë, Perandoria Osmane
Vdiq më1 tetor 1957 (75 vjet)
Erenköy, Stamboll, Turqi
Shkaku i vdekjesSulm në zemër
Nënshkrimi

Mustafa Abdylhalik Renda (29 nëntor 1881 – 1 tetor 1957) ishte shërbyes civil dhe politikan turk me prejardhje shqiptare.[1]

Mustafa Abdyl Haliku lindi në qytetin e Janinës, djali i Rendazade Asllan Efendiut. Nga viti 1902 deri më 1918, ai shërbeu në disa qytete dhe qytezePerandorisë Osmane si guvernator i rrethit dhe guvernator i provincës. Në vitin 1918, ai u internua për gjashtë muaj në Maltë. Pas kthimit të tij, ai u emërua nënsekretar në Ministrinë e Ekonomisë dhe më pas në Ministrinë e Brendshme. Ai u bë Guvernator i Koniasë, para se të emërohej Guvernatori i parë i Izmirit pasi forcat turke rimorrën qytetin nga tërheqja e trupave greke. Gjatë qëndrimit të Rendës si guvernator i Izmirit, politikani Rıza Nur e akuzoi atë për arsye të solidaritetit bashkatdhetar për inkurajimin e shqiptarëve (refugjatë dhe emigrantë) për t'u zhvendosur nga rajonet e tjera të Anadollit në Izmir, pretendime që Renda i mohoi.[2]

Nga viti 1923 e tutje, ai ishte Zëvendës i Sivasit për pesë mandate radhazi. Mustafa Abdylhalik shërbeu si Ministër i Financave dhe Ministër i Mbrojtjes në disa kabinete nga 1923 deri në 1935, dhe më vonë nga 1946 deri në 1948. Pas Ligjit të Mbiemrit të vitit 1934, i cili kërkonte që të gjithë qytetarët turq të miratonin një mbiemër, ai mori mbiemrin "Renda". Ai u zgjodh Kryetar i Asamblesë së Madhe Kombëtare të Turqisë më 1 mars 1935 dhe shërbeu deri më 5 gusht 1946. Gjatë periudhës së hershme një partiake, ai theksoi nevojën e turqizimitkurdëve në provincat lindore të Turqisë.[3] Ai ishte ushtrues i detyrës së Presidentit të Turqisë për një ditë pas vdekjes së Ataturkut në nëntor 1938.

Abdylhalik Renda vdiq nga një sulm në zemër më 1 tetor 1957 në Erenköy, Stamboll. Ai u varros në Varrezat Cebeci AsriAnkara.[4]

  1. ^ Gingeras 2009, pp. 171. "(Renda). Bureaucrat of Albanian descent."
  2. ^ Gingeras, Ryan (2009). Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire 1912-1923 (në anglisht). Oxford: Oxford University Press. fq. 160. ISBN 9780199561520.
  3. ^ Üngör, Ugur Ümit (2012-03-01). The Making of Modern Turkey: Nation and State in Eastern Anatolia, 1913-1950 (në anglisht). OUP Oxford. fq. 185. ISBN 978-0-19-164076-6.
  4. ^ "TBMM Eski Başkanlarından Renda'nın Mezarı Yeniden Düzenlendi" (në turqisht). Türkiye Büyük Millet Meclisi-Meclis Haber. 28 shkurt 2006. Marrë më 15 dhjetor 2010.