Jump to content

Leopardi me re

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Neofelis nebulosa)
Leopardi me re
Leopardi me re
Statusi i ruajtjes
Klasifikimi shkencor e
Mbretëria: Animalia
Filumi: Chordata
Klasa: Mammalia
Rendi: Carnivora
Nënrendi: Feliformia
Familja: Felidae
Nënfamija: Pantherinae
Gjinia: Neofelis
Lloji:
N. nebulosa[1]
Emri binomial
Neofelis nebulosa[1]
(Griffith, 1821)
Përhapja e leopardid me re, 2016[2]

Leopardi me re[3] (Neofelis nebulosa) është një mace e egër që ndodh nga ultësirat Himalajeze përmes Azisë Juglindore kontinentale në Kinë. Që nga viti 2008, ajo është e shënuar si e rrezikuar në Listën e Kuqe.[2] Popullsia e saj e përgjithshme dyshohet të ketë më pak se 10.000 individë të pjekur, me një trend në rënie të popullsisë, dhe asnjë popullsi të vetme që numëron më shumë se 1.000 të rritur. Ai është gjithashtu i njohur si leopardi i mbuluar nga toka kontinentale, për ta dalluar atë nga leopardi me re i Sundës (Neofelis diardi). Është kafsha shtetërore e shtetit indian të Megalian.[4][5]

Taksonomia dhe evulucioni

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Dy diagrama të propozuara për linjën e Panterave[6]

Më 1821, zoologjisti britanik, Edward Griffith, përshkroi për herë të parë një leopard me re nën emrin shkencor Felis nebulosa. Brian Houghton Hodgson propozoi Macrosceloides Felis bazuar në një mostër te leopardit me re nga Nepali në 1841. Robert Swinhoe propozoi Felis brachyura në 1862 bazuar në një mostër të leopardit me re nga Tajvani. Në vitin 1867, John Edward Grey i nënshtroi të tre në gjininë Neofelis. Aktualisht, N. nebulosa konsiderohet një specie monotipike për shkak të mungesës së provave për nën-specifikim. [7]

Llojet e tjera të Neofelis është leopardi me re nga Sunda, i cili u konsiderua si një nënpjesë e N. nebulosa deri në vitin 2006. Analiza gjenetike e mostrave të flokëve të dy llojeve të Neofelis tregon se ato u shmangën 1.4 milion vjet më parë, pasi kishin përdorur një urë, tani të zhytur në tokë arrijnë Borneon dhe Sumatran nga Azia kontinentale.

Leopardi me re është konsideruar të formojë një lidhje evolucionare mes Panterave dhe maceve të vogla. Ai përfaqëson më të voglën nga macet e mëdha, por pavarësisht nga emri i saj, ai nuk është e lidhur ngushtë me leopardin. Është pjesë e linjës Panthera që përfshin llojet Panthera dhe Neofelis. Mendohet se Neofelis ka divergjuar së pari nga Panthera.

Karakteristikat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fytyra e leopardit me re nga afër

Gëzofi i leopardit me re ka një ngjyrë gri të errët ose me ngjyrë të errëta, shpesh të zhdukura kryesisht nga modeli i zezë dhe i errët. Në kokë ka pika të zeza dhe veshët janë të zinj. Rripa të ndara apo të thyera të drejtuara nga këndi i syve mbi faqe, nga këndi i gojës në qafë, dhe përgjatë këmishës në shpatullat jane gri e errët. Rrahjet e zgjatura vazhdojnë poshtë shtyllës kurrizore dhe formojnë një shirit të vetëm mesatar në ijë. Dy blloqe të mëdha të flokëve të errëta në anën e shpatullave janë të theksuara posteriorisht nga një shirit i errët, i cili kalon në shpinën e përparme dhe shpërthehet në pika të parregullta.[8] Këto blloqe që japin modelin e turbullt sugjerojnë emrin anglisht të maces. Pjesa poshte dhe këmbët janë të bardha në gri, dhe bishti është i shënuar me pika të mëdha, të parregullta dhe në forma trekëndore.[9] Këmbët e saj janë të shkurtra dhe të forta duke e lejuar të vrapojë shpejt. Femrat janë pak më të vogla se meshkujt.

Ka njolla ne të verdhe prapa veshëve. Hunda është e vogel dhe e rrumbullakët. Veshë janë me ngjyrën e trupit e me majë. Gjymtyrët e prapme janë më të gjatë se ata te parmet duke e lejuar të vrapoje dhe të kercej jashtëzakonish shume. Mund të ngjitet ne pemë me lehtësi. Leopardët me re peshojnë mes 15 dhe 23 kg. Femrat ndryshojnë në gjatësinë kokë-trup nga 68.6 në 94 cm, me një bisht 61 deri 82 cm të gjatë. Meshkujt janë më të mëdhenj në 81 deri 108 cm me një bisht 74-91 cm të gjatë. Lartësia e shpatullave varion nga 50 në 55 cm. [10]

Përhapja dhe habitati

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Nje leopard me re në Mizoram, Indi

Leopardi me re gjendet në ultësirat Himalajeze në Nepal, Butan dhe Indi në Mianmar, në Bangladeshin Juglindor, Tajlandë, në Malajzi, Indokinë dhe në Kinën në jug të lumit 'Yangtze' Është zhdukur në rajonin e Singaporit dhe Tajvanit. Regjistrimi i fundit i konfirmuar i një leopardi me re daton në 1989, kur lëkura e një individi të ri u gjet në zonën e Taroko. Nuk u regjistrua gjatë një vëzhgimi të gjerë të kamerave nga viti 2000 deri në 2004 në Tajvanin jugor. [11][12]

Në Nepal, leopardi me re mendohej se ishte zhdukur që nga fundi i viteve 1860. Por në vitin 1987 dhe 1988, katër individë u gjetën në pjesën qendrore të vendit, afër Parkut Kombëtar Chitwan dhe në Luginën e Pokhara. Këto gjetje e zgjeruan zonën e njohur në perëndim, duke sugjeruar se është në gjendje të mbijetojë dhe të rritet në pyje të degraduara që më parë kishin një pyll të butë subtropikale. Që atëherë, individët janë regjistruar në Parkun Kombëtar Shivapuri Nagarjun dhe në Zonën e Ruajtjes Annapurna.

Në Indi, ai ndodhet në Assam, në veri të Bengalit Perëndimor, Sikkim, Arunachal Pradesh, Manipur, Meghalaya, Mizoram, Nagaland dhe Tripura.[13][14][15][16] Në Rezervën Pakke tiger, një leopard i mbuluar me re u fotografua për herë të parë në Indi. Në Sikkim, leopardët me re janë bllokuar në kamera në lartësi prej 2,500-3,720 metra midis prillit 2008 dhe majit 2010 në Rezervën e Biosferës së Khangchendzonga. Në Parkun Kombëtar të Manasit, 16 individë u regjistruan gjatë një studimi në nëntor 2010 deri në shkurt 2011. [17]

Në Butan, ai u regjistrua në Parkun Kombëtar të Royal Manas, Jigme Singye Wangchuck Park Kombëtar, Phibsoo Wildlife Sanctuary, Jigme Dorji Park Kombëtar, Parku Kombëtar Phrumsengla, Bumdeling Wildlife Sanctuary, dhe disa zona të pa mbrojtura nga gjuetia.

Në Bangladesh, disa leopardë me re u gjetën në traktatet e kodrës Chittagong në vitin 2009. [18]

Në Myanmar, ajo u regjistrua nga kamera-kurthe për herë të parë në pyjet kodrinore të shtetit Karen në 2015.

Në Tajlandë, speciet janë raportuar nga pyjet tropikale relativisht të hapura dhe të thatë në Sanctuary Huai Kha Khaeng Wildlife dhe habitatet e pyjeve të mbyllura në Parkun Kombëtar Khao Yai.

Ekologjia dhe sjellja

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Leopardi me re duke hapur gojën

Leopardi me re është një mace e vetmuar. Llogaritë e hershme e përshkruajnë atë si një banor i rrallë, sekret, arboreal, dhe natën e pyjeve primare të dendur. Është një nga alpinistët më të talentuar mes maceve. Leopardët me re janë vërejtur që të zbresin poshtë kokën vertikale të trungjeve të pemës dhe të ulen në degë me këmbët e tyre të prapme të përkulura rreth degëzimeve të gjymtyrëve të pemëve. Ata janë të aftë të supinimit dhe mund të varen edhe nga degët vetëm duke përkulur kunjat e tyre të pasme dhe bishtin e tyre rreth tyre. Kur hidhen poshtë, ata mbajnë të varur në një degë në këtë mënyrë deri në momentin e fundit. Ata mund të rriten në degë horizontale me shpinë në tokë, dhe në këtë pozicion bëjnë kërcime të shkurtra përpara. Kur balancohet në degë të hollë, ata përdorin bishtin e tyre të gjatë për të mbajtur ekuilibrin. Ata mund të kërcejnë lehtë deri në 1,2 metra lartë.[19]

Leopardët me re përdorin pemë si vende pushimi ditës, por gjithashtu kalojnë kohë në tokë gjatë gjuetisë natën. Modeli i aktivitetit të tyre varet nga preja e tyre dhe niveli i shqetësimit njerëzor. Kur gjuajnë, ata zakonisht ndjekin gjahun e tyre ose presin fshehur deri sa ai të afrohet. Pasi ushqehen me prenë e tyre ata ngjiten në pemë për të tretur ushqimin e tyre ose për të pushuar. Preja e tyre përfshin vertebrorët dhe tokësorë. Llojet e konfirmuara të presë përfshijnë maquen jugore, derrin e përbaltur, drerin e egër dhe gazelat e antilopat. Speciet e njohura të presë në Kinë përfshijnë drerin fasanë. [20]

Leopardët me re e shënojnë territorin e tyre duje e spërkatur me urinë ose duke vendosur kthetrat e tyre pranë objekteve. Vokalizimet e tyre përfshijnë një thirrje të shkurtër me majë, një thirrje me zë të lartë, që të dy lëshohen kur një mace po përpiqet të gjejë një tjetër në një distancë të gjatë ose të shkurtër në mënyrë miqësore, ndërsa kur dy leopardë me re kërkojnë të përleshen (gjë që ata nuk e preferojnë) lëshojnë nje ulërimë të butë.

Shumimi dhe cikli i jetës

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Këlyshi i një leopardi me re

Kryqëzimi zakonisht ndodh në mes të dhjetorit dhe marsit. Meshkujt kanë tendencë të jenë shumë agresive gjatë takimeve seksuale dhe të kafshojnë femrën në qafë gjatë shoqërimit, duke prerë rruazat e qafës në disa raste. Me këtë në mendje, pajtueshmëria mashkullore dhe femra është konsideruar jashtëzakonisht e rëndësishme kur përpiqet të mbarështojë në robëri. Palët bashkohen disa herë të shumta gjatë disa ditëve.[21] Mashkulli e kap femrën nga qafa dhe femra përgjigjet me vokalizim që inkurajon mashkullin të vazhdojë. Mashkulli pastaj e lë dhe nuk është i përfshirë në rritjen e kotele. Shtatëzania zgjat gjashtë ditë mesatarisht, mesataret e ciklit të hidhur 30 ditë. Pas një periudhe prej 93-100 ditësh, femrat lindin një pjellë prej një deri në pesë, kryesisht tre këlyshë.

Fillimisht, të rinjtë janë të verbër dhe të pafuqishëm, ashtu si të rinjtë e shumë macet të tjera, dhe peshojnë nga 140 në 280 gram. Ndryshe nga të rriturit, pikat e koteleve janë "të ngurta" - tërësisht të errëta. Të rinjtë mund ta shohin brenda afro 10 ditëve të lindjes, janë aktivë brenda pesë javësh dhe janë plotësisht të zvjerdhur në rreth tre muaj. Ata arrijnë modelin e veshjes së një të rritur në rreth gjashtë muaj dhe ndoshta bëhen të pavarur pas rreth 10 muajsh. Femrat janë në gjendje të mbajnë një pjellë çdo vit. Në robëri, ata kanë një jetëgjatësi mesatare prej 11 vjetësh. Një individ ka jetuar pothuajse 17 vjet.[22][23]

Në kulturë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Një ilustrim nga Brehms Het Leven, 1987

Populli Rukai i Tajvanit ndaloi me ligj gjuetinë e leopardit me re.[24] Në vitet 1970, piktura 'Leopardi me re' nga Rama Samaraweera ishte më e shitura në SHBA. Leopardi me re (Kheleo) është maskota për Kupën Botërore të 2017 FIFA U-17, organizuar nga India nga 6 deri më 28 Tetor 2017.[25]

Një leopard me re është antagonist i filmit fantastik Gugrats Go Wild. Chrissie Hynde siguron zërin dhe efektet vokale të kafshës. Gjithashtu, video lajmi i fshehtë i vitit 2014 i filmit. Gjuetia përmban një frymë antropomorfike të leopardit me re.[26][27]

Shiko edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Wozencraft, W.C. (2005). "Order Carnivora". përmbledhur nga Wilson, D.E.; Reeder, D.M (red.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (në anglisht) (bot. 3rd). Johns Hopkins University Press. fq. 545–546. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
  2. ^ a b c Grassman, L.; Lynam, A.; Mohamad, S.; Duckworth, J. W.; Borah, J.; Willcox, D.; Ghimirey, Y.; Reza, A. & Rahman, H. (2016). "Neofelis nebulosa". IUCN Red List of Threatened Species. 2016: e.T14519A97215090. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T14519A97215090.en
  3. ^ C.K.W Tan; D. G. Rocha; G. R. Clements; E. Brenes-Mora; L. Hedges; K. Kawanishi; S.W. Mohamad; D. M. Rayan; G. Bolongon; J. Moore; J. Wadey (2017). "Habitat use and predicted range for the mainland clouded leopard Neofelis nebulosa in Peninsular Malaysia". Biological Conservation (206): 65−74. doi:10.1016/j.biocon.2016.12.012. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Choudhury, A.U. (1996). "The clouded leopard". Cheetal. 35 (1–2): 13–18. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Choudhury, A. (1997). "The clouded leopard in Manipur and Nagaland". Journal of the Bombay Natural History Society. 94 (2): 389–391. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ B.W. Davis; G. Li; W. J. Murphy (2010). "Supermatrix and species tree methods resolve phylogenetic relationships within the big cats, Panthera (Carnivora: Felidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 56 (1): 64–76. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Kitchener, A.C.; Beaumont, M.A.; Richardson, D. (2006). "Geographical variation in the clouded leopard, Neofelis nebulosa, reveals two species". Current Biology. 16 (23): 2377–2383. doi:10.1016/j.cub.2006.10.066. PMID 17141621. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Defenders of Wildlife marrë nga origjinali në 12/05/2014
  9. ^ Feng, L.; Lin, L.; Zhang, L.; Wang, L.; Wang, B.; Luo, A.; Yang, S.; Smith, J. L. D.; Luo, S. J.; Zhang, L. (2008). "Evidence of wild tigers in southwest China – a preliminary survey of the Xishuangbanna National Nature Reserve". Cat News (48): 4−6. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Musi, V. J. (2011). "Cats in Crisis".National Geographic. 220 (6): foldout (between 90–91).
  11. ^ Achariyo, L. N.; Mishra, Ch. G. (1981). "Some notes on the longevity of two species of Indian wild cats in captivity". Journal of the Bombay Natural History Society. 78: 155. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "Clouded leopard". The Aspinall Foundation. n.d. Arkivuar nga origjinali më 2014-04-18. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Choudhury, A.U. (1996). "The clouded leopard". Cheetal. 35 (1–2): 13–18. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Choudhury, A. (1997). "The clouded leopard in Manipur and Nagaland". Journal of the Bombay Natural History Society. 94 (2): 389–391. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Choudhury, A. U. (2003). "The cats in North East India". Cat News. 39: 15–19. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Choudhury, A. U. (1992). "The Clouded Leopard in Assam". Oryx. 27 (1): 51–53. doi:10.1017/s0030605300023966. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Borah, J., Sharma, T., Das, D., Rabha, N., Kakati, N., Basumatary, A., Ahmed, M.F. and Vattakaven, J. (2014). "Abundance and density estimates for common leopard Panthera pardus and clouded leopard Neofelis nebulosa in Manas National Park, Assam, India". Oryx 48 (1): 149−155. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  18. ^ Lawson, A. (2009). "Bangladesh rare Leopard cub freed". BBC News. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Hemmer, H. (1968). Untersuchungen zur Stammesgeschichte der Pantherkatzen (Pantherinae) II: Studien zur Ethologie des Nebelparders Neofelis nebulosa (Griffith 1821) und des Irbis Uncia uncia (Schreber 1775). [Researching the phylogenetic history of the Pantherinae II: Studies into the ethology of the clouded leopard Neofelis nebulosa and snow leopard Uncia uncia.] Veröffentlichungen der Zoologischen Staatssammlung München 12:155–247.
  20. ^ Feng, L.; Lin, L.; Zhang, L.; Wang, L.; Wang, B.; Luo, A.; Yang, S.; Smith, J. L. D.; Luo, S. J.; Zhang, L. (2008). "Evidence of wild tigers in southwest China – a preliminary survey of the Xishuangbanna National Nature Reserve". Cat News (48): 4−6. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ "Cute! Clouded Leopard Cubs Born at Nashville Zoo". LiveScience. 2011-04-06. Arkivuar nga origjinali më 2014-10-03. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ Choudhury, A. U. (2003). "The cats in North East India". Cat News. 39: 15–19. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ Choudhury, A. U. (1992). "The Clouded Leopard in Assam". Oryx. 27 (1): 51–53. doi:10.1017/s0030605300023966. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ S. C. Austin; M. E. Tewes; L. I. Jr. Grassman; N. J. Silvy (2007). "Ecology and conservation of the leopard cat Prionailurus bengalensis and clouded leopard Neofelis nebulosa in Khao Yai National Park, Thailand". Acta Zoologica Sinica 53: 1−14. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ C.K.W Tan; D. G. Rocha; G. R. Clements; E. Brenes-Mora; L. Hedges; K. Kawanishi; S.W. Mohamad; D. M. Rayan; G. Bolongon; J. Moore; J. Wadey (2017). "Habitat use and predicted range for the mainland clouded leopard Neofelis nebulosa in Peninsular Malaysia". Biological Conservation (206): 65−74. doi:10.1016/j.biocon.2016.12.012. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ Rabinowitz, A. R.; Walker, S. R. (1991). "The carnivore community in a dry tropical forest mosaic in Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary, Thailand". Journal of Tropical Ecology. 7: 37–47. doi:10.1017/s0266467400005034. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ Grassman Jr, L. I.; Tewes, M. E.; Silvy, N. J.; Kreetiyutanont, K. (2005). "Ecology of three sympatric felids in a mixed evergreen forest in North-central Thailand". Journal of Mammalogy. 86: 29–38. doi:10.1644/1545-1542(2005)086<0029:eotsfi>2.0.co;2. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Wikimedia Commons ka materiale multimediale në lidhje me: Neofelis nebulosa.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Leopardi_me_re&oldid=2550530"