Odini

Odini sipas Georg von Rosen.

Odin ( /ˈ oʊ d ɪ n / ; nga norvegjishtja e vjetër) është një zot i nderuar gjerësisht në paganizmin gjermanik. Mitologjia nordike, burimi i shumicës së informacionit të mbijetuar rreth tij, e lidh atë me mençurinë, shërimin, vdekjen, mbretërinë, trekëmbëshin, dijen, luftën, betejën, fitoren, magjinë, poezinë, furinë dhe alfabetin runik, dhe e përshkruan atë si burri i perëndeshës Frigg. Në mitologjinë dhe paganizmin më të gjerë gjermanik, perëndia njihej edhe në anglishten e vjetër si Wōdencode: ang is deprecated , në saksonishten e vjetër si Uuôdencode: osx is deprecated , në holandishten e vjetër si Wuodan, në frizianisht të vjetër si Wêda, dhe në gjermanishten e vjetër të lartë si Wuotancode: goh is deprecated , të gjitha rrjedhin përfundimisht nga teonimi protogjermanik * Wōðanaz, që do të thotë 'zot i tërbimit' ose 'udhëheqës i të pushtuarve'.

Përmbledhje

Odini shfaqet si një zot i shquar gjatë gjithë historisë së regjistruar të Evropës Veriore, që nga pushtimi romak i rajoneve të Gjermanisë (nga rr. 2 p.e.s.) nëpërmjet lëvizjes së popujve gjatë periudhës së migrimit (shek. 4-6 të e.s.) dhe epokës së vikingëve (shek. 8-11 të e.s.). Në periudhën moderne, folklori rural i Evropës gjermanike vazhdoi të pranonte Odin. Referencat për të shfaqen në emra vendesh në të gjithë rajonet e banuara historikisht nga popujt e lashtë gjermanikë dhe dita e javës e mërkurë mban emrin e tij në shumë gjuhë gjermanike, duke përfshirë në anglisht.

Në tekstet e vjetra angleze, Odini zë një vend të veçantë si një figurë stërgjyshore euhemerizuar në mesin e familjes mbretërore, dhe ai shpesh përmendet si një figurë themeluese midis popujve të tjerë gjermanikë, si Langobardët, ndërsa disa burime të vjetra nordike e përshkruajnë atë si një sundimtar të fronëzuar. të perëndive. Format e emrit të tij shfaqen shpesh në të dhënat gjermanike, megjithëse tregimet në lidhje me Odin gjenden kryesisht në veprat e vjetra norvegjeze të regjistruara në Islandë, kryesisht rreth shekullit të 13-të. Këto tekste përbëjnë pjesën më të madhe të të kuptuarit modern të mitologjisë nordike.

Tekstet e vjetra nordike e portretizojnë Odinin si djalin e Bestla dhe Borr së bashku me dy vëllezër, Vili dhe Vé, dhe ai lindi shumë djem, më të famshmit perënditë Thor (me Jörðcode: non is deprecated ) dhe Baldrcode: non is deprecated (me Friggcode: non is deprecated ). Ai njihet me qindra emra. Odin është portretizuar shpesh si me një sy dhe mjekër të gjatë, duke mbajtur një shtizë të quajtur Gungnir ose duke u paraqitur i maskuar i veshur me një mantel dhe një kapele të gjerë. Ai shoqërohet shpesh nga familjarët e tij të kafshëve - ujqërit Geri dhe Freki dhe korbat Huginn dhe Muninn, të cilët i sjellin informacione nga e gjithë Midgardcode: non is deprecated . —dhe ai kalëron kalin fluturues me tetë këmbë Sleipnir nëpër qiell dhe në botën e krimit. Në këto tekste ai shpesh kërkon njohuri më të mëdha, më e famshmja duke marrë Mead of Poetry, dhe bën baste me gruan e tij Frigg mbi përpjekjet e tij. Ai merr pjesë si në krijimin e botës duke vrarë qenien fillestare Ymircode: non is deprecated dhe duke i dhënë jetë dy njerëzve të parë Ask dhe Embla . Ai gjithashtu i ofron njerëzimit njohuri për shkrimin runik dhe poezinë, duke treguar aspekte të një heroi kulturor . Ai ka një lidhje të veçantë me festën e Yule .

Odin është i lidhur gjithashtu me vajzat hyjnore të fushëbetejës, valkyries, dhe ai mbikëqyr Valhalla, ku ai pranon gjysmën e atyre që vdesin në betejë, einherjarcode: non is deprecated . , duke i dërguar gjysmën tjetër perëndeshës Freyjacode: non is deprecated 's Fólkvangrcode: non is deprecated . Odin konsultohet me kokën e patrupëzuar, të balsamosur me barishte të Mímircode: non is deprecated të mençur , i cili parathotë dënimin e Ragnarökcode: non is deprecated dhe i kërkon Odinit të udhëheqë einherjarcode: non is deprecated në betejë përpara se të konsumohej nga ujku monstruoz Fenrircode: non is deprecated . Në folklorin e mëvonshëm, Odin ndonjëherë shfaqet si një udhëheqës i Gjuetisë së Egër, një procesion fantazmë i të vdekurve nëpër qiellin e dimrit. Ai është i lidhur me hijeshitë dhe forma të tjera të magjisë, veçanërisht në tekstet e anglishtes së vjetër dhe të norvegjishtës së vjetër.

Figura e Odinit është një temë e shpeshtë e interesit në studimet gjermanike dhe studiuesit kanë avancuar teori të shumta në lidhje me zhvillimin e tij. Disa nga këto fokusohen në lidhjen e veçantë të Odinit me figurat e tjera; për shembull, Freyjacode: non is deprecated bashkëshorti i Óðrcode: non is deprecated duket të jetë diçka si një dyshe etimologjike e perëndisë, ndërsa gruaja e Odinit Friggcode: non is deprecated është në shumë mënyra të ngjashme me Freyjacode: non is deprecated , dhe Odin ka një lidhje të veçantë me Lokicode: non is deprecated . Qasje të tjera fokusohen në vendin e Odinit në të dhënat historike, duke eksploruar nëse Odin rrjedh nga mitologjia proto-indo-evropiane apo u zhvillua më vonë në shoqërinë gjermane . Në periudhën moderne, Odin ka frymëzuar vepra të shumta me poezi, muzikë dhe shprehje të tjera kulturore. Ai nderohet me perënditë e tjera gjermanike në shumicën e formave të lëvizjes së re fetare Heathenry ; disa degë fokusohen veçanërisht tek ai.

Shih edhe

• Thori
• Mitologjia nordike
• Paganizmi nordik
• Neopaganizmi gjerman

Literatura

• Bellows, Henry Adams (Trans.) (1936). The Poetic Edda. Princeton University Press. New York: The American-Scandinavian Foundation.
• Birley, Anthony R. (Trans.) (1999). Agricola and Germany. Oxford World's Classics. ISBN 978-0-19-283300-6
• Byock, Jesse (Trans.) (1990). The Saga of the Volsungs. University of California Press. ISBN 978-0-520-27299-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Chadwick, H. M. (1899). The Cult of Othin: An Essay in the Ancient Religion of the North. Clay & Sons. OCLC 8989833
• Cleasby, Richard and Guðbrandur Vigfússon. Rev. Craigie, William A. (1975) An Icelandic–English Dictionary. 2nd ed., repr. Oxford Clarendon Press. ISBN 978-0198631033
• Cross, James E. and Thomas D. Hill (1982). The Prose Solomon and Saturn and Adrian and Ritheus. University of Toronto Press.
• Davidson, Hilda Ellis (1990), Gods and Myths of Northern Europe, Penguin Books, ISBN 0-14-013627-4 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• de Vries, Jan (1962). Altnordisches Etymologisches Worterbuch (bot. 1977). Brill. ISBN 978-90-04-05436-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• de Vries, Jan (1970a), Altgermanische Religionsgeschichte, volume 1. 2nd ed. repr. as 3rd ed (në gjermanisht), Walter de Gruyter, OCLC 466619179
• de Vries, Jan (1970b), Altgermanische Religionsgeschichte, volume 2. 2nd ed. repr. as 3rd ed (në gjermanisht), Walter de Gruyter, OCLC 466619179
• Dronke, Ursula (Trans.) (1997). The Poetic Edda: Volume II: Mythological Poems. Oxford University Press. ISBN 0-19-811181-9
• Dunn, Marilyn (2013). Belief and Religion in Barbarian Europe, c. 350–700. Bloomsbury. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Faulkes, Anthony (Trans.) (1995). Edda. Everyman. ISBN 0-460-87616-3
• Foulke, William Dudley (Trans.) Ed. Edward Peters. (2003 [1974]). History of the Lombards. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0812210798
• Gimbutas, Marija; Robbins Dexter, Miriam (1999), The Living Goddesses, University of California, ISBN 978-0520213937 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Griffiths, Bill (2006 [2003]). Aspects of Anglo-Saxon Magic. Anglo-Saxon Books. ISBN 1-898281-33-5
• Herbert, Kathleen (2007 [1994]). Looking for the Lost Gods of England. Anglo-Saxon Books. ISBN 1-898281-04-1
• Hirschfeld, Max (1889). Untersuchungen zur Lokasenna, Acta Germanica 1.1, Berlin: Mayer & Müller. (in German)
• Koch, John T. (2020). Celto-Germanic, Later Prehistory and Post-Proto-Indo-European vocabulary in the North and West (PDF). Aberystwyth Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru, University of Wales Centre for Advanced Welsh and Celtic Studies. ISBN 978-1907029325. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Hollander, Lee Milton (1936). Old Norse Poems: The Most Important Nonskaldic Verse Not Included in the Poetic Edda. Columbia University Press
• Hollander, Lee Milton (Trans.) (1964). Heimskringla: History of the Kings of Norway. University of Texas Press. ISBN 0-292-73061-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Kroonen, Guus (2013). Etymological Dictionary of Proto-Germanic. Brill. ISBN 978-9004183407. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Larrington, Carolyne (Trans.) (1999). The Poetic Edda. Oxford World's Classics. ISBN 0-19-283946-2
• Lindow, John (2001). Norse Mythology: A Guide to Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-983969-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• MacLeod, Mindy & Mees, Bernard (2006). Runic Amulets and Magic Objects. Boydell Press. ISBN 1-84383-205-4
• Munro, Dana Carleton (Trans.) (1895). Life of St. Columban. The Department of History of the University of Pennsylvania.
• North, Richard (1997). Heathen Gods in Old English Literature. Cambridge University Press. ISBN 978-0521551830
• Orchard, Andy (1997). Dictionary of Norse Myth and Legend. Cassell. ISBN 978-0-304-34520-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Orel, Vladimir E. (2003). A Handbook of Germanic Etymology (në anglisht). Brill. ISBN 978-90-04-12875-0.
• Polomé, Edgar Charles (1970), "The Indo-European Component in Germanic Religion", përmbledhur nga Puhvel, Jaan (red.), Myth and Law Among the Indo-Europeans: Studies in Indo-European Comparative Mythology, University of California, ISBN 978-0520015876 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Pollington, Stephen (2008). Rudiments of Runelore. Anglo-Saxon Books. ISBN 978-1898281498
• Price, Neil (2019). The Viking Way, Magic and Mind in Late Iron Age Scandinavia (bot. 2). Oxbow Books, Oxford and Philadelphia. ISBN 978-1842172605. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Schach, Paul (1985). "Some Thoughts on Völuspá" as collected in Glendinning, R. J. Bessason, Heraldur (Editors). Edda: a Collection of Essays. University of Manitoba Press. ISBN 0-88755-616-7
• Simek, Rudolf (2007) translated by Angela Hall. Dictionary of Northern Mythology. D.S. Brewer. ISBN 0-85991-513-1
• Steuer, Heiko (2021). Germanen aus Sicht der Archäologie: Neue Thesen zu einem alten Thema. de Gruyter. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Thorpe, Benjamin (1851). Northern Mythology, Compromising the Principal Traditions and Superstitions of Scandinavia, North Germany, and the Netherlands: Compiled from Original and Other Sources. 3 vols. Volume 2 Scandinavian Popular Traditions and Superstitions. Lumley. OCLC 314195407
• Thorpe, Benjamin (Trans.) (1866). Edda Sæmundar Hinns Frôða: The Edda of Sæmund the Learned. Part I. London: Trübner & Co.
• Turville-Petre, Gabriel (1964), Myth and Religion of the North: The Religion of Ancient Scandinavia, Weidenfeld and Nicolson, OCLC 645398380 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• West, Martin L. (2007). Indo-European Poetry and Myth. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-928075-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Williamson, Craig (2011). A Feast of Creatures: Anglo-Saxon Riddle-Songs. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0812211290