Përdoruesi:Punetor i Rregullt5/sandbox/Luani i Afrikës Qendrore

Luani i Afrikës Qendrore
	Një luaneshë e Kongos Verilindore në Parkun Kombëtar të Virungës
	Luanë kaptivë në Parkun Kombëtar të Mefjus, Kamerun
Klasifikimi shkencor
Mbretëria:	Animalia
Filumi:	Chordata
Klasa:	Mammalia
Rendi:	Carnivora
Nënrendi:	Feliformia
Familja:	Felidae
Nënfamija:	Pantherinae
Gjinia:	Panthera
Lloji:	P. leo
Nënlloji:	P. l. leo dhe melanochaita
Emri trinomial
	Panthera leo leo dhe melanochaita; (Linnaeus, 1758)
Sinonimet
	P. l. azandica; P. l. kamptzi;

Luani i Afrikës Qendrore është një popullatë e Panthera leo leo në pjesën më veriore të Afrikës Qendrore dhe një popullatë e Panthera leo melanochaita në pjesë të tjera të Afrikës Qendrore ngjitur me Afrikën Lindore dhe Jugore.^[2] Kjo popullatë në Afrikën Qendrore është e copëtuar në grupe të vogla dhe të izoluara që nga vitet 1950 dhe është kërcënuar me humbjen e habitatit, të gjahut dhe të gjuetisë për trofe.^[3]^[4]^[5]^[6]^[7] Në vitin 2005, u hartua një Strategji për Konservimin e Luanit për Afrikën Perëndimore dhe Qendrore.

Rezultatet e hulumtimeve filogeografike tregojnë se koka e luanit të Afrikës së Veriut formon një grup filogenetik me mostrat e luanit nga Perëndimi dhe Afrika e Veriut, Lindja e Mesme dhe India. Ky grup divergjohej nga luanët në pjesët jugore të Afrikës Lindore dhe Jugore të paktën 50.000 vjet më parë. [9] [10] [11] Megjithatë, luanët e tjerë në Afrikën Qendrore, [12] përfshirë në rajonet që janë ngjitur me Afrikën Lindore dhe Jugore, u gjetën të grupojnë me luanë të Lindjes dhe Jugut të Afrikës. [13] Analiza morfometrike e kafkave të luanit vërteton vlerësimin e dy klasterëve kryesorë të luanit evolucionar, një në Afrikën Sub-Sahariane dhe tjetrën në Afrikën e Veriut dhe Azinë. [14]

Historia taksonomike

Kërkimet gjenetike

Luani i Kamerunit

Luani i Kamerunit (më parë P. l. kamptzi) gjendet në pjesën perëndimore të Afrikës Qendrore.^[8] Disa studime kanë treguar se disa luanë kaptivë në Kopshtin Zoologjik të Adis Abebës në Etiopi, ishin gjenetikisht të ngjashëm me luanët në Kamerun dhe Çad.^[9]

Luani Kongolez

Përhapja dhe habitati

Ekologjia dhe sjellja

Luanët gjuajnë gjitarë të mëdhenj në rangun prej 40–270 kg (88–595 lb), duke përfshirë zebrën, impalanë gazelën e Thomson, gjirafën dhe Buallin e ujit.^[10]

Gjithashtu janë raportuar ngjarjet ku elefantët e rinj rreth 300 kilograms (660 lb) janë marrë.^[10]

Kërcënimet

Në Afrikë, luanët vriten në mënyrë të paracaktuar ose në hakmarrje pasi kanë vrarë bagëtitë. Popullatat gjithashtu kërcënohen nga pakësimi i presë dhe humbjes së habitatit. Që nga viti 1996, popullatat e luanit Afrikan janë renditur si të rrezikuar në Listën e Kuqe të BNRN-së.

Ruajtja

Popujt e luanit të Afrikës janë përfshirë në CITES Shtojcën II. Në vitin 2006, u hartua një strategji konservimi e luanit për Afrikën Perëndimore dhe Qendrore në bashkëpunim në mes të zyrave rajonale të BNRN dhe disa organizatave të mbrojtjes së kafshëve të egra. Strategjia parasheh ruajtjen e habitatit të mjaftueshëm, sigurimin e një baze të mjaftueshme të presë, të bëjë qëndrueshmërinë e luanit dhe të njeriut dhe të zvogëlojë faktorët që çojnë në fragmentimin e mëtejshëm të popullsisë.^[11]

Në kulturë

Ekipi Ndërkombëtar i Futbollit të Kamerunit ndryshe quhet dhe si: "Luanët e padurueshëm".^[12]

Shiko edhe

Referencat

^ Wozencraft, W. C. (2005). "Panthera leo". përmbledhur nga Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (red.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (në anglisht) (bot. 3rd). Johns Hopkins University Press. fq. 546. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
^ A. C. Kitchener; C. Breitenmoser-Würsten; E. Eizirik; A. Gentry; L. Werdelin; A. Wilting; N. Yamaguchi; A. V. Abramov; P. Christiansen; C. Driscoll; J. W. Duckworth; W. Johnson; S. J. Luo; E. Meijaard; P. O’Donoghue; J. Sanderson; K. Seymour; M. Bruford; C. Groves; M. Hoffmann; K. Nowell; Z. Timmons; S. Tobe (2017). "A revised taxonomy of the Felidae: The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group" (PDF). Cat News (në anglisht). Special Issue 11. {{cite journal}}: Mungon |author9= (Ndihmë!)
^ Chardonnet, P. (2002). "Chapter II: Population Survey". Conservation of the African Lion : Contribution to a Status Survey (PDF) (në anglisht). Paris: International Foundation for the Conservation of Wildlife, France & Conservation Force, USA. fq. 21–101. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 nëntor 2013.
^ Bauer, H.; Van Der Merwe, S. (2004). "Inventory of free-ranging lions Panthera leo in Africa". Oryx (në anglisht). 38 (1): 26–31. doi:10.1017/S0030605304000055.
^ P. N. Tumenta; J. S. Kok; J. C. Van Rijssel; R. Buij; B. M. Croes; P. J. Funston; H. H. De Iongh; H. A. Udo de Haes (2010). "Threat of rapid extermination of the lion (Panthera leo leo) in Waza National Park, Northern Cameroon". African Journal of Ecology (në anglisht). 48 (4): 888−894.
^ B. M. Croes; P. J. Funston; G. Rasmussen; R. Buij; A. Saleh; P. N. Tumenta; H. H. De Iongh (2011). "The impact of trophy hunting on lions (Panthera leo) and other large carnivores in the Bénoué Complex, northern Cameroon". Biological Conservation (në anglisht). 144 (12): 3064−3072.
^ Bauer, H.; Packer, C.; Funston, P.F.; Henschel, P.; Nowell, K. (2016). "Panthera leo". The IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). IUCN. 2016: e.T15951A115130419. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T15951A107265605.en.{{cite iucn}}: error: |doi= / |url= mismatch (help)
^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura Bertola2016
^ Bruche, S.; Gusset, M.; Lippold, S.; Barnett, R.; Eulenberger, K.; Junhold, J.; Driscoll, C. A.; Hofreiter, M. (2012). "A genetically distinct lion (Panthera leo) population from Ethiopia". European Journal of Wildlife Research (në anglisht). 59 (2): 215–225. doi:10.1007/s10344-012-0668-5.
^ ^a ^b M. W. Hayward; G. I. Kerley (2005). "Prey preferences of the lion (Panthera leo)". Journal of Zoology. 267 (3): 309–322. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Grupi i posatçëm i maceve. Strategjia për ruajtjen e luanit të Afrikës Perëndimore dhe Qendrore. BNRN, Kamerun
^ "Cameroon wins Africa Cup of Nations". Daily Nation (në anglisht). Marrë më 2017-02-09.

[MSW3-1] Wozencraft, W. C. (2005). "Panthera leo". përmbledhur nga Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (red.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (në anglisht) (bot. 3rd). Johns Hopkins University Press. fq. 546. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.

[catsg-2] A. C. Kitchener; C. Breitenmoser-Würsten; E. Eizirik; A. Gentry; L. Werdelin; A. Wilting; N. Yamaguchi; A. V. Abramov; P. Christiansen; C. Driscoll; J. W. Duckworth; W. Johnson; S. J. Luo; E. Meijaard; P. O’Donoghue; J. Sanderson; K. Seymour; M. Bruford; C. Groves; M. Hoffmann; K. Nowell; Z. Timmons; S. Tobe (2017). "A revised taxonomy of the Felidae: The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group" (PDF). Cat News (në anglisht). Special Issue 11. {{cite journal}}: Mungon |author9= (Ndihmë!)

[Chardonnet2002-3] Chardonnet, P. (2002). "Chapter II: Population Survey". Conservation of the African Lion : Contribution to a Status Survey (PDF) (në anglisht). Paris: International Foundation for the Conservation of Wildlife, France & Conservation Force, USA. fq. 21–101. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 nëntor 2013.

[Bauer2004-4] Bauer, H.; Van Der Merwe, S. (2004). "Inventory of free-ranging lions Panthera leo in Africa". Oryx (në anglisht). 38 (1): 26–31. doi:10.1017/S0030605304000055.

[Tumenta_al2010-5] P. N. Tumenta; J. S. Kok; J. C. Van Rijssel; R. Buij; B. M. Croes; P. J. Funston; H. H. De Iongh; H. A. Udo de Haes (2010). "Threat of rapid extermination of the lion (Panthera leo leo) in Waza National Park, Northern Cameroon". African Journal of Ecology (në anglisht). 48 (4): 888−894.

[Croes_2011-6] B. M. Croes; P. J. Funston; G. Rasmussen; R. Buij; A. Saleh; P. N. Tumenta; H. H. De Iongh (2011). "The impact of trophy hunting on lions (Panthera leo) and other large carnivores in the Bénoué Complex, northern Cameroon". Biological Conservation (në anglisht). 144 (12): 3064−3072.

[iucn-7] Bauer, H.; Packer, C.; Funston, P.F.; Henschel, P.; Nowell, K. (2016). "Panthera leo". The IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). IUCN. 2016: e.T15951A115130419. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T15951A107265605.en.{{cite iucn}}: error: |doi= / |url= mismatch (help)

[Bertola2016-8] Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura Bertola2016

[Bruche_al2012-9] Bruche, S.; Gusset, M.; Lippold, S.; Barnett, R.; Eulenberger, K.; Junhold, J.; Driscoll, C. A.; Hofreiter, M. (2012). "A genetically distinct lion (Panthera leo) population from Ethiopia". European Journal of Wildlife Research (në anglisht). 59 (2): 215–225. doi:10.1007/s10344-012-0668-5.

[prey-10] M. W. Hayward; G. I. Kerley (2005). "Prey preferences of the lion (Panthera leo)". Journal of Zoology. 267 (3): 309–322. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[11] Grupi i posatçëm i maceve. Strategjia për ruajtjen e luanit të Afrikës Perëndimore dhe Qendrore. BNRN, Kamerun

[DailyNation2017-12] "Cameroon wins Africa Cup of Nations". Daily Nation (në anglisht). Marrë më 2017-02-09.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]