Peizazhi i mbrojtur Vjosë - Nartë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Ishulli i Zvërnecit në Lagunën e Nartës

Peisazhi i Mbrojtur Vjosa-Narta është një zonë e mbrojtur peizazhi në Shqipërinë Jugperëndimore. [1] Ajo mbulon një sipërfaqe totale prej 194.12 square kilometres (74.95 sq mi), që përfshin lagunën e Nartës së bashku me grykëderdhjen e Vjosës dhe zonat përreth saj, me ligatinat e ujërave të ëmbla, moçalet, shtretërit e kallamishteve, tokat pyjore, ishujt dhe plazhet me rërë. Unioni Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) e ka renditur parkun si Kategoria VI. Parku është renditur gjithashtu edhe si një zonë e rëndësishme e shpendëve dhe bimëve, sepse mbështet specie të konsiderueshme të shpendëve dhe bimëve . [2] [3]

Përmbledhje[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vjosa është konsideruar të jetë lumi i fundit i egër në Evropë i cili buron n në malet e Pindit në afërsi të kufirit midis Shqipërisë dhe Greqisë. [4] Në veri të Lagunës së Nartës është një pellg ujëmbledhës, nga ku lumi derdhet në Detin Adriatik . Laguna e cekët e Nartës ndahet nga deti Adriatik me një breg i ngushtë rëre, i cili është i mbuluar me pyje pishe. Në të njëjtën kohë është e lidhur edhe përmes dy kanaleve artificiale me detin. E vendosur në afërsi të drejtpërdrejtë me detin Adriatik, në peizazh mbizotëron klima mesdhetare . [5] Kjo do të thotë që dimrat janë të butë dhe verat janë të nxehta dhe të thata. Karakteri mesdhetar shënohet me shpërndarjen vjetore të reshjeve, të larta në muajt e dimrit dhe të moderuara në muajt e verës.

Peizazhi është pjesë e një pjesë të madhe të ruajtura ekosistem më të madh i përbërë kryesisht nga lloje të ndryshme të habitateve, duke përfshirë pisha dhe pyje lumore, ligatina të ujërave të ëmbla, kënetat kripore, shkurre si dhe me duna rëre. Pavarësisht se zënë një zonë relativisht të vogël, 1400 lloje bimore vaskulare janë evidencuar në këtë peizazh. [6] Pylli përbën afërsisht 6 përqind të sipërfaqes totale të tokës. Mbizotërohet nga pisha me specie të tilla si pisha halepensis, pisha detare dhe pisha pinus pinea, ndërsa ishujt kryesisht janë të mbuluar me selvi mesdhetare, lisa quercus ilex dhe lisi i poshtëm. [7] Kënetat e kripës shpërndahen gjerësisht përreth vijës bregdetare të lagunës. Bashkësitë më të rëndësishme të bimëve janë salicornia, arthrocnemum dhe limonium . Dunat me rërë përgjatë bregdetit mund të arrijnë deri në 8 metra lartësi.

Pasuria e faunës pasqyrohet në listën e 741 specieve dhe nënllojeve të regjistruara deri më sot, të përbëra nga 32 specie gjitarësh, 194 lloje shpendësh, 26 lloje zvarranikësh, 9 lloje amfibesh, 90 lloje peshqish, 390 lloje të jovertebroreve si dhe disa specie të tjera. [8] Edhe pse, peizazhi strehon 26 specie të kërcënuara globalisht, bota shtazore më e rëndësishme e kafshëve të egra që banojnë në këtë peizazh përfshijnë flamingon, pelikanin dalmat, çakallin e artë dhe delfinin e zakonshëm me mjekërr të shkurtër . [9] Numri i madh i shpendëve i atribuohet tre llojeve të ndryshme të habitateve të ujit që ai përmban, ujë të brishtë, të freskët dhe ujë i kripur. Shumica e specieve të shpendëve kanë të paktën 6% të popullacionit të tyre të përgjithshëm në nivel kombëtar të strehuar në territorin e këtij peizazhi. [10]

Rrezikimi i Zonës së Mbrojtur nga ndërtimi i aeroportit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Qeveria Rama 2 shpalli që në 2018 se në veri të Lagunës së Nartës, krejtësisht brenda zonës së mbrojtur, do të ndërtohej Aeroporti i Vlorës. Kjo shpallje u prit me kundërshtimin e organizatave mjedisore shqiptare dhe ndërkombëtare, dhe nga shkencëtarat vendas e ndërkombëtar. Shqetësimi lidhej jo vetëm me rrezikimin e ekosistemit dhe biodiversitetit në zonën e mbrojtur, por edhe me shkeljen e ligjeve shqiptare si dhe rrezikun që paraqet një aeroport në një zonë kalimi të shpeshtë të shpendëve shtegtues. Më 3 shkurt 2021, një koalicion prej 37 organizatash shqiptare e ndërkombëtare, i dërgoi një letër kryeministrit të vendit, ku tërhoqi vëmendjen se ndërtimi i aeroportit pranë zonës së mbrojtur Vjosë-Nartë "mund të shkaktojë dëme të pariparueshme në ekosistemin e strehës së shumë llojeve të zogjve". Një investim i tillë do të shkaktojë zhvillime të pakontrolluara dhe dëme të pakthyeshme të vlerave dhe burimeve natyrore të kësaj zone”, theksohet në deklaratën e koalicionit të organizatave mbrojtëse të natyrës.[11] Vendimi për të ndërtuar një aerporti në ZM Vjosë-Nartë u mor pa u konsultuar me shkencëtarët dhe grupet e interesit, dhe në kundërshtim me ligjet shqiptare dhe konventat që Shqipëria ka nënshkruar.[12] Aeroporti i propozuar, bie në kundërshtim me Vlerësimin Strategjik Mjedisor të Planit Kombëtar të Transporit, të miratuar nga vetë qeveria shqiptare. Më 5 mars 2021, qeveria Rama 2 deklaroi se Aeroportin e Vlorës do ta ndërtojë kompania e Behxhet Pacollit, Mabetex Group.

Galeria[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një kategori në Wikimedia Commons përmban dokumente multimediale për Peizazhi i mbrojtur Vjosë - Nartë.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area" (PDF). vinc.s.free.fr (në anglisht). fq. 22.
  2. ^ BirdLife International. "Narta Lagoon". datazone.birdlife.org (në anglisht).
  3. ^ IUCN, World Wide Fund for Nature, Plantlife. "Important Plant Areas of the south and east Mediterranean region" (PDF). portals.iucn.org (në anglisht). fq. 75.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  4. ^ Fred Pearce. "Scientists demand halt to damming of Europe's last wild river". newscientist.com (në anglisht). Marrë më 23 shtator 2016.
  5. ^ "Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area" (PDF). vinc.s.free.fr (në anglisht). fq. 42–43.
  6. ^ "Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area" (PDF). vinc.s.free.fr (në anglisht). fq. 44–49.
  7. ^ "Zonat e mbrojtura detare e bregdetare në Shqipëri" (PDF). al.undp.org (në shqip dhe anglisht). fq. 22. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 15 tetor 2017. Marrë më 14 korrik 2020.
  8. ^ "Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area" (PDF). vinc.s.free.fr (në anglisht). fq. 49–52.
  9. ^ "Protected area gap assessment, marine biodiversity and legislation on marine protected areas" (PDF). undp.org (në anglisht). fq. 10. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2 gusht 2017. Marrë më 14 korrik 2020.
  10. ^ "Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area" (PDF). vinc.s.free.fr (në anglisht). fq. 76–78.
  11. ^ "Grupet e mbrojtjes së natyrës: "Aeroporti i Vlorës rrezikon zonën e mbrojtur Vjosë-Nartë"". Deutsche Welle. 3.2.2021. Marrë më 15.3.2021. {{cite news}}: Shiko vlerat e datave në: |access-date= dhe |date= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
  12. ^ "Zona e mbrojtur Vjosë-Nartë rrezikohet nga ndërtimi i aeroportit të Vlorës". Deutsche Welle. 17.2.2.21. Marrë më 15.02.2021. {{cite news}}: Shiko vlerat e datave në: |access-date= dhe |date= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Peizazhi_i_mbrojtur_Vjosë_-_Nartë&oldid=2486195"