Pushtimi bullgar i Shqipërisë

Pushtimi Bullgar i Shqipërisë i referohet pushtimit të pjesëve lindore të Shqipërisë nga ushtria e Mbretërisë së Bullgarisë gjatë Luftës së Parë Botërore. Ai zgjati nga 10 dhjetori 1915, kur ushtria bullgare kaloi lumin Drin dhe hyri në Shqipëri, deri më 9 shtator. 1917, kur trupat franceze pushtuan Pogradecin nga ushtria bullgare. Pas kësaj, territori iu kthye Maqedonisë dhe Shqipëria mbeti nën pushtim.

Advanci italian në 1916

Prapaskenat

Gjatë Luftës së Parë Botërore territori i Shqipërisë u copëtua nga disa vende që pushtuan pjesë të ndryshme të Shqipërisë. Mbretëria e Bullgarisë përdori ushtrinë e saj për të pushtuar pjesën lindore të Shqipërisë, ndërsa Austro-Hungaria pushtoi pjesën veriore dhe perëndimore. Pas fillimit të angazhimit të Bullgarisë në Luftën e Parë Botërore në anën e Fuqive Qendrore në vjeshtën e vitit 1915, shumë shqiptarë etnikë iu bashkuan Bullgarisë në luftën e tyre kundër Serbisë dhe iu dhanë armë. Midis tyre ishin Sali Butka, një udhëheqës gueril i Shqipërisë së jugut, Hysejn Nikolica dhe Themistokli Gërmenji (deri në dhjetor 1916).

Ngjarjet

Më 10 dhjetor 1915, ushtria bullgare kaloi lumin Drin, hyri në Shqipëri dhe sulmoi pozicionet e ushtrisë serbe që tërhiqej. Po atë ditë, pranë Dibrës, ushtria bullgare përparoi në luginën e lumit Mat, duke kërcënuar se do të pushtonte Shkodrën dhe Lezhën.

Një kompani nga regjimenti i 23-të i këmbësorisë së ushtrisë bullgare nën komandën e kapitenit Serafimov pushtoi Elbasanin më 29 janar 1916.

Kishte një rivalitet midis Mbretërisë së Bullgarisë dhe Austro-Hungarisë për vendosjen e ndikimit të tyre në Shqipëri. Në përpjekje për të vendosur ndikimin e saj në Shqipëri, Bullgaria lejoi Ahmed Zogun të vendoste administratën e tij në Elbasan dhe e mbështeti atë në përpjekjet e tij për të ringjallur mbështetjen për regjimin e Wilhelm të Wied-it. Pushtimi i dyfishtë nga Austro-Hungaria dhe Mbretëria e Bullgarisë dhe mungesa e mbështetjes nga Mbretëria e Serbisë apo Italisë, e detyruan Essad Pashë Toptanin të largohej nga Republika e tij e shpallur e Shqipërisë së Mesme më 24 shkurt 1916, kur ai përsëri i shpalli luftë Austro-Hungarisë.

Në mars 1916, ushtria e Austro-Hungarisë mori kontrollin e Elbassanit nga ushtria bullgare e cila më pas u drejtua drejt Beratit. Bullgaria kishte një ide për të bindur krerët shqiptarë që të zgjidhnin princin Kiril, djalin e dytë të Ferdinandit I të Bullgarisë, për mbret të tyre. Më 18 gusht 1916 ushtria bullgare, duke u bashkuar me forcat austriake në Shqipëri në një sulm të kombinuar kundër ushtrisë italiane, zgjeroi territorin e pushtuar deri në Korçë, duke nxjerrë garnizonin grek nga ai territor.

Sali Butka, lideri gueril shqiptar i jugut, i cili ishte bashkuar me fatin e tij me ushtritë pushtuese të Austro-Hungarisë dhe Bullgarisë, dogji Moscopolen, afër Korçës, më 16 tetor 1916. Në atë kohë ushtria bullgare mbajti Pogradecin nën pushtim, së bashku me ushtrinë e Austro-Hungarisë.

Menjëherë pas kësaj, ushtria italiane përparoi, duke marrë Epirin e Veriut nga grekët dhe ushtria franceze pushtoi Korçën. Më 25 tetor 1916, u njoftua se italianët tani ishin në kontakt me krahun e majtë aleat në Maqedoni.

Në shtator 1917 gjenerali Maurice Sarrail ndërmori një aksion kundër ushtrive të Austro-Hungarisë dhe Bullgarisë në Shqipëri. Bashkë me ushtritë e Bullgarisë dhe Austro-Hungarisë ishin shqiptarët me në krye Hysejn Nikolicën, të cilët luftuan kundër francezëve. Por pa sukses: Më 9 shtator 1917, trupat franceze pushtuan Pogradecin, duke i dhënë fund pushtimit bullgar të Shqipërisë.