Sanxhaku

Sanxhaku ose Sanxhak është njësi administrative e perandorisë Osmane si dhe perandorive e shteteve të tjera islamike. Sanxhaku është një nivel më i lartë se nahia dhe një më poshtë se vilajeti.

Sanxhaku është një territor i veçantë administrativ. Në aspektin ushtarak emri "Sanxhak" do të thotë " Flamur". Gjatë sundimit otoman emri Sanxhak ka nënkuptuar territor ushtarak. Më vonë ka paraqitë territor i shkalles së dytë pas Vilajetit apo Pashallëkut.

Sanxhaku i Novi Pazarit përfshin një sipërfaqe prej 8687 km², ku jetojnë mbi 400 000 banorë. Nga kjo sipërfaqe 4504 km² i përkasin Serbisë, ndërsa 4183 km² Mali i Zi. Mbi 60% e banorëve të dy pjesëve të Sanxhakut janë myslimanë, përkatësisht boshnjakë e shqiptarë.

Pozita gjeografike paraqet faktorin, i cili, në teorinë e gjeografisë, është i një rëndësie të madhe gjeopolitike dhe gjeostrategjike. Prandaj, pozita gjeografike është objektiv i pa shmangshëm i analizës së të gjitha trajtimeve komplekse të hapësirës gjeografike dhe ngjarjeve politike.

Sanxhaku është një rajon kompleks dhe shumë i rëndësishëm nga pikëpamja historike, gjeografike, gjeopolitike, gjeostrategjike dhe pikëpamja ushtarake. Është një territor që ndodhet në mes Serbisë, Kosovës, Shqipërisë, Mali të Zi dhe Bosnjës e Hercegovinës. Ky rajon ndodhet në pjesën qendrore të Gadishullit Ilirik, i ndarë politikisht në mes të dy shteteve të pavarura - Serbisë dhe Mali të Zi. Sanxhaku paraqet një lidhje natyrore dhe të pashkëputshme territoriale dhe historike etnike me Kosovën dhe Shqipërinë. Përndryshe është regjion i konflikteve, përkatësisht në të ndeshen interesat e ndryshme. Për serbët, nëpër të kalon “Transferzalja e gjelbër”, për të tjerët linja ruse-serbe e interesit kah Mali i Zi dhe Deti Adriatik.

Shih edhe

• Sanxhaku i Shqipërisë (1385–1466)
• Sanxhaku i Elbasanit (1466–1913)
• Sanxhaku i Manastirit - gjatë kohës së perandorisë Osmane ishte pjesë administrative.
• Sanxhaku i Dibrës (shek.14 — 1912)
• Sanxhaku i Delvinës (shek.16 — 1912)
• Sanxhaku i Ohrit (1395—1864)
• Sanxhaku i Janinës (1430—1913)
• Sanxhaku i Nishit - (shek.15 — 1878) - njësi administrative-territoriale e Perandorisë Osmane me qendër në Nish.
• Sanxhaku i Pazarit të Ri - (shek.15 — 1913)
• Sanxhaku i Pejës - (1455—1912) - ishte pjesë administrative e Vilajetit të Kosovës.
• Sanxhaku i Prishtinës
• Sanxhaku i Prizrenit (shek.15 — 1912)
• Sanxhaku i Prevezës (1863–1912)
• Sanxhaku i Shkupit - (1392–1913) - ishte pjesë administrative e Vilajetit të Kosovës.
• Sanxhaku i Shkodrës (1479–1913)
• Sanxhaku i Vlorës (1466 — 1913)

Literatur

• J. Deny, M. Kunt: Sandjak In: Encyclopaedia of Islam, Band 9. Brill, Leiden 1997, S. 11–13.
• Andreas Birken: Die Provinzen des Osmanischen Reiches (= Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients. Reihe B: Geisteswissenschaften. Nr. 13). Reichert, Wiesbaden 1976, ISBN 3-920153-56-1.