Nikollë Gazulli: Dallime mes rishikimesh

	Nikollë Gazulli
Emri	Nikollë
Mbiemri	Gazulli
Lindur më	17 qershor 1895
Lindur në	Dajç, Perandoria Osmane
Vdiq më	23 mars 1946
Vdiq në	Shkrel, Shqipëri
Kombësia	Shqiptar
Shtetësia	Shqiptare
Profesioni	Albanolog, gjuhëtar, historian
	Pseudonime: "G", "Gelasius"
	Mirënjohje

Browse history interactively

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 4 qershor 2020 16:53

Nikollë Gàzulli (Dajç, 15 qershor 1895 - Vrith, 23 mars 1946) ka qenë prift famullitar, leksikograf me merak për albanologjinë dhe etnografinë, autori i fjalorit të parë onomastik të shqipes dhe bashkëthemelues i leksikografisë dialektore së bashku me Pano Tasen, si dhe kleriku i fundit që botoi në fushën e leksikografisë, brenda kufijve të Shqipërisë.^[1] Gjuhëtari Aleksandër Xhuvani e ka cilësuar "Themeluesi i toponomastikës shqiptare", ndërsa Atë Zef Pllumi ndër kujtimet e veta e përshkruan "... mâ i dijtshmi që ka pasë ndonjiherë Biblioteka Françeskane." Pavarësisht kontributit, emri i tij nuk u lakua ndonjëherë në studimet albanologjike gjatë viteve të diktaturës.^[2]

Biografia

U lind në Dajç të Zadrimës, dioqeza e Sapës, i biri i Hiluk Gjonit dhe i Tones së Jak Gjinit, bijë nga Gramshi. Ishte i dyti djalë i kësaj shtëpie, pas Gjonit.^[3] Mësimet e para i mori në shkollën e fshatit që e kishte hapur më 1902 Ndre Mjeda, ku jepte mësim shkodrani Kolë Zezaj. Të mesmen e vazhdoi në Shkodër në Seminarin Papnor e të lartën në Insbruk të Austrisë. I mbrujtur me një kulturë të gjërë, zotëronte gjermanishten, italishten, latinishten dhe sllavishten;^[4] kishte njohurí dhe në frëngjisht e turqisht.

Pas dështimit të kryengritjes së Dukagjinit më 1926 vëllai i tij u dënua me vdekje, ndërsa Nikolla u burgos në vitet 1924-1930 në burgun e Gjirokastrës.^[5] U lirua më pas në sajë të ndërhyrjes së Fishtës, Joklit e Asdrenit.^[2]^[5] Për shumë vite kreu shërbimet baritore në famullinë e Shkrelit të trevës së Malësisë së Madhe.^[6] Shërbeu po ashtu në Bogë, Zagorë, Kastrat e Koplik, etj.^[7]

Marsin e 1946 mendohet u vra nga forcat e ndjekjes së regjimit komunist,^[6] pasi ishte gjetur dhe rrethuar në një shpellë të Shkrelit ku ishte fshehur,^[2] i kërkuar siç ishte si agjent i SIM-it.^[5] Sipas P. Zef Pllumit u vra nga strehuesi i tij, Nikollë Prekushi.^[8]

Vepra

Duke gjurmuar në fshatrat e kësaj famullie e gjetkë, si: Kelmend, Hot, Pukë, Dajç i Bregut të Bunës, Ulqin etj., mblodhi dhe analizoi me mijëra fjalë të rralla, shprehje frazeologjike, materiale onomastike (si: emra vendesh, lumenjsh, fisesh etj.), gojëdhëna, fakte historike, mitologjike etj., të cilat i përmblodhi në dy veprat e tij madhore "Fjalorth i ri" (fjalë të rralla të përdoruna në Veri të Shqipnisë), Tiranë, 1941, përfshirë në vargun "Visaret e kombit", XI, (524 faqe me 4819 fjalë), dhe "Fjalori Onomastik", botuar pjesë-pjesë në revistën "Hylli i Dritës" nga nr. 2, fruer 1939, vjeti XV, f. 120-129 e gjer në nr. 9-12, 1943, f. 391-406 (shkronjat A-K), gjithsej 21 numra të revistës, në 173 faqe, (i papërfunduar).

"Fjalorthi i ri" i Gazullit, së bashku me "Fjalorthin e ri, fjalë të rralla të përdoruna në Jug të Shqipnís", Tiranë, 1941, ("Visaret e Kombit", vëllim XII) të Pano Tases, janë të parët fjalorë krahinorë tek ne, ndërsa "Fjalori onomastik" i Gazullit, si i pari i kësaj natyre në shqipen, tregon se ai është themeluesi edhe i kësaj dege leksikografike.

Jokli e Gazulli letërkëmbimin e kishin të pasur. Jokli priste me deshirë fjalët që i dërgonte Ati, por edhe ky shpesh herë ndiqte etimologjinë e fjalës, duke kërkuar mendimet e Joklit. Siç ngjet për shkarthdhi, pershkardhë, etj. E Jokli përgjigjet, si psh. tek fjala e fundit se ajo perdoret si me ba rob "In die Sklaverei fuhren". Po në të njajten anë Nikolla i gjegjet për Gomsiqe, Bardhanjol, kashnjet. Bie në sy përkushtimi i Gàzullit t'i dërgonte fjalët e rralla, që do vlenin për punën e albanologut. Në letrën e datës 14 dhjetor 1930 pasi thekson se është vënë të mbledhë fjalë të rralla që s'ishin shkruar më parë, Gazulli i lutet Joklit që t'i dërgonte ndonjë të përkohshme, libër apo fjalor, që do t'i vlente për të gjetë domethënjen e fjalës në gjuhë tjera.^[9]

Skrupoloziteti i Gazullit me shaka vihej në lojë edhe nga eruditi Karl Gurakuqi, Inspektor i Lartë i Arsimit dhe promovues i Gazullit, i cili i hoqi Fjalorit disa fjalë të karakterit erotik të konsideruara si ofensive për kohën. Nisi të hartonte një tjetër vepër madhore: "Fjalorin Onomastik", të shkruar nën pseudonimin "Gelasius". Puna e tij u citua nga pak kush në kohë të regjimit komunist, ndër të paktit qenë Çabej dhe Xhuvani në dy veprat e tyre: "Parashtesat e gjuhes shqipe" (1956) dhe "Prapashtesat e gjuhes shqipe" (1962), permendin se janë mbështetur gjerësisht në renditjen e pasqyrëzave gramatikore të këtij Fjalori.

Po ashtu hartuesit e Fjalorit të Gjuhes Shqipe 1954; Cipo, Çabej, Domi, Krajni dhe Myderrizi deklarojnë se, pos tjerash, janë mbështetur edhe në lëndën e Fjalorit të Gazullit.^[10]

Vepra

"Fjalorth i ri" (fjalë të rralla të përdoruna në Veri të Shqipnisë), Tiranë, 1941, përfshirë në vargun "Visaret e kombit", XI, (524 faqe me 4819 fjalë). Ribotuar nga shtëpia botuese "Çabej" nën kujdesin e Enkelejda Shamku-Shkrelit në v. 2005.
"Fjalori Onomastik", botuar pjesë-pjesë në revistën "Hylli i Dritës" nga nr. 2, fruer 1939, vjeti XV, f. 120-129 e gjer në nr. 9-12, 1943, f. 391-406 (shkronjat A-K), gjithsej 21 numra të revistës, në 173 faqe, (i papërfunduar).

Referimet

^ Pepa, Simon (1999). "Kontributi i Klerit Katolik në Leksikografinë Shqiptare". {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!)
^ ^a ^b ^c Topalli, Kolec (2010). "Persekutimi komunist në shkencat albanologjike". Hylli i Dritës (në anglisht). 1: 8–17.
^ Pepa, Simon (2003). Zadrima dhe bijtë e ndritur të saj. Shkodër: Camaj-Pipa. fq. 95. ISBN 9992756357.
^ Pepa 2003, p. 99.
^ ^a ^b ^c Pepa 2003, p. 107.
^ ^a ^b Tufa, Agron, red. (2013). Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, D-G (PDF). Tiranë: ISKK. fq. 332–333. ISBN 978-9928-168-01-6.
^ Pepa 2003, p. 100.
^ Shkreli, Artan (2006). "Martiri i Shkrelit: famullitari albanolog, dom Nikoll Gazulli". Shqip (250): 22–23.
^ Kotrri, Petrit (1998). "Rreth letërkëmbimit të N. Joklit me gjuhëtarë e studiues shkodranë". Shkodra në shekuj. 2: 17–19.
^ Shamku-Shkreli, Ledi (2005). ""Fjalorthi" i Gàzullit për arbnorët e plogshtë". Korrieri (295): 29.

[1] Pepa, Simon (1999). "Kontributi i Klerit Katolik në Leksikografinë Shqiptare". {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!)

[:0-2] Topalli, Kolec (2010). "Persekutimi komunist në shkencat albanologjike". Hylli i Dritës (në anglisht). 1: 8–17.

[3] Pepa, Simon (2003). Zadrima dhe bijtë e ndritur të saj. Shkodër: Camaj-Pipa. fq. 95. ISBN 9992756357.

[4] Pepa 2003, p. 99.

[:1-5] Pepa 2003, p. 107.

[:2-6] Tufa, Agron, red. (2013). Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, D-G (PDF). Tiranë: ISKK. fq. 332–333. ISBN 978-9928-168-01-6.

[7] Pepa 2003, p. 100.

[8] Shkreli, Artan (2006). "Martiri i Shkrelit: famullitari albanolog, dom Nikoll Gazulli". Shqip (250): 22–23.

[9] Kotrri, Petrit (1998). "Rreth letërkëmbimit të N. Joklit me gjuhëtarë e studiues shkodranë". Shkodra në shekuj. 2: 17–19.

[10] Shamku-Shkreli, Ledi (2005). ""Fjalorthi" i Gàzullit për arbnorët e plogshtë". Korrieri (295): 29.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Rreshti 15: / Rreshti 15: @@
 {{Leter Tabela Fund}}
-:"''Themeluesi i toponomastikës shqiptare''".
-─ [[Aleksandër Xhuvani]]
+'''Nikollë Gàzulli''' ([[Dajç (Lezhë)|Dajç]], [[15 qershor]] [[1895]] - [[Vrith (Malësi e Madhe)|Vrith]], [[23 Mars|23 mars]] [[1946]]) ka qenë prift famullitar, leksikograf me merak për albanologjinë dhe etnografinë, autori i fjalorit të parë onomastik të shqipes dhe bashkëthemelues i leksikografisë dialektore së bashku me [[Pano Tase|Pano Tasen]], si dhe kleriku i fundit që botoi në fushën e leksikografisë, brenda kufijve të Shqipërisë.<ref>{{Cite journal|last=Pepa|first=Simon|date=1999|title=Kontributi i Klerit Katolik në Leksikografinë Shqiptare|url=http://www.kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/simpoziumi/simpoziumi_sek6_art07.html|journal=|language=sq|volume=|pages=|via=}}</ref> Gjuhëtari [[Aleksandër Xhuvani]] e ka cilësuar "''Themeluesi i toponomastikës shqiptare''", ndërsa Atë [[Zef Pllumi]] ndër kujtimet e veta e përshkruan "''... mâ i dijtshmi që ka pasë ndonjiherë Biblioteka Françeskane.''" Pavarësisht kontributit, emri i tij nuk u lakua ndonjëherë në [[Albanologjia|studimet albanologjike]] gjatë viteve të diktaturës.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Topalli|first=Kolec|date=2010|title=Persekutimi komunist në shkencat albanologjike|url=http://www.albanianhistory.net/2010_Topalli/index.html|journal=[[Hylli i Dritës]]|language=en|volume=1|pages=8-17|via=}}</ref>
-:"''... mâ i dijtshmi që ka pasë ndonjiherë Biblioteka Françeskane.''"
-─ Át [[Zef Pllumi]] O.F.M.
+== Biografia ==
-'''Nikollë Gàzulli''' lindi në [[Dajç (Lezhë)|Dajç]] të Zadrimës, më [[15 qershor]] 1895, u vra nga forcat ndjekëse të regjimit komunist (ose nga strehuesi i tij, Nikollë Prekushi) në Vrith të [[Malësia e Madhe|Malcís së Madhe]]. Intelektual, studiues e specialist në [[Albanologjia|albanologji]], si etnograf, historian, leksikograf e gjuhëtar.
+U lind në Dajç të [[Zadrima|Zadrimës]], dioqeza e Sapës, i biri i Hiluk Gjonit dhe i Tones së Jak Gjinit, bijë nga Gramshi. Ishte i dyti djalë i kësaj shtëpie, pas [[Gjon Gàzulli|Gjonit]].<ref>{{Cite book|title=Zadrima dhe bijtë e ndritur të saj|last=Pepa|first=Simon|publisher=Camaj-Pipa|year=2003|isbn=9992756357|location=Shkodër|pages=95|ref=harvnb|language=sq}}</ref> Mësimet e para i mori në shkollën e fshatit që e kishte hapur më 1902 [[Ndre Mjeda]], ku jepte mësim shkodrani Kolë Zezaj. Të mesmen e vazhdoi në [[Shkodra|Shkodër]] në Seminarin Papnor e të lartën në Insbruk të [[Austria|Austrisë]]. I mbrujtur me një kulturë të gjërë, zotëronte gjermanishten, italishten, latinishten dhe sllavishten;<ref>{{Harvnb|Pepa|2003|p=99.}}</ref> kishte njohurí dhe në frëngjisht e turqisht.
-== Jeta ==
+Pas dështimit të kryengritjes së Dukagjinit më 1926 vëllai i tij u dënua me vdekje, ndërsa Nikolla u burgos në vitet 1924-1930 në burgun e [[Gjirokastra|Gjirokastrës]].<ref name=":1">{{Harvnb|Pepa|2003|p=107.}}</ref> U lirua më pas në sajë të ndërhyrjes së [[Gjergj Fishta|Fishtës]], [[Norbert Jokl|Jokl]]it e [[Asdreni]]t.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Për shumë vite kreu shërbimet baritore në famullinë e [[Shkreli|Shkrelit]] të trevës së [[Rrethi i Malësisë së Madhe|Malësisë së Madhe]].<ref name=":2">{{Cite book|title=Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, D-G|last=|first=|publisher=ISKK|year=2013|isbn=978-9928-168-01-6|location=Tiranë|pages=332-333|url=http://www.iskk.gov.al/wp-content/uploads/2017/03/fjalori-enciklopedik-i-ri-D-G-1.pdf|language=sq|editor-last=Tufa|editor-first=Agron|editor-link=Agron Tufa}}</ref> Shërbeu po ashtu në [[Bogë]], [[Zagorë]], [[Kastrat]] e [[Kopliku|Koplik]], etj.<ref>{{Harvnb|Pepa|2003|p=100.}}</ref>
-Mësimet e para i mori në shkollën e fshatit që e hapi mësuesi shkodran, Kolë Zezaj. Të mesmen e vazhdoi në [[Shkodra|Shkodër]] në Seminarin Papnor e të lartën në [[Austria|Austri]]. I mbrujtur me një kulturë të gjërë, zotëronte gjermanishten, italishten, latinishten dhe sllavishten; kishte njohurí dhe në frëngjisht e turqisht.
+Marsin e 1946 mendohet u vra nga forcat e ndjekjes së regjimit komunist,<ref name=":2" /> pasi ishte gjetur dhe rrethuar në një shpellë të Shkrelit ku ishte fshehur,<ref name=":0" /> i kërkuar siç ishte si agjent i SIM-it.<ref name=":1" /> Sipas P. Zef Pllumit u vra nga strehuesi i tij, Nikollë Prekushi.<ref>{{Cite journal|last=Shkreli|first=Artan|date=2006|title=Martiri i Shkrelit: famullitari albanolog, dom Nikoll Gazulli|url=https://www.fmimages.net/dom-gazulli-famullitari-martir-i-shkrelit-si-u-tradhetua-ndersa-u-fshihej-komunisteve/|journal=Shqip|language=sq|volume=|issue=250|pages=22-23|via=}}</ref>
-Biblioteka françeskane ishte ndalesa kryesore e Gazullit në Shkodër, si kur shërbente në famullinë e Rrjollit, ashtu edhe kur mbulonte famullinë e Shkrelit (pas 1940-ës). Ndonëse bashkëpunonte me [[Ndre Mjeda|Mjedjen]] e [[Gjergj Fishta|Fishtën]], n‘atë bibliotekë gjendej kryesisht në shoqërinë e Atë [[Benedikt Dema|Benedikt Demës]]. Punimet e tij të vlerësuara maksimalisht nga Norbert Jokli (të cilit mbledhjet që i dërgonte me postë Gazulli i shërbenin për të hartuar Fjalorin Etimologjik të shqipes), u kërkuan edhe nga drejtuesit e gjerdanit "Visarët e Kombit".
+== Vepra ==
-Për shumë vite, punoi në zonën e Malësisë së Madhe (në famullinë e Shkrelit). Duke gjurmuar në fshatrat e kësaj famullie e gjetkë, si: [[Kelmendi|Kelmend]], [[Hoti|Hot]], [[Puka|Pukë]], [[Dajç (Shkodër)|Dajç]] i Bregut të Bunës, [[Ulqini|Ulqin]] etj., mblodhi dhe analizoi me seriozitet shkencor për vite me radhë me mijëra fjalë të rralla, shprehje frazeologjike, materiale onomastike (si: emra vendesh, lumenjsh, fisesh etj.), gojëdhëna, fakte historike, [[Mitologjia|mitologjike]] etj., të cilat i përmblodhi në dy veprat e tij madhore "'''''Fjalorth i ri'''''" (''fjalë të rralla të përdoruna në Veri të Shqipnisë''), Tiranë, 1941, përfshirë në vargun "Visaret e kombit", XI, (524 faqe me 4819 fjalë), dhe "'''''Fjalori Onomastik'''''", botuar pjesë-pjesë në revistën "[[Hylli i Dritës]]" nga nr. 2, fruer 1939, vjeti XV, f. 120-129 e gjer në nr. 9-12, 1943, f. 391-406 (shkronjat A-K), gjithsej 21 numra të revistës, në 173 faqe, (i papërfunduar).
+Duke gjurmuar në fshatrat e kësaj famullie e gjetkë, si: [[Kelmendi|Kelmend]], [[Hoti|Hot]], [[Puka|Pukë]], [[Dajç (Shkodër)|Dajç]] i Bregut të Bunës, [[Ulqini|Ulqin]] etj., mblodhi dhe analizoi me mijëra fjalë të rralla, shprehje frazeologjike, materiale onomastike (si: emra vendesh, lumenjsh, fisesh etj.), gojëdhëna, fakte historike, [[Mitologjia|mitologjike]] etj., të cilat i përmblodhi në dy veprat e tij madhore "'''''Fjalorth i ri'''''" (''fjalë të rralla të përdoruna në Veri të Shqipnisë''), Tiranë, 1941, përfshirë në vargun "Visaret e kombit", XI, (524 faqe me 4819 fjalë), dhe "'''''Fjalori Onomastik'''''", botuar pjesë-pjesë në revistën "[[Hylli i Dritës]]" nga nr. 2, fruer 1939, vjeti XV, f. 120-129 e gjer në nr. 9-12, 1943, f. 391-406 (shkronjat A-K), gjithsej 21 numra të revistës, në 173 faqe, (i papërfunduar).
-"Fjalorthi i ri" i Gazullit, së bashku me "Fjalorthin e ri, fjalë të rralla të përdoruna në Jug të Shqipnís", Tiranë, 1941, ("Visaret e Kombit", vëllim XII) të [[Pano Tase]]s, janë të parët fjalorë krahinorë tek ne, ndërsa "Fjalori onomastik" i D. Nikollit, si i pari i kësaj natyre në shqipen, tregon se ai është themeluesi edhe i kësaj dege leksikografike.
+"Fjalorthi i ri" i Gazullit, së bashku me "Fjalorthin e ri, fjalë të rralla të përdoruna në Jug të Shqipnís", Tiranë, 1941, ("Visaret e Kombit", vëllim XII) të [[Pano Tase]]s, janë të parët fjalorë krahinorë tek ne, ndërsa "Fjalori onomastik" i Gazullit, si i pari i kësaj natyre në shqipen, tregon se ai është themeluesi edhe i kësaj dege leksikografike.
-Konsiderohej një fenomen nga e gjithë elita kulturore shqiptare aq sa punimet e tij priteshin me padurim nga organet më në zë të kohës, qoftë në Republikën e re shqiptare, qoftë dhe në periodiket e monarkisë.
+Jokli e Gazulli letërkëmbimin e kishin të pasur. Jokli priste me deshirë fjalët që i dërgonte Ati, por edhe ky shpesh herë ndiqte etimologjinë e fjalës, duke kërkuar mendimet e Joklit. Siç ngjet për ''shkarthdhi, pershkardhë'', etj. E Jokli përgjigjet, si psh. tek fjala e fundit se ajo perdoret si ''me ba rob'' "In die Sklaverei fuhren". Po në të njajten anë Nikolla i gjegjet për ''Gomsiqe, Bardhanjol, kashnjet''. Bie në sy përkushtimi i Gàzullit t'i dërgonte fjalët e rralla, që do vlenin për punën e albanologut. Në letrën e datës 14 dhjetor 1930 pasi thekson se është vënë të mbledhë fjalë të rralla që s'ishin shkruar më parë, Gazulli i lutet Joklit që t'i dërgonte ndonjë të përkohshme, libër apo fjalor, që do t'i vlente për të gjetë domethënjen e fjalës në gjuhë tjera.<ref>{{Cite journal|last=Kotrri|first=Petrit|date=1998|title=Rreth letërkëmbimit të N. Joklit me gjuhëtarë e studiues shkodranë|url=|journal=Shkodra në shekuj|language=sq|volume=2|pages=17-19|via=}}</ref>
-Pas dështimit të Revoltës së Dukagjinit më 1926 vëllai i tij u dënua me vdekje, ndërsa Nikolla u burgos në vitet 1924-1930 në burgun e [[Gjirokastra|Gjirokastrës]]. Me ndërhyrjen e Fishtës, [[Norbert Jokl]]it, [[Asdreni]]t.
+Skrupoloziteti i Gazullit me shaka vihej në lojë edhe nga eruditi [[Karl Gurakuqi]], Inspektor i Lartë i Arsimit dhe promovues i Gazullit, i cili i hoqi Fjalorit disa fjalë të karakterit erotik të konsideruara si ofensive për kohën. Nisi të hartonte një tjetër vepër madhore: "Fjalorin Onomastik", të shkruar nën pseudonimin "Gelasius". Puna e tij u citua nga pak kush në kohë të regjimit komunist, ndër të paktit qenë [[Eqrem Çabej|Çabej]] dhe Xhuvani në dy veprat e tyre: "Parashtesat e gjuhes shqipe" (1956) dhe "Prapashtesat e gjuhes shqipe" (1962), permendin se janë mbështetur gjerësisht në renditjen e pasqyrëzave gramatikore të këtij Fjalori.
-Jokli e Gazulli letërkëmbimin e kishin të pasur. Jokli priste me deshirë fjalët që i dërgonte Ati, por edhe ky shpesh herë ndiqte etimologjinë e fjalës, duke kërkuar mendimet e Joklit. Siç ngjet për ''shkarthdhi, pershkardhë'', etj. E Jokli përgjigjet, si psh. tek fjala e fundit se ajo perdoret si ''me ba rob'' "In die Sklaverei fuhren". Po në të njajten anë Nikolla i gjegjet për ''Gomsiqe, Bardhanjol, kashnjet''. Bie në sy përkushtimi i Gàzullit t'i dërgonte fjalët e rralla, që do vlenin për punën e albanologut. Në letrën e datës 14 dhjetor 1930 pasi thekson se është vënë të mbledhë fjalë të rralla  që s'ishin shkruar më parë, Gazulli i lutet Joklit që t'i dërgonte ndonjë të përkohshme, libër apo fjalor, që do t'i vlente për të gjetë domethënjen e fjalës në gjuhë tjera.
+Po ashtu hartuesit e [[Fjalor i gjuhës shqipe i vitit 1954|Fjalorit të Gjuhes Shqipe 1954]]; [[Kostaq Cipo|Cipo]], Çabej, [[Mahir Domi|Domi]], [[Anton Krajni|Krajni]] dhe [[Osman Myderrizi|Myderrizi]] deklarojnë se, pos tjerash, janë mbështetur edhe në lëndën e Fjalorit të Gazullit.<ref>{{Cite journal|last=Shamku-Shkreli|first=Ledi|date=2005|title="Fjalorthi" i Gàzullit për arbnorët e plogshtë|url=http://www.proletari.com/forumi/viewtopic.php?p=8780|journal=Korrieri|language=sq|volume=|issue=295|pages=29|via=}}</ref>
-Skrupoloziteti i Gazullit me shaka vihej në lojë edhe nga eruditi [[Karl Gurakuqi]], Inspektor i Lartë i Arsimit dhe promovues i Gazullit, i cili i hoqi Fjalorit disa fjalë të karakterit erotik të konsideruara si ofensive për kohën. Bëhej fjalë për një punë titanike, e cila nuk kishte të bënte vetëm me mbledhjen, por edhe me analizën e thellë deri në errësirë të shekujve të etimonit të fjalëve vërtet të rralla. Nga erudicioni i tij, Nikoll Gazulli, i dhënë veçanërisht pas folklorit dhe historisë arrin në përfundimin se Iliria ka një histori fetare paralele me atë të Italisë, me martirë, me ipeshkvi e me Etën të vet, dhe thotë se "''ndë Shkodër t‘anë kemi një Rromë të dytë në Ballkan. Këtu fillimi i Krishtnimit nis me kohna apostolike e vazhdon me nji Seli Ipeshkvnore që ka nji vijim të pakëputun deri në kohët e vona''". Kjo dije po materializohej aty në heshtinë e luginës së Prronit Thatë në Shkrel, ku Gazulli po hartonte një tjetër vepër madhore: "Fjalorin Onomastik", të shkruar nën pseudonimin "Gelasius". Puna e tij u citua nga pak kush në kohë të regjimit komunist, ndër të paktit qenë [[Eqrem Çabej]] dhe [[Aleksandër Xhuvani]] në dy veprat e tyre: "Parashtesat e gjuhes shqipe" (1956) dhe "Prapashtesat e gjuhes shqipe" (1962), permendin se janë mbështetur gjerësisht në renditjen e pasqyrëzave gramatikore të këtij Fjalori.
-Po ashtu hartuesit e [[Fjalor i gjuhës shqipe i vitit 1954|Fjalorit të Gjuhes Shqipe 1954]]; [[Kostaq Cipo|Cipo]], Çabej, [[Mahir Domi|Domi]], [[Anton Krajni|Krajni]] dhe [[Osman Myderrizi|Myderrizi]] deklarojnë se, pos tjerash, janë mbështetur edhe në lëndën e Fjalorit të Gazullit.
 == Vepra ==
@@ Rreshti 46: / Rreshti 41: @@
 * "''Fjalori Onomastik''", botuar pjesë-pjesë në revistën "[[Hylli i Dritës]]" nga nr. 2, fruer 1939, vjeti XV, f. 120-129 e gjer në nr. 9-12, 1943, f. 391-406 (shkronjat A-K), gjithsej 21 numra të revistës, në 173 faqe, (i papërfunduar).
-== Burimet ==
+== Referimet ==
+{{reflist|2}}
-* Simon Pepa: Krishterimi ndër Shqiptarë - Simpozium Ndërkombëtar - Tiranë, 16-19 nëntor 1999 ─ Seksioni i Gjuhës, Letërsisë dhe Kulturës. Nga [https://web.archive.org/web/20120315062433/http://www.kulturserver-hamburg.de/]
-* Artan Shkreli: Dom Nikollë Gazulli - Famullitari Martir i Shkrelit
-* Dr. Petrit Kotrri: Rreth letërkëmbimit të N.Joklit me gjuhëtarë e studiues shkodranë, "Shkodra në shekuj" v.II, fq. 17-19, Shkodër 1998.
-* [[Kolec Topalli]]: Persekutimi komunist në shkencat albanologjike, publikuar tek "Hylli i Dritës", Shkodra, 1 (2010), ff. 8-17.
-* "Fjalorthi" i Gàzullit për arbnorët e plogshtë, E. Shamku-Shkreli intervistuar nga Anisa Ymeri , e premte 25 nëntor 2005.
-* Át Zef Pllumi: [[Rrno vetëm për me tregue]], "55".
 [[Kategoria:Lindje 1895]]
@@ Rreshti 64: / Rreshti 52: @@
 [[Kategoria:Njerëz nga Zadrima]]
 [[Kategoria:Viktima të regjimit komunist në Shqipëri]]
+[[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Shkodrës]]