Jump to content

Karli III

Përpunoni lidhje
Checked
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Karli III
Mbreti i Mbretërisë së Bashkuar dhe mbretërive tjera të Komonuelthit
Mbretërimi8 shtator 2022 - tani
ParaardhësElizabeta II
Trashëgimtari i dukshëmPrinci Uilliam, Princ i Uellsit
Bashkëshort
Fëmijë
Emri i plotë
Charles Philip Arthur George Mountbatten-Windsor[1]
Shtëpia Windsor
I atiPrinci Filip, Duka i Edinburgut
E ëmaElizabeth II
U lind14 nëntor 1948 (73 vjet)
Pallati Buckingham, Londër, Mbretëria e Bashkuar

Karli III (Charles Philip Arthur George; lindur më 14 nëntor 1948), është mbreti i fronit britanik si djali më i madh i Mbretëreshës Elizabeth II. Ai ka qenë Duka i Cornwall dhe Duka i Rothesay që nga viti 1952 dhe ai është trashëgimtari më i vjetër dhe me shërbimin më të gjatë në historinë britanike.[2] Ai ka qenë gjithashtu Princi me shërbimin më të gjatë i Uellsit, që ka mbajtur atë titull që nga viti 1958.[3]

Karli lindi në Pallatin Buckingham si nipi i parë i Mbretit Xhorxh VI dhe Mbretëreshës Elizabetë. Ai ishte arsimuar në shkollat Cheam dhe Gordonstoun, të cilat babai i tij, Princi Filip, Duka i Edinburgut, i kishte ndjekur si fëmijë. Çarls gjithashtu kaloi një vit në kampusin Timbertop të Shkollës Geelong Grammar në Victoria, Australi. Pasi fitoi një diplomë Bachelor të Arteve nga Universiteti i Kembrixhit, Çarls shërbeu në Royal Air Force dhe Royal Navy nga 1971 deri më 1976. Në vitin 1981, ai u martua me Zonjën Diana Spencer dhe ata patën dy djem: Princi William (lindur më 1982) dhe Princ Harry (lindur më 1984). Në vitin 1996, çifti u divorcua pas marrëdhënieve jashtëmartesore të publikuara mirë nga të dy palët. Diana vdiq si rezultat i një aksidenti automobilistik në Paris vitin e ardhshëm. Më 2005, Karli u martua me partneren që ka tani Camilla Parker Bowles.

Si Princ i Uellsit, Karli ndërmerr detyra zyrtare në emër të mbretëreshës dhe sferave të Commonwealth. Karli themeloi The Prince's Trust më 1976, sponsorizon organizatat bamirëse The Prince, dhe është një mbrojtës, president dhe një anëtar i mbi 400 bamirësive dhe organizatave të tjera. Si një ambientalist, ai ngrit ndërgjegjësimin për bujqësinë organike dhe ndryshimet klimatike, e cila i ka fituar atij çmime dhe njohje nga grupet mjedisore.[4][5][6][7] Mbështetja e tij për mjekësinë alternative, përfshirë homeopatinë, është kritikuar nga disa në komunitetin e mjekësisë,[8][9] dhe pikëpamjet e tij për rolin e arkitekturës në shoqëri dhe ruajtjen e ndërtesave historike kanë marrë vëmendje të konsiderueshme nga arkitektët britanikë dhe kritikët e dizajnit.[10][11][12] Që nga viti 1993, Karli ka punuar në krijimin e Poundbury, një qytet i ri eksperimental, bazuar në preferencat e tij. Ai është gjithashtu një autor dhe bashkautor i një numri librash.

Jeta e hershme dhe arsimimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Çarls lindi në Pallatin Buckingham në Londër gjatë mbretërimit të gjyshit të tij të nënës, Xhorxh VI, më 14 nëntor 1948, në 9:14 pasdite (GMT), fëmija i parë i Princeshës Elizabetë, Dukeshës së Edinburgut dhe Princit Filip, Dukës së Edinburgut dhe nipi i parë i Mbretit Xhorxh VI dhe Mbretëreshës Elizabetë. Ai u pagëzua në Sallën e Muzikës së pallatit nga Kryepeshkopi i Canterbury, Geoffrey Fisher, më 15 dhjetor 1948. Vdekja e gjyshit të tij dhe pranimi i nënës së tij si Mbretëresha Elizabeta II më 1952 e bëri Çarlsin trashëgimtar të saj. Si djali i madh i monarkut, ai mori automatikisht titujt Duka i Cornwall, Duka i Rothesay, Earl of Carrick, Baron of Renfrew, Lordi i Ishujve dhe Princi dhe Stjuard i Madh i Skocisë. Çarls mori pjesë në kurorëzimin e nënës së tij në Westminster Abbey më 2 qershor 1953.[13]

Princi Çarls me prindërit dhe motrën e tij në tetor 1957

Princi i Uellsit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Charles u bë Princi i Uellsit dhe Earl i Chester më 26 korrik 1958,[14] megjithëse investimet e tij nuk u mbajtën deri më 1 korrik 1969, kur u kurorëzua nga nëna e tij në një ceremoni televizive të mbajtur në Caernarfon Castle.[15] Ai zuri vendin e tij në Shtëpinë e Lordëve në vitin 1970,[16][17] dhe ai mbajti fjalimin e vajzave të tij në qershor 1974,[18] anëtari i parë mbretëror që foli nga dyshemeja që nga e ardhmja Edward VII më 1884.[19] Ai foli përsëri më 1975.[20] Çarls filloi të marrë më shumë detyra publike, duke themeluar The Prince's Trust më 1976,[21] dhe udhëtoi për në Shtetet e Bashkuara më 1981.[22] Në mesin e viteve 1970, princi shprehu një interes për të shërbyer si Guvernator-Gjeneral i Australisë, me sugjerimin e kryeministrit Australian Malcolm Fraser, por për shkak të mungesës së entuziazmit publik asgjë nuk erdhi nga propozimi.[23] Çarls pranoi vendimin, nëse jo pa ndonjë keqardhje; ai tha: "Pra, çfarë doni të mendoni kur jeni gati të bëni diçka për t'ju ndihmuar dhe ju është thënë thjesht se nuk jeni i kërkuar?"[24]

Detyrat zyrtare

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 2008, The Daily Telegraph e përshkroi Çarls si "anëtarin më të zellshëm të familjes mbretërore".[25] Ai kreu 560 angazhime zyrtare në vitin 2008, 499 më 2010,[26] dhe mbi 600 më 2011.

Princi i Uellsit u takua me Presidentin e SHBA Richard Nixon në Zyrën Ovale për një vizitë zyrtare në Shtetet e Bashkuara në korrik 1970.

Në vitin 2010, Çarls e përfaqësoi Mbretëreshën në ceremoninë e hapjes së Lojërave të Komonuelthit 2010 në Delhi, Indi.[27] Ai merr pjesë në ngjarje zyrtare në Mbretërinë e Bashkuar në mbështetje të vendeve të Commonwealth, të tilla si shërbimi përkujtimor i tërmetit Christchurch në Westminster Abbey më 2011.[28][29][30] Nga 15 deri më 17 nëntor 2013, ai e përfaqësoi Mbretëreshën për herë të parë në një Takim të Kryetarëve të Komonuelthit të Qeverisë, në Colombo, Sri Lanka.[31][32]

Çarls me Mbretëreshën, Theresa May, Donald Trump dhe udhëheqësit e tjerë të botës për të shënuar 75 vjetorin e D-Day më 5 qershor 2019

Shëndeti

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 25 mars 2020, Çarls testoi pozitiv për COVID-19, në mesin e pandemisë së COVID-19 pasi tregoi simptoma të lehta për ditë të tëra. Ai dhe Camilla më pas u izoluan në rezidencën e tyre në Birkhall. Camilla gjithashtu u testua, por pati një rezultat negativ.[33][34][35] Clarence House deklaroi se ai tregoi simptoma të lehta por "mbetet në shëndet të mirë". Ata më tej deklaruan, "Nuk është e mundur të përcaktohet se nga kush princi kapi virusin për shkak të numrit të madh të angazhimeve që ai kreu në rolin e tij publik gjatë javëve të fundit". Disa gazeta ishin kritike që Çarls dhe Camilla u testuan menjëherë në kohën kur disa mjekë, infermierë dhe pacientë të NHS nuk kishin qenë në gjendje të testohen në mënyrë të shpejtë.[36][37] Më 30 mars 2020, Clarence House njoftoi se Çarls ishte shëruar nga virusi, dhe ai ishte jashtë izolimit shtatëditor të këshilluar nga qeveria pasi u këshillua me mjekun e tij.[38][39] Dy ditë më vonë, Çarls deklaroi në një video se ai do të vazhdojë të praktikojë izolimin dhe distancën sociale.[40]

Trajnimi ushtarak dhe karriera

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Çarls shërbeu në Forcën Ajrore Mbretërore dhe, duke ndjekur gjurmët e babait të tij, gjyshit dhe dy prej gjyshërve të tij, në Marinën Mbretërore. Gjatë vitit të tij të dytë në Kembrixh, ai kërkoi dhe mori trainim të Forcës Ajrore Mbretërore. Më 8 mars 1971, ai fluturoi vetë në Royal Air Force College Cranwell për të trajnuar si një pilot avioni. Pas paradës së kaluar atë shtator, ai filloi një karrierë detare dhe u regjistrua në një kurs gjashtë javor në Royal Naval College Dartmouth. Ai më pas shërbeu në shkatërruesin me raketë të udhëzuar HMS  Norfolk (1971–1972) dhe frigatët HMS  Minerva (1972-1973) dhe HMS  Jupiter (1974). Më 1974, ai u kualifikua si një pilot i helikopterit në RNAS Yeovilton, dhe më pas iu bashkua 845 Naval Air Squadron, që vepron nga HMS  Hermes.

Më 9 shkurt 1976, Çarls mori komandën e minierës bregdetare HMS Bronington për dhjetë muajt e tij të shërbimit aktiv në marina. Ai mësoi të fluturonte në një trainer bazë pilot Chipmunk, një trainer jet BAC Jet Provost dhe një trainer me shumë motorë Beagle Basset; ai pastaj fluturonte rregullisht aeroplanët Hawker Siddeley Andover, Westland Wessex dhe BAe 146 të Fluturimit të Mbretëreshës[41] derisa ai hoqi dorë nga fluturimi pasi rrëzoi BAe 146 në Hebrides më 1994.[42][43]

Interesat shoqërore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Marrëdhëniet dhe martesat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Imazhi mediatik

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rezidencat dhe financat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Tituj, stile, nderime dhe ushtri

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pasardhës

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Emri Lindur Martesë Fëmijë
Data Bashkëshorte
William,Princi i Uellsit 21 qershor 1982 29 prill 2011 Katerina,Princesha e Uellsit Princi George i Uellsit

Princesha Charlotte e Uellsit Princi Louis i Uellsit

Princi Harri, Duka i Suseks 15 shtator 1984 19 maj 2018 Meghan,Dukesha e Suseks Princi Archie i Suseks

Princesha Lilibet e Suseks

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "The Royal Family name". Official website of the British monarchy (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 15 shkurt 2009. Marrë më 28 prill 2020.
  2. ^ "Prince Charles becomes longest-serving heir apparent". BBC News (në anglisht). 20 prill 2011. Marrë më 30 nëntor 2011.
  3. ^ Bryan, Nicola. "Prince Charles is longest-serving Prince of Wales". BBC News (në anglisht). Marrë më 9 shtator 2017.
  4. ^ Rourke, Matt (28 janar 2007). "Prince Charles to receive environmental award in NYC". USA Today (në anglisht). Marrë më 19 prill 2013.
  5. ^ Alderson, Andrew (14 mars 2009). "Prince Charles given 'friend of the forest' award". The Daily Telegraph (në anglisht). Marrë më 11 maj 2013.
  6. ^ Lange, Stefan (29 prill 2009). "Prince Charles collects award in Germany". The Guardian (në anglisht). Marrë më 11 maj 2013.
  7. ^ "2012 Lifetime Achievement Award Winner – HRH The Prince of Wales" (në anglisht). greenawards.com. Arkivuar nga origjinali më 3 tetor 2013. Marrë më 7 gusht 2013.
  8. ^ Weissmann, Gerald (shtator 2006). "Homeopathy: Holmes, Hogwarts, and the Prince of Wales". The FASEB Journal (në anglisht). 20 (11): 1755–1758. doi:10.1096/fj.06-0901ufm. PMID 16940145.
  9. ^ Brady, Brian (21 korrik 2013). "He's at it again: Prince Charles accused of lobbying Health Secretary over homeopathy". The Independent (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 8 dhjetor 2015. Marrë më 28 nëntor 2015.
  10. ^ "Profession reacts to Prince Charles' 10 design principles" (në anglisht). architectsjournal.co.uk. 22 dhjetor 2014. Marrë më 3 dhjetor 2018.
  11. ^ Forgey, Benjamin (22 shkurt 1990). "Prince Charles, Architecture's Royal pain". The Washington Post (në anglisht). Marrë më 3 dhjetor 2018.
  12. ^ "How the Poundbury project became a model for innovation". Financial Times (në anglisht). Marrë më 12 korrik 2018.
  13. ^ "50 facts about the Queens Coronation" (në anglisht). www.royal.uk. Marrë më 3 janar 2019.
  14. ^ "The Prince of Wales – Previous Princes of Wales" (në anglisht). Prince of Wales. Arkivuar nga origjinali më 11 tetor 2008. Marrë më 12 tetor 2008.
  15. ^ "The Prince of Wales – Investiture" (në anglisht). Prince of Wales. Arkivuar nga origjinali më 20 tetor 2008. Marrë më 12 tetor 2008.
  16. ^ "H.R.H. The Prince of Wales Introduced". Hansard (në anglisht). 11 shkurt 1970. HL Deb vol 307 c871. Marrë më 16 tetor 2019.
  17. ^ "The Prince of Wales – Biography" (në anglisht). Prince of Wales. Marrë më 12 tetor 2008.
  18. ^ "Sport and Leisure". Hansard (në anglisht). 13 qershor 1974. HL Deb vol 352 cc624–630. Marrë më 16 tetor 2019.
  19. ^ Alvin Shuster (14 qershor 1974). "Prince Charles Speaks in Lords". The New York Times (në anglisht). Marrë më 12 qershor 2018.
  20. ^ "Voluntary Service in the Community". Hansard (në anglisht). 25 qershor 1975. HL Deb vol 361 cc1418–1423. Marrë më 16 tetor 2019.
  21. ^ "The Prince's Trust" (në anglisht). The Prince's Charities. Arkivuar nga origjinali më 21 shtator 2008. Marrë më 12 tetor 2008.
  22. ^ Ferretti, Fred (18 qershor 1981). "Prince Charles pays a quick visit to city". The New York Times (në anglisht). Marrë më 22 gusht 2013.
  23. ^ Daley, Paul (9 nëntor 2015). "Long to reign over Aus? Prince Charles and Australia go way back". The Guardian (në anglisht).
  24. ^ David Murray (24 nëntor 2009). "Next governor-general could be Prince Harry, William" (në anglisht). Marrë më 12 qershor 2018.
  25. ^ Swaine, Jon (31 dhjetor 2008). "Prince Charles 'becomes hardest-working Royal'". The Daily Telegraph (në anglisht). Marrë më 2 tetor 2012.
  26. ^ "Prince Charles is hardest working royal" (në anglisht). Female First. 4 janar 2011. Marrë më 2 tetor 2012.
  27. ^ "The Prince of Wales opens the Commonwealth Games" (në anglisht). Prince of Wales. 3 tetor 2010. Arkivuar nga origjinali më 21 maj 2015. Marrë më 28 gusht 2013.
  28. ^ "Press & Communications" (në anglisht). Westminster Abbey News. 21 mars 2011. Marrë më 25 dhjetor 2011.
  29. ^ "Prince Charles at London service for NZ quake victims". BBC News (në anglisht). 27 mars 2011. Marrë më 2 tetor 2012.
  30. ^ "Tears flow at quake memorial service in London". Stuff.co.nz (në anglisht). 28 mars 2011. Marrë më 2 tetor 2012.
  31. ^ "Queen to miss Colombo CHOGM". The Hindu (në anglisht). 8 maj 2013. Marrë më 7 gusht 2013.
  32. ^ "Queen to miss Commonwealth meeting for first time since 1973". The Guardian (në anglisht). 7 maj 2013. Marrë më 7 gusht 2013.
  33. ^ Reynolds, Emma; Foster, Max; Wilkinson, David (25 mars 2020). "Prince Charles tests positive for novel coronavirus" (në anglisht). CNN. Marrë më 25 mars 2020.
  34. ^ "Coronavirus: Prince Charles tests positive but 'remains in good health'" (në anglisht). BBC. 25 mars 2020. Marrë më 25 mars 2020.
  35. ^ Davies, Gareth (25 mars 2020). "Prince Charles tests positive for coronavirus: These are his most recent engagements". The Telegraph (në anglishte britanike). ISSN 0307-1235. Marrë më 25 mars 2020.
  36. ^ "Warning to all as Prince Charles catches coronavirus amid 'queue jump' claims – The Yorkshire Post says". The Yorkshire Post (në anglisht). 15 mars 2020. Marrë më 26 mars 2020.
  37. ^ Rudd, Andy (25 mars 2020). "Coronavirus: NHS workers' fury that Prince Charles had test with "mild symptoms"". Daily Mirror (në anglisht). Marrë më 26 mars 2020.
  38. ^ "Prince Charles out of Self isolation after recovering from virus" (në anglisht). The Independent. 30 mars 2020.
  39. ^ Picheta, Rob (30 mars 2020). "Prince Charles is out of isolation after contracting coronavirus" (në anglisht). CNN. Marrë më 30 mars 2020.
  40. ^ "Prince Charles addresses coronavirus diagnosis, says he's 'on the other side of the illness'" (në anglisht). USA Today. 1 prill 2020. Marrë më 2 prill 2020.
  41. ^ "Military Career of the Prince of Wales" (në anglisht). Prince of Wales. Marrë më 19 prill 2013.
  42. ^ Ranter, Harro. "Incident British Aerospace BAe-146-100 ZE700, 29 Jun 1994". aviation-safety.net (në anglisht).
  43. ^ Steve Boggan (19 korrik 1995). "Prince gives up flying royal aircraft after Hebrides crash". The Independent (në anglisht). Marrë më 23 mars 2017.

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Karli_III&oldid=2617133"