Kufiri mes Kosovës dhe Malit të Zi
Kufiri ndërmjet Kosovës dhe Malit të Zi ndan territorin kombëtar të Republikës së Kosovës dhe Malit të Zi. Ky kufi ka një gjatësi prej rreth 75 kilometra në vjjë tokësore[1] ndërsa rreth 40 kilometra në vijë ajrore. Vija e kufirit viteve të fundit ka qenë objekt debatesh deri sa është përcaktuar përfundimisht.
Vija kufitare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| Kosova | Mali i Zi |
|---|---|
| Komunat e Kosovës | Komunat e Malit të Zi |
| Istog | Rozhaje |
| Peja | |
| Berane | |
| Plava | |
| Deçani | |
| Juniku |
Kufiri i përbashkët shtetëror është thjesht një kufi malor i lartë . Ai shtrihet në drejtimin jugperëndimor përgjatë kreshtës kryesore të Maleve Dinarike në Alpet Shqiptare. Si një kufi orografik kryesisht natyror, ai ndan zonat e Malit të Zi, rajonin historik të Zetës dhe zonën e peizazheve të pellgut përreth Rrafshit të Kosovës dhe Dukagjinit të cilat së bashku janë quajtur Kosovë në epokën jugosllave. Në rajonin e Qafës së Çakorit, nga ana tjetër, ajo shtrihet pjesërisht në lindje të pellgut ujëmbledhës.
Kufiri fillon në malet e Moknës, ku në lindje në largësi prej rreth (përafërsisht. 2000 m ndodhet trekëndëshi kufitar me Serbinë . [2] Prej andej ajo kthen në perëndim në masivin Zhleb, me Žljeb (përafërsisht. 2365 m ) [3] si majë kufitare, dhe masivi i Hajlës me Hajlen (përafërsisht. 2403 m ) dhe më pas në drejtim të jugut përmes Gllogjisë deri në Lumbardhin e Pejës pastaj vazhdon poshtë Çakorit. Më tutje niset në juglindje në malet e Bjeshkëve të Namuna të Kosovës . Prej aty shkon sërish në jugperëndim mbi Pasji vrh (përafërsisht. 2405 m ) dhe Maja e Madhe (përafërsisht. 2372 m ) deri në trekufirin mes kosovës, Shqipërisë dhe Malit të Zi, (përafërsisht. 2366 m ), trekëndëshi kufitar.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kufiri aktual shtetëror është një kufi i pjesshëm republikan nga kushtetuta jugosllave e vitit 1974. [4] Në rrjedhën e shpërbërjes së Jugosllavisë, në vitin 1998 shpërtheu Lufta e Kosovës dhe në vitin 1999 u krijua Forca e NATO - në Kosovë ( KFOR ), e cila edhe sot e kësaj dite është aktive në misionin e ndihmës në sigurimin e kufirit dhe kontrollin e kufijve. Gjatë luftës është mbyllur edhe kufiri në Qafën e Çakorit .
Në vitin 2006, Mali i Zi u shkëput nga Serbia dhe Mali i Zi (Republika Federale e Jugosllavisë) dhe në vitin 2008 Kosova nga Republika e mbetur e Serbisë. Mali i Zi gjithashtu e njohu Kosovën këtë vit, [4] [5] dy vendet vendosën marrëdhënie zyrtare diplomatike. [6]
Një projekt si pjesë e Projektit të Bashkëpunimit Ndërkufitar filloi në vitin 2010 (CBC) me ndihmën e Bashkimit Evropian. [1] Parimisht u njoftua se kufiri do të mbetej siç ishte në vitin 1974, por pikat e diskutueshme në skicimin e saktë të kufirit u ripunuan. Për shembull, në Qafën e Kullës u ngrit një tokë e paqartë njëmbëdhjetë kilometra e gjatë për shkak të kushteve të paqarta. Që nga viti 2010, Mali i Zi ka qenë një vend zyrtar kandidat për në BE . Si pjesë e negociatave të pranimit të Malit të Zi në Bashkimin Evropian, të cilat filluan në vitin 2012, një parakusht është konsolidimi i kufijve.
Marrëveshja për demarkacionin është nënshkruar mes Malit të Zi dhe Kosovës në Konferencën e Ballkanit Perëndimor në gusht 2015 në Vjenë. [7] Marrëveshja u kritikua në Kuvendin e Prishtinës sepse rreth 120 kilometra katrorë të territorit të diskutueshëm iu dhanë Malit të Zi.[7] Një përfundim ishte planifikuar për fillimin e vitit 2016, [4] por u vonua veçanërisht për shkak të rezistencës së ashpër të opozitës kosovare sidomos të Vetëvendosjes.
Meqenëse Serbia – ndryshe nga shumica e shteteve (që nga viti 2016) – nuk e ka njohur ende Kosovën sipas ligjit ndërkombëtar, rrjedha e kufirit ende mund të përshkruhet si thelbësisht e diskutueshme në një mënyrë të caktuar. Një marrëveshje kufitare po përgatitet gjithashtu mes Serbisë dhe Kosovës si pjesë e konferencave të Ballkanit Perëndimor dhe procesit të anëtarësimit në BE. [8] [9]
Kalimi dhe trafiku kufitar[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Mos Kosovës dhe Malit të Zi i vetmi vendkalim kufitar ndërmjet dy shteteve është (përmendet së pari pala kosovare): [1]
- Kulla e Zhlebit – Rozhajë në linjën R 196 Pejë — Rozhaje
Kalimi kufitar i Qafës së Çakorrit (rruga M-9 Pejë - Murino, tani Rruga regionale R-19 ) u mbyll në vitin 1999 dhe nuk është rihapur ende.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal (Mali i Zi), Ministria e Punëve të Jashtme dhe Integrimeve Evropiane (Kosovë): Programi Ndërkufitar IPA Mali i Zi – Kosovë 2011-2013. Drafti përfundimtar, 31. Janar 2011 ( PDF, në ec.europa.eu/enlargement).
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b c Kosovo – Montenegro. CBC Programme. Arkivuar 10 mars 2018 tek Wayback Machine cbckosovo.eu, o. D., abgerufen 14. März 2016
- ^ Das Dreiländereck liegt zwischen Beleg (westlich), Mali Beleg (nördlich) und Pogled (östlich)
- ^ Die Höhenangaben im Raum divergieren nach Quelle stark. Die Angaben hier folgen Liste von Gipfeln des Prokletije.
- ^ a b c Dusica Tomovic: Montenegro to Seal Border Deal with Kosovo. balkaninsight.com, 23. Dezember 2015.
- ^ "Montenegro recognizes Kosovo's independence". International Herald Tribune. 2008-10-09. Marrë më 2008-10-09.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Montenegro, Kosovo in diplomatic ties". B92. 2010-01-15. Arkivuar nga origjinali më 2010-01-17. Marrë më 2010-01-15.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Westbalkan-Konferenz - Grenzabkommen zwischen Bosnien und Montenegro. In: Tiroler Tageszeitung online, 23. August 2015.
- ^ Reuters: Serbian PM says time to face facts over Kosovo sovereignty Arkivuar 17 janar 2013 tek Wayback Machine, abgerufen am 12. Januar 2013.
- ^ Kosovo-Serbia Border ‘Will Be Raised in Brussels’. balkaninsight.com, 14. Januar 2016.