Lumi i Bënçës

Lumi i Bënçës në afërsi te fshatit me të njëtin emër

Bënça është një përrua malor 15 kilometra i gjatë në rrethin e Gjirokastrës në jug të Shqipërisë qe kalon në fshatin me të njëjtin emër. Ai buron në peizazhin karstik të egër të Kurveleshit të Sipërm dhe derdhet në Vjosë në afërsi të qytetit të rrethit të Tepelenës .

Bënça krijohet nga disa përrenj që kanë formuar gryka të thella në peizazhin karstik të Kurveleshit. Lumi kalon n

ëpër disa gryka . Pas disa kilometrash, mbi fshatin e Bënçës, lugina gradualisht zgjerohet pak. Në veri të vendbanimit të Bënçës, lumi përshkon një grykë të shkurtër të përshkuar nga një ujësjellës i kohës së Ali Pashës .

Ujësjellësi i ndërtuar nga Ali Pashë Tepelena

Shtrati i lumit ka karakter përruoi për shkak të ngarkesës së madhe të shtratit, por të paktën në rrjedhën e poshtme bart ujë gjatë gjithë vitit.

Lumi shoqërohet me një rrugë e asfaltuar përtej qytetit të Bënçës, e cila më pas ngjitet e paasfaltuar në Kurvelesh. Burgu i Tepelenës ndodhet në periferi të Tepelenës, direkt në bregun e majtë të Bënçës.

Gjendja ekologjike e Bënçës është përgjithësisht shumë e mirë. Lumi i nënshtrohet pak ndikimit njerëzor. Megjithatë, në vitin 2015 ishte planifikuar një termocentral i vogël, të cilit uji do të furnizohej nëpërmjet një tuneli disa qindra metra të gjatë. Ndërhyrjet masive u kritikuan në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar. Që nga viti 2023, i gjithë lumi mbrohet si pjesë e Parkut Kombëtar të Vjosës .