Shtërpca
Shtërpca
Штрпце/Štrpce (Serbisht) | |
|---|---|
 Vendpushimi i skijimit Brezovica dhe qyteti i Shtërpcës | |
 Flamuri  Emblema | |
 Vendodhja e komunës së Shtërpcës në Kosovë | |
| Koordinatat: 42°14′N 21°01′E / 42.233°N 21.017°ECoordinates: 42°14′N 21°01′E / 42.233°N 21.017°E | |
| Shteti |  Kosova |
| Rajoni | Ferizaji |
| Vendbanime | 17 |
| Qeveria | |
| • Kryetari i përkohshëm | Dalibor Jevtiq (Lista Serbe) |
| Sipërfaqja | |
| • Gjithsej | 247,36 km2 (95,51 sq mi) |
| Lartësia mbidetare | 975 m (3.199 ft) |
| Popullsia (2015) | |
| • Gjithsej | 13.630 |
| • Dendësia | 55/km2 (140/sq mi) |
| Zona kohore | UTC+1 (CET) |
| • Verës (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Kodi postar | 73000 |
| Prefiksi | +383(0)290 |
| Targa e automjeteve | 05 |
| Faqja zyrtare | kk |
Shtërpcë (Cirilik serb: Штрпце, Štrpce) është qytet dhe komunë që gjendet në Rajonin e Ferizajit në Kosovë. Që nga viti 2015, ajo ka një popullsi prej 13,630 banorësh.
Pas Marrëveshjes së Brukselit të vitit 2013, komuna është përfshirë për të qenë pjesë e një Asociacioni i Komunave Serbe që ende nuk është formuar.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Mesjeta[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në Serbinë mesjetare, župa (qarku, rrethi) i Siriniqit (Sirinićka župa), i përmendur për herë të parë në një statut të shekullit të 13-të, mbulonte të gjithë komunën moderne të Shtërpcës, duke pasur qytetet Gradishte (vendndodhja në Brezovicë) dhe Zidinac (vendndodhja në Gotovusha). Në rajon ekzistojnë disa mbetje të fortesave bizantine. Në majë të kodrës Çajlije, mbi grykëderdhjen e përroit të Piljevacit të lumit të Lepencit, gjenden mbetjet e kalasë së Gradishtës, e cila ka dy shtresa, e para nga shekulli i 6-të dhe e dyta e shekullit të 13-të. Kalaja është në rrënoja, nga e cila mund të identifikohet një kullë e donjonit dhe konturet e ndërtesave të tjera. Hyrja e qytetit, në veri, mbrohej nga një kullë. Nga ajo kullë vazhdonte një ledhe, me një kullë tjetër, nga ku një mur mbrojtës shtrihej deri në rrëzë të kodrës, drejt Lepencit.
Demografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| Popullsia në vite | ||
|---|---|---|
| Viti | Pop. | ±% p.a. |
| 1961 | 11.239 | — |
| 1991 | 12.712 | +0.41% |
| 2015 | 13.630 | +0.29% |
| Regjistrimet e Popullsisë Jugosllave për të dhënat për vitin 1961 dhe 1991; Shtërpca ishte pjesë e komunës së Uroševac për regjistrimin e vitit 1971 dhe 1981. Prandaj, nuk ka të dhëna të veçanta të popullsisë për komunën për ato dy vite. Source: [1] | ||
Sipas regjistrimit të vitit 2011 të bërë nga Qeveria e Kosovës, komuna e Shtërpcës kishte 6,949 banorë; 3757 shqiptarë të Kosovës (54%), 3148 serbë (45.3%) dhe të tjerë.[1] Megjithatë, këto rezultate duhet të merren me kujdes, për shkak të bojkotit të pjesshëm nga serbët. Sipas Zyrës Komunale për Komunitete dhe Kthim (ZKKK), popullsia e përgjithshme llogaritet të jetë 13,630 banorë. QEÇM ka llogaritur në vitin 2013 se në Shtërpcë kishte 9,100 (70.58%) serbë.
Grupet etnike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Përbërja etnike e komunës së Shtërpcës:[1]
| Grupi etnik | 1961 census | 1991 census | 2015 est. |
|---|---|---|---|
| Serbët | 7,545 | 8,138 | 9,100 |
| Shqiptarët | 3,637 | 4,300 | 4,500 |
| Turqit | - | 74 | - |
| Romët | - | - | 30 |
| Të tjerë | 51 | 200 | - |
| Gjithsej | 11,239 | 12,712 | 13,630 |
Turizimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Komuna e Shtërpcës ka një sipërfaqe prej 247,36 kilometra katrorë.[2] Ndodhet në anën verilindore të Maleve të Sharrit, e njohur edhe si lugina e Sirinkut, e cila është sipërfaqja e sipërme e pellgut të lumit të Lepencit. Popullsia e përgjithshme që jeton në territorin e kësaj komune është rreth 13.812 banorë. Prej tyre, 10.451 janë serbë dhe 3.341 janë shqiptarë, ndërsa 20 janë romë.[3] Dendësia e popullsisë është 50 persona për kilometër katror. Komuna është e rrethuar me male të larta, ku maja më e lartë arrin 2500 m (maja e Lubotenit). Këto male janë të reja, me vargmale dhe kreshta të forta. Njihet si një vend i përshtatshëm për zhvillimin e turizmit.
Qendra e skijimit në Brezovicë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qendra e skijimit në Brezovicë është një qendër popullore e cila shtrihet në anën veriperëndimore të maleve të Sharrit. Me natyrën e saj alpine dhe mjedisin e lartë malor, Brezovica dhe rrethinat e saj ju kujtojnë qendrat më të njohura turistike evropiane dhe botërore. Rrethinat e Brezovicës mbulojnë karakteristika të ndryshme natyrore si lugina e Lepenacit, kurrizet e saj arrijnë lartësinë nga 900 m deri në 2600 m. Zona e poshtme e kompleksit turistik arrin një lartësi prej 900 deri në 980 m mbi nivelin e detit dhe ka një shpat të gjerë që mbulon Lepencin.[4] Fshati Ormed i kësaj lugine quhet Brezovicë, funksioni kryesor i turizmit i të cilit është të ofrojë akomodime të shkëlqyera hoteliere si: Narcio, Breza, Junior dhe restorante të tjera të bukura. Zona e mesme është e rrethuar nga malet e Muzhicës që arrijnë një lartësi prej rreth 900–1300 m mbi nivelin e detit; paraqet edhe një lidhje të fortë të pistave të skijimit. Kjo zonë njihet si një linjë skijimi në fundjavë. Zona e sipërme arrin lartësinë malore prej 1700 m, shpatet e së cilës zbresin nga shtrati malor i Muzhicës. Ky port i kurrizit njihet si shtëpia e Sfojkut ose "qendra e skijimit". Kjo pjesë e malit është e rrethuar nga shumë hotele si: Molika, Kameni Dom, SC Shar. Qendra e skijimit të Brezovicës përbëhet nga 5 ski lift, shumica e të cilëve janë jashtë funksionit, të cilët nuk mund të arrini në pistën e skijimit prej 3.000 m. Në Brezovicë mund të kryeni shumë aktivitete skijimi sepse i plotëson kapacitetet prej 5000 skiatorësh. Struktura e reshjeve të borës ofron një përvojë të shpejtë dhe të sigurt skijimi. Në Brezovicë janë mbajtur shumë gara kombëtare dhe ndërskijimi, të cilat kanë kontribuar në prosperitetin e saj të vazhdueshëm. Skuadra të ndryshme sportive i kryejnë stërvitjet e tyre vjetore në Brezovicë sepse ofron kushte ideale të punës. Brezovica gjatë stinës së verës ofron kënaqësi të madhe për vizitorët e saj, të cilët mund të ecin, gjuajnë, peshkojnë dhe vizitojnë monumentet e saj historike. Kjo qendër është e disponueshme gjatë gjithë vitit për seminare, simpoziume dhe prezantime konferencash.
Parku Kombëtar i Malit të Sharrit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Parku Kombëtar i Malit të Sharrit është themeluar në vitin 1986, me një sipërfaqe prej 39.000 hektarësh.[5] Prezantimet e kufizuara të natyrës së Sharrit janë: pyje të freskëta të përziera të shtrira në fushat shkëmbore të garazhit Rasemca. Vendlindja e bufit bolcavic lidhin. Ashtu si shkrihen dhe rrjedhin në forma të valëzuara, muret gante të luginës së Monikës, shumë liqene ajsberg dhe shumë forma të tjera të relievit akullnajor. Mali i Sharrit paraqet një muze të vërtetë nën pjesën e sipërme të Kosovës. Mali i Sharrit është gjithashtu një fushë me diversitet të florës dhe faunës. Mjedisi i Sharrit ka më shumë se 112 lloje, duke filluar nga tre lloje, shkurret, barishtet, kafshët etj. Mali i Sharrit është gjithashtu i famshëm në mesin e shumë bukurive evropiane sepse ka mbi 147 lloje fluturash dhe 200 lloje shpendësh. Ndër llapë të veçanta janë: shqiponja bradon, shqiponja e artë, shqiponja gri etj. Në zonat e sipërme të Sharrit mund të shihni edhe mace të egra, kukuvajka, arinj të egër, familje të dashura, mace të egra. Mbrojtja e ujqërve natyrorë dhe kulturorë (UNESCO) si rezultat i ruajtjes së bukurive të tij natyrore.
Arsimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në Shtërpcë ka shkolla fillore dhe të mesme. Shkolla e mesme mban emrin e Jovan Cvijiq. Shkolla e mesme ka shumë kurse studimi duke përfshirë mjekësinë, ekonominë, drejtësinë, gjimnazin (studimet e përgjithshme) dhe turizmin. Nxënësit shkojnë në dy turne (viti i parë dhe i dytë shkojnë pasdite, dhe viti i 3-të dhe i 4-të shkojnë në mëngjes). Në shkollë janë rreth 400 nxënës. Shkolla fillore mban emrin e Staja Markoviqit. Në shkollën fillore janë rreth 500 nxënës nga klasa e parë deri në të 8-tën. Ata që jetojnë në fshatrat e tjera të luginës së Siriniqit mund të vijnë në shkollë me autobusë shkollorë.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b c "Štrpce/Shtërpcë". osce.org. OSCE. Marrë më 24 gusht 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sadik Ymeri, Arsimi te Shqiptaret e Komunes se Shterrpces 1915-2006-Monografi, Prizeren: "Berati", 2007.
- ^ Unioni Evropian SPARK, strategjia per zhvillim te ndermarrjeve te vogla dhe te mesme dhe ndermarresise ne komunen e Shterpces per periudhen 2011-1016, Priština 2011, pg 5.
- ^ Dimitrije Racecovic and others, Guidebook, Komuna e Shterrpces, Prishtine, 2012, pg.28.
- ^ ^ Dimitrije Racecovic and others, Guidebook, Komuna e Shterrpces, Prishtine, 2012, pg.33.