Jump to content

Anëtarësimi i Shqipërisë në Bashkimin Evropian

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Bashkimi Evropian dhe Shqipëria

Republika e Shqipërisë është një kandidat zyrtar për anëtarësim në Bashkimin Evropian që nga qershori i vitit 2014 dhe është duke negociuar hyrjen e Shqipërisë si shtet antar i Bashkimit Evropian që nga data 24 Mars 2020.

Zyrtarisht u njoh nga BE si "shtet kandidat potencial" në vitin 2000, Shqipëria filloi bisedimet me Marrëveshjen e Stabilizim dhe Asocimit (MSA) në vitin 2003. Për këtë u ra dakord me sukses dhe u nënshkrua më 12 qershor 2006, duke kompletuar kështu hapin e parë të rëndësishëm drejt anëtarësimit të plotë të Shqipërisë në BE. Shqipëria aplikoj për anëtarësim në Bashkimin Evropian më 28 prill 2009.

Duke ndjekur hapat e shteteve që u bashkuan në BE në vitin 2004, Shqipëria ka qenë e angazhuar gjerësisht me institucionet e BE-së, dhe u bashkua me NATO-n si një anëtar i plotë në vitin 2009.[1]

Kronologjia e marrëdhënieve me Bashkimin Evropian

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1992 u nënshkrua Marrëveshja e Tregtisë dhe Bashkëpunimit ndërmjet BE-së dhe Shqipërisë dhe Shqipëria u bë e pranueshme për financim në kuadrin e programit të BE-së Phare. Në vitin 1997, Këshilli i Ministrave i BE-së krijoi kushtëzime politike dhe ekonomike për zhvillimin e marrëdhënieve dypalëshe midis Shqipërisë dhe BE. Në vitin 1999, BE propozoi Procesin e ri të Stabilizim Asociimit (PSA) për pesë vende të Evropës Juglindore, duke përfshirë Shqipërinë. Që nga viti 1999 Shqipëria përfitoi nga Preferencat Autonome të Tregtisë me BE. Në vitin 2000, qasja pa taksa në tregun e BE ishte dhënë për produktet nga Shqipëria.[2]

Në qershor 2000, gjatë Këshillit Evropian u shprehën se të gjitha vendet e SAP janë "kandidatë të mundshëm" për anëtarësimin në BE. Në nëntor të vitit 2000, në Samitin e Zagrebit, SAP u miratua zyrtarisht nga BE dhe vendet e Ballkanit Perëndimor (përfshirë Shqipërinë). 2001 ishte viti i parë i programit të ri CARDS i projektuar posaçërisht për vendet e SAP. Në qershor 2001, Komisioni rekomandoi ndërmarrjen e negociatave për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (SAA) me Shqipërinë. Këshilli Evropian i Göteborgut (qershor 2001) ftoi Komisionin të paraqiste direktivat e negociatave për negocimin e një SAA. Në tetor 2002 u miratuan direktivat për negocimin e një SAA me Shqipërinë më 31 janar 2003. Më 31 janar, Presidenti i Komisionit Prodi zyrtarisht fillon negociatat për një SAA midis BE dhe Shqipërisë. Në Qershor 2003 në Samitin e Selanikut, PSA u konfirmua si politika e BE për Ballkanin Perëndimor dhe perspektiva e BE-së për këto vende u konfirmua (vendet pjesëmarrëse në PSA filluan të ishin të pranueshëm për pranimin në BE dhe do të bashkoheshin me BE sapo ata do të Bëhen gati). Në dhjetor 2005, Këshilli mori vendimin mbi parimet e një Partneriteti Evropian të rishikuar për Shqipërinë. Më 12 qershor 2006, MSA u nënshkrua në Këshillin e Marrëdhënieve të Përgjithshme dhe Marrëdhënieve me Jashtë në Luksemburg.[2]

Më 9 nëntor 2006, Komisioni Evropian vendosi të fillojë negociatat për lehtësimin e vizave me Shqipërinë dhe më 13 prill 2007 u nënshkrua marrëveshja për lehtësimin e vizave në Zagreb. Komiteti i nënshkrimit të BE Franco Frattini u citua duke thënë se ky është hapi i parë drejt heqjes së plotë të kërkesave për viza dhe lëvizjes së lirë të shtetasve shqiptarë në BE. Më 1 janar 2008 hyri në fuqi marrëveshja për lehtësimin e vizave dhe më 7 mars 2008, komisioneri i BE Franco Frattini hapi në Tiranë dialogun drejt liberalizimit të regjimit të vizave midis Shqipërisë dhe BE. Më 14 janar 2009 u përfundua procesi i ratifikimit të MSA nga të gjitha shtetet anëtare dhe më 1 prill 2009 MSA hyri në fuqi.

Më 28 prill 2009, Shqipëria aplikoi zyrtarisht për anëtarësim në Bashkimin Evropian.[2] Më 16 nëntor 2009, Këshilli i BE i kërkoi Komisionit Evropian të përgatisë një vlerësim mbi gatishmërinë e Shqipërisë për të filluar negociatat e pranimit. Komisioni parashtroi pyetësorin për përgatitjen e pranimit në qeverinë shqiptare. Më 14 prill 2010, Shqipëria paraqiti përgjigje në pyetësorin e Komisionit Evropian [5], por statusi i kandidaturës nuk u dha nga BE në dhjetor 2010 për shkak të rradhës politike afatgjatë në vend.[3]

Më 27 maj 2010, Komisioni Evropian propozoi udhëtimin pa viza për Shqipërinë. Propozimi i miratuar do t'u mundësojë qytetarëve të Shqipërisë të udhëtojnë në vendet e Shengenit pa pasur nevojë për vizë afatshkurtër.[4] Më 8 nëntor 2010 Këshilli i Bashkimit Evropian miratoi udhëtimin pa viza në zonën Shengen për shtetasit shqiptarë.[5] Më 15 dhjetor 2010 hyri në fuqi hyrja pa viza në zonën Shengen dhe më 10 tetor 2012 Komisioni Evropian rekomandoi që Shqipërisë t'i jepej statusi i kandidatit të BE-së, në varësi të përfundimit të masave kyçe në fusha të caktuara.

Parlamenti në gusht të vitit 2012 hodhi poshtë një propozim për heqjen e imunitetit për anëtarët e parlamentit, ministrat dhe njerëzit në disa pozicione të tjera zyrtare. BE kërkoi që kjo të shfuqizohet së bashku me 11 çështje të tjera kryesore, kështu që statusi i kandidatit u shty më tej.[6] Megjithatë, në shtator 2012 u miratua njëzëri një amendament kushtetues i cili kufizoi imunitetin e parlamentarëve.[7]

Në tetor 2012, Komisioni Evropian vlerësoi përparimin e Shqipërisë për të përmbushur 12 kushtet kyçe për të arritur statusin zyrtar të kandidatit dhe për të filluar negociatat e pranimit. U gjetën katër prioritete kyçe, ndërsa dy ishin në zhvillim e sipër dhe gjashtë të tjerat ishin në një progres të moderuar. Raporti arriti në përfundimin se nëse Shqipëria arriti të mbajë një zgjedhje parlamentare të drejtë dhe demokratike në qershor 2013 dhe gjithashtu të zbatojë ndryshimet e mbetura në përputhje me tetë prioritetet kyçe që ende nuk janë plotësuar plotësisht, atëherë Këshilli i Bashkimit Europian do të rekomandoje dhënien e kandidatit zyrtar të Shqipërisë status.[8][9] Më 23 qershor 2013, Shqipëria zhvilloi një zgjedhje të përgjithshme, të cilësuar përgjithësisht si të lirë dhe të drejtë.[10] Ambasadori i BE në Shqipëri tha më 17 korrik se Shqipëria kishte takuar shumë prej tyre këto kushte, dhe mund të jetë një kandidat zyrtar deri në dhjetor 2013.[11]

Më 16 tetor 2013, Komisioni Evropian lëshoi ​​raportet e saj vjetore për vendet anëtare të ardhshme, të cilat përfunduan se zgjedhjet në Shqipëri u mbajtën në një mënyrë "të rregullt" dhe se ishte bërë progres në plotësimin e kushteve të tjera; Si i tillë rekomandoi dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri.[12] Më 5 dhjetor 2013, në një takim të deputetëve u rekomandua që "... Këshilli duhet të pranojë përparimin e bërë nga Shqipëria duke i dhënë statusin e kandidatit pa vonesa të panevojshme."[13] Megjithatë, disa shtete, duke përfshirë Danimarkën dhe Hollandën, mbetën Duke kundërshtuar dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri derisa të tregonte se përparimi i tij i fundit mund të ishte i qëndrueshëm.[14] Si pasojë, Këshilli i Bashkimit Evropian, në mbledhjen e tij në dhjetor 2013, u pajtua që të shtyjë vendimin për statusin e kandidatit deri në qershor 2014.[15] Më 24 qershor 2014, nën Presidencën Greke të BE-së, Këshilli i Bashkimit Europian ranë dakord të japin statusin e kandidatit të Shqipërisë,[16][17] i cili u miratua disa ditë më vonë nga Këshilli Evropian.[18] Kjo përkoi me 10 vjetorin e "Axhendës 2014",[19] të propozuar nga qeveria greke në 2004, si pjesë e Samitit BE-Ballkani Perëndimor në Selanik, për të rritur integrimin e të gjitha shteteve të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian.[20]

Në mars 2015, në takimin e pestë "Takimi i Dialogut të Nivelit të Lartë" midis Shqipërisë dhe BE, Komisioneri i BE për Zgjerimin (Johannes Hahn) njoftoi Shqipërinë vendosjen e një date fillestare për negociatat e pranimit për të filluar ende të nevojshme që të plotësohen këto dy kushte:

  • 1) Qeveria duhet të rihapë dialogun politik me opozitën parlamentare.
  • 2) Shqipëria duhet të ofrojë reforma cilësore për të gjitha 5 fushat e identifikuara më herët, të cilat ende nuk janë plotësuar (administrata publike, sundimi i ligjit, korrupsioni, krimi i organizuar, të drejtat themelore.)[21][22]

Ky qëndrim zyrtar, u mbështet plotësisht nga Parlamenti Evropian përmes miratimit të një rezolute të komentuar në prill 2015,[23] i cili në thelb u pajtua me të gjitha konkluzionet e nxjerra nga Raporti i Progresit të fundit të Komisionit 2014 për Shqipërinë.[24] Kryeministri shqiptar theksoi se hapi i ardhshëm i qeverisë së tij do të ishte të paraqiste një raport të hollësishëm të përparimit mbi zbatimin e 5 reformave kyçe të Komisionit në vjeshtën e vitit 2015 dhe pastaj ai priste që negociatat e pranimit të fillojnë menjëherë pas përfundimit të 2015.[22]

Parlamenti shqiptar miratoi amendamentet kushtetuese mbi reformat e drejtësisë më 22 korrik 2016. Shqipëria shpresonte të hapte negociatat e anëtarësimit deri në dhjetor 2016.[25] Komisioni rekomandoi fillimin e negociatave më 9 nëntor 2016.[26]

Megjithatë, më 26 nëntor, Gjermania njoftoi se do të vërë veton ndaj bisedimeve për pranimin deri në 2018.[27]

Në fillim të vitit 2017, Parlamenti Europian paralajmëroi krerët e qeverisë se zgjedhjet parlamentare në qershor duhet të jenë "të lira dhe të drejta" përpara se negociatat të fillojnë të pranojnë vendin në Bashkim. Deputetët gjithashtu shprehën shqetësim për drejtësinë selektive të vendit, korrupsionin, gjatësinë e përgjithshme të proceseve gjyqësore dhe ndërhyrjen politike në hetimet dhe rastet gjyqësore, por njoftimi për shtyp i BE shprehu optimizëm: Është e rëndësishme që Shqipëria të mbajë momentin e reformës së sotme dhe ne duhet të Gati për ta mbështetur atë sa më shumë që është e mundur në këtë proces.[28][29]

Në samitin e 24 Marsit 2020 u morr vendimi i hapjes së negociatave me Shqipërinë dhe Maqedonin e Veriut.

Gjendja e ratifikimit të Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Progresi i negociatave

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kapitujt e Acquis Vlerësimi fillestar i KE Situata në 2016[30] Filluar shqyrtimi Kompletuar Shqyrtimi Hapur kapitulli Mbyllur kapitulli
1. Lëvizja e lirë e mallrave Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
2. Liria e lëvizjes për punëtorët Nevojiten përpjekje të mëtejshme Në fazë fillestare – – – –
3. E drejta e themelimit dhe liria për të ofruar shërbime Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
4. Lëvizja e lirë e kapitalit Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
5. Prokurimi Publik Nevojiten përpjekje të mëtejshme Disa nivele i përgatitur – – – –
6. Ligji për kompanitë Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
7. Ligji i pronësisë intelektuale Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Disa nivele i përgatitur – – – –
8. Politika e Konkurrencës Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
9. Shërbimet financiare Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
10. Shoqëria Informative dhe Media Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
11. Zhvillimi rural dhe i bujqësisë Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Në fazë fillestare – – – –
12. Politikat e sigurisë ushqimore, veterinare dhe fitosanitare Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Disa nivele i përgatitur – – – –
13. Peshkataria Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Në fazë fillestare – – – –
14. Politika e Transportit Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Disa nivele i përgatitur – – – –
15. Energjia Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
16. Tatimet Nuk priten vështirësi të mëdha Mesatarisht i përgatitur – – – –
17. Politika ekonomike dhe monetare Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
18. Statistikat Nevojiten përpjekje të mëtejshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
19. Politikat Sociale dhe Punësimi Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Disa nivele i përgatitur – – – –
20. Politikat e Industrisë dhe Ndërmarrjeve Nuk priten vështirësi të mëdha Mesatarisht i përgatitur – – – –
21. Rrjetet Trans-Evropiane Nevojiten përpjekje të mëtejshme Disa nivele i përgatitur – – – –
22. Politika rajonale dhe koordinimi i instrumenteve strukturore Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
23. Gjyqësori dhe të drejtat themelore Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Disa nivele i përgatitur – – – –
24. Drejtësi, Liri dhe Siguri Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Disa nivele i përgatitur – – – –
25. Shkencë dhe Hulumtim Nuk priten vështirësi të mëdha Në fazë fillestare – – – –
26. Arsim dhe Kulturë Nuk priten vështirësi të mëdha Mesatarisht i përgatitur – – – –
27. Mjedisi dhe Ndryshimet Klimatike Totalisht jashtë standardit të BE Disa nivele i përgatitur - – – –
28. Konsumatori dhe mbrojtja e shëndetit Nevojiten përpjekje të mëtejshme Në fazë fillestare – – – –
29. Bashkimi doganor Nuk priten vështirësi të mëdha Mesatarisht i përgatitur – – – –
30. Marrëdhëniet e jashtme Nuk priten vështirësi të mëdha Mesatarisht i përgatitur – – – –
31. Politikat e Jashtme, Sigurisë dhe Mbrojtjes Nuk priten vështirësi të mëdha Nivel i mirë i përgatitur – – – –
32. Kontrolli financiar Nevojiten përpjekje të konsiderueshme Mesatarisht i përgatitur – – – –
33. Provizionet financiare dhe buxhetore Nuk priten vështirësi të mëdha Disa nivele i përgatitur – – – –
34. Institucionet Asgjë për të adoptuar Asgjë për të adoptuar – – – –
35. Çështje të tjera Asgjë për të adoptuar Asgjë për të adoptuar – – – –
Progresi 0 nga 33 0 nga 33 0 nga 35 0 nga 35

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Strategy for the Western Balkans" (në anglisht). Komisioni Evropian. 6 shkurt 2018. Marrë më 18 maj 2018.
  2. ^ a b c "Albania - EU-Albania relations" (në anglisht). Komisioni Evropian. Arkivuar nga origjinali më 26 qershor 2013. Marrë më 10 dhjetor 2013.
  3. ^ MEMO/10/553: Key findings of the Opinion on Albania; Enlargement Strategy and Progress Report 2010 Arkivuar 20 mars 2011 tek Wayback Machine; [1] Arkivuar 11 maj 2013 tek Wayback Machine; Balkan Insight
  4. ^ "European Commission proposes visa free travel for Albania and Bosnia and Herzegovina" (në anglisht). 27 maj 2010. Arkivuar nga origjinali më 1 qershor 2010. Marrë më 27 maj 2010.
  5. ^ "Visa liberalisation for Albania and Bosnia and Herzegovina" (PDF) (në anglisht). Këshilli i Bashkimit Evropian. 8 nëntor 2010. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 27 janar 2011. Marrë më 8 nëntor 2010.
  6. ^ "Albania fails to vote through reform required by EU". Arkivuar nga origjinali më 17 tetor 2013. Marrë më 9 korrik 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "Albanian lawmakers vote to curtail their constitutional immunity from prosecution" (në anglisht). Montreal Gazette. 18 shtator 2012. Marrë më 21 shtator 2012.[lidhje e vdekur]
  8. ^ "Albania Receives EU Candidate Status, With Conditions" (në anglisht). Radio Free Europe/Radio Liberty. 10 tetor 2012. Marrë më 10 tetor 2012.
  9. ^ "Key findings of the 2012 Progress Report on Albania" (PDF) (në anglisht). Komisioni Evropian. Marrë më 11 tetor 2012.
  10. ^ Albania might be EU candidate by December
  11. ^ "Albania might be EU candidate by December" (në anglisht). World Bullet In. 17 korrik 2013.
  12. ^ "EU enlargement: priorities for 2014" (në anglisht). Komisioni Evropian. 16 tetor 2013. Marrë më 16 tetor 2013.
  13. ^ "ViEU integration: progress reports for Albania, Serbia, Kosovo, Iceland" (në anglisht). Parlamenti Evropian. 5 dhjetor 2013. Marrë më 10 dhjetor 2013.
  14. ^ "Serbia Expected To Get EU Membership Boost; Delay For Albania". lse.co.uk (në anglisht). 17 dhjetor 2013. Arkivuar nga origjinali më 21 dhjetor 2014. Marrë më 17 dhjetor 2013.
  15. ^ "Council conclusions on Enlargement and Stabilisation and Association Process" (PDF) (në anglisht). Council of the European Union. 17 dhjetor 2013. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 17 dhjetor 2013. Marrë më 17 dhjetor 2013.
  16. ^ "EU candidate status for Albania" (në anglisht). Komisioni Evropian. 24 qershor 2014. Marrë më 27 qershor 2014.
  17. ^ "European Union - EEAS (European External Action Service); EU candidate status for Albania" (në anglisht). Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri. 24 qershor 2013. Arkivuar nga origjinali më 25 korrik 2014. Marrë më 24 qershor 2013.
  18. ^ "EUROPEAN COUNCIL 26/27 JUNE 2014 - CONCLUSIONS" (PDF) (në anglisht). Këshilli Evropian. 27 qershor 2014. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 11 nëntor 2020. Marrë më 27 qershor 2014.
  19. ^ "Agenda 2014" (PDF) (në greqisht). mfa.gr. Marrë më 5 mars 2017.
  20. ^ "Greece's EU Presidency and the Challenge of Western Balkan Enlargement Policies in Light of the Crisis" (PDF) (në anglisht). suedosteuropa.uni. Marrë më 5 mars 2017.
  21. ^ "5 priorities for negotiations, Fleckenstein defends report in EP, "Reforms in Albania are ambitious"" (në anglisht). Top Channel. 25 shkurt 2015.
  22. ^ a b "Start of accession talks, Tirana demands a date, Brussels is silent" (në anglisht). Independent Balkan News Agency. 24 mars 2015.
  23. ^ "2014 progress report on Albania - 2014/2951(RSP)" (në anglisht). European Parliament. 30 prill 2015. Arkivuar nga origjinali më 3 maj 2015.
  24. ^ "European Parliament resolution of 30 April 2015 on the 2014 Progress Report on Albania (2014/2951(RSP))" (në anglisht). European Parliament. 30 prill 2015.
  25. ^ "Albania passes key judicial reform for EU membership" (në anglisht). Deutsche Welle. 22 korrik 2016. Marrë më 1 gusht 2016.
  26. ^ "COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS" (PDF) (në anglisht). europa.eu. 9 nëntor 2016. Marrë më 9 nëntor 2016.
  27. ^ http://www.balkaneu.com/germany-decides-vote-launch-negotiations-eu-albania/
  28. ^ "Foreign affairs MEPs assess reform efforts in Albania and Bosnia and Herzegovina". European Parliament (në anglisht). European Parliament. 31 janar 2017. Arkivuar nga origjinali më 11 shkurt 2017. Marrë më 8 shkurt 2017. Albania needs to implement EU-related reforms credibly, and ensure that its June parliamentary elections are free and fair, if it is to start EU accession negotiations
  29. ^ Culbertson, Alix (1 shkurt 2017). "Albania and Bosnia fail to impress at EU membership meeting over democratic value concerns". Express (në anglisht). Express Newspapers Ltd., UK. Marrë më 8 shkurt 2017. Albania and Bosnia have stumbled at the first hurdle of becoming fully-fledged European Union (EU) members after MEPs questioned the credibility of their democratic values.
  30. ^ https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/file/pdf/key_documents/2016/20161109_report_albania.pdf

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Anëtarësimi_i_Shqipërisë_në_Bashkimin_Evropian&oldid=2654206"