Marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Polonisë
 | |
 Shqipëria |
 Polonia |
|---|---|
Marrëdhëniet Shqipëri-Poloni u referohen marrëdhënieve bilaterale historike dhe aktuale midis Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Polonisë.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lidhjet shqiptaro-polake datojnë që nga Mesjeta,[1] dhe në kohën e Skënderbeut, të dyja kombet ishin aleatë kundër Perandorisë Osmane.[2] Korrespondenca më e vjetër e njohur polake-shqiptare ishte një letër nga Mbreti Wladyslaw drejtuar Skënderbeut. Në shekujt vijues, mijëra libra u botuan në Poloni për Skënderbeun dhe ai u njoh si kalorës i krishterë.
Të dyja vendet ndajnë bashkësi historike, siç është lidhja e katolikizmit romak kur figura më e nderuar e Shqipërisë, Skënderbeu ishte një shqiptar katolik që drejtoi luftën kundër pushtimit osman në Evropë, e cila u njoh nga Papa Gjon Pali II me origjinë polake si një shpëtimtar; Polonia ishte kombi i parë sllav që e njohu Kosovën si një entitet të pavarur, marrëdhëniet midis dy kombeve janë mjaft të ulëta nga sa pritej. Sidoqoftë, dy vendet kanë punuar më ngushtë që nga rënia e komunizmit më 1989 dhe ka pasur një rinovim të fortë të marrëdhënieve midis dy kombeve.[3]
Stanislaw Zuber, një gjeolog polak i mesit të shekullit të 20-të, ishte autori i hartës së parë gjeologjike të gjerë të Shqipërisë, e cila është ende në përdorim sot në të gjithë Shqipërinë. Linja e parë telegrafike nga Shqipëria e Veriut në Stamboll, si dhe e para për në Manastir, u ndërtua gjithashtu nga polakët.
Pasi Shqipëria u nda nga blloku Sovjetik, marrëdhëniet shqiptaro-polake u ndërprenë; pas rënies së komunizmit, ato u ringjallën me një kontribut të konsiderueshëm nga fondacioni i Shoqërisë së Miqësisë Shqiptaro-Polake, e cila u krijua nga shqiptarë që dikur kishin studiuar jashtë vendit në Poloni. Sot, përvoja e përbashkët e sundimit komunist është një burim i "mirëkuptimit" të përbashkët.
Në vitin 2016 u mbajt forumi i parë ekonomik midis Polonisë dhe Shqipërisë.
Më 26 nëntor 2019, një tërmet e goditi Shqipërinë. Me kërkesën e qeverisë shqiptare, Polonia në fund të dhjetorit dërgoi 4 ekipe zjarrfikëse në vend dhe 500 shtretër fushash në ndihmë të tërmetit.[4]
Kosova[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kosova, një rajon ku shqiptarët formojnë shumicën, e shpalli pavarësinë e saj nga Serbia më 17 shkurt 2008 dhe Polonia e njohu atë më 26 shkurt 2008.[5] Ndërsa Shqipëria ishte një nga kombet më të hershme që e njohu Kosovën për shkak të kulturës së përbashkët, Polonia ishte vendi i parë sllav që e bëri këtë. Sidoqoftë, në shtator 2008, Presidenti i Polonisë, Lech Kaczyński, deklaroi se shkaku origjinal i luftës së Osetisë Jugore të vitit 2008 nuk ishte operacioni gjeorgjian, por njohja e pavarësisë së Kosovës[6] dhe se ai do të bllokonte përpjekjet për të vendosur marrëdhënie diplomatike të Polonisë me Kosovën në nivelin ambasador; megjithatë, qeveria nuk ka propozuar të dërgojë një ambasador në Prishtinë.[7]
Sidoqoftë, Polonia kishte (deri në korrik 2009) 274 trupa që shërbenin në Kosovë si paqeruajtës në Forcën e Kosovës, të udhëhequr nga NATO. Fillimisht kishte 800 trupa polake në KFOR-it.[8]
Bashkëpunimi në Baltik[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në ngjarjet pas tensionit të shtuar që rezulton nga situata në Ukrainë, Shqipëria dhe Polonia kanë vendosur të dyjat ushtarët e tyre si pjesë e një "grupi beteje" në Letoni.[9]
Anëtarësimi në BE[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Polonia është një mbështetëse e fortë e pranimit të Shqipërisë në BE. Në një takim dypalësh, Jacek Czaputowicz deklaroi se "Polonia e mbështet fuqimisht anëtarësimin e Shqipërisë në BE... Ne besojmë se populli i Shqipërisë duhet të marrë një mesazh të qartë se BE është e hapur dhe e pret Shqipërinë, dhe se ky anëtarësim do ta bënte BE-në më të pasur kulturalisht... Ne i vlerësojmë përpjekjet e reformës së qeverisë shqiptare; jemi të lumtur që ato u vunë re nga Komisioni Evropian, raporti i të cilit prillin e kaluar bëri një rekomandim të pakushtëzuar për Këshillin e Bashkimit Evropian për të hapur negociatat e pranimit".
Më 7 maj 2018, Czaputowicz theksoi rëndësinë e "solidaritetit" midis vendeve të Evropës Lindore, duke theksuar se "Ballkani Perëndimor po kalon një rrugë të ngjashme zhvillimore si Polonia" dhe kështu "kanë interes të ngjashëm".[10]
Më 5 korrik 2019, kreu i shtetit polak Andrzej Duda "qortoi" BE-në në një samit si Poseni për vonimin e bisedimeve të anëtarësimit për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, duke deklaruar "Bashkimi Evropian nuk duhet t'i trajtojë vendet në këtë mënyrë kur ata po kryejnë vështirësi reformat që synojnë integrimin në të ardhmen".[11]
Lidhjet ekonomike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shqipëria ka dalë si një destinacion kryesor turistik për polakët, me numrin e turistëve polakë që dyfishohen më 2016 për të arritur në 116,000; Polonia është në 10 burimet kryesore të turistëve të huaj në Shqipëri. Për njëmbëdhjetë muajt e parë të vitit 2018, ai numër ishte rritur të qëndronte në 152,000.[12]
Misione diplomatike rezidente[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Poland and Albania: Connected by the same spirit of freedom" (në anglisht). maj 5, 2017.
{{cite news}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "Polish-Albanian centuries-old ties featured on new Europa magazine issue" (në anglisht). Tirana Times.
- ^ "Albania and Poland to Enhance Diplomatic Relations" (në anglisht). maj 3, 2013.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "Polish firefighters deliver 500 field beds to needy in Albania" (në anglisht). The First News. 21 dhjetor 2019. Marrë më 23 dhjetor 2019.
{{cite news}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "Poland Recognizes Kosovo" (në polonisht). Arkivuar nga origjinali më 2010-04-12. Marrë më 2017-12-29.
- ^ "Let's First Help Georgia, Then Talk about Russia". Arkivuar nga origjinali më 14 shkurt 2012. Marrë më 23 qershor 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Poland won't open embassy in Priština" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2008-09-28. Marrë më 2017-12-29.
- ^ "Kosovo Force (KFOR)" www.nato.int Link accessed 21-07-09
- ^ "Minister Jacek Czaputowicz visits Republic of Albania" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 gusht 2019.
- ^ "Polish-Albanian talks start in Tirana" (në anglisht). maj 7, 2018.
{{cite news}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ " "Poland, Germany contradict Macron on EU Balkan enlargement" (në anglisht). 5 korrik 2017.
{{cite news}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "Poles lead Albania tourist growth for second year in row" (në anglisht). dhjetor 26, 2018.
{{cite news}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| Afrikë |  | |
|---|---|---|
| Amerika | ||
| Azi | ||
| Evropë | ||
| Marrëdhënie shumëpalëshe | ||
| Diplomacia | ||
