Periudha mes dy luftërave botërore
Periudha mes dy luftërave botërore në historinë e shekullit të 20-të, zgjati nga 11 nëntori 1918 deri më 1 shtator 1939 (20 vjet, 9 muaj, 21 ditë), fundi i Luftës së Parë Botërore deri në fillimin e Luftës së Dytë Botërore. . Periudha ndërmjet luftërave ishte relativisht e shkurtër, por shfaqi shumë ndryshime të rëndësishme sociale, politike dhe ekonomike në mbarë botën. Prodhimi i energjisë me bazë naftën dhe mekanizimi i lidhur me të çuan në prosperimin e viteve të njëzeta të zhurmshme, një kohë e lëvizshmërisë sociale dhe ekonomike për klasën e mesme . Automobilat, ndriçimi elektrik, radio dhe më shumë u bënë të zakonshme në mesin e popullatave në botën e zhvilluar . Indulgjencat e epokës më pas u pasuan nga Depresioni i Madh, një rënie ekonomike e paprecedentë në mbarë botën që dëmtoi rëndë shumë nga ekonomitë më të mëdha të botës.
Përmbledhje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Politikisht periudha mes dy luftërave botërre përkoi me ngritjen e komunizmit, duke filluar në Rusi me Revolucionin e Tetorit dhe Luftën Civile Ruse, në fund të Luftës së Parë Botërore dhe përfundoi me ngritjen e fashizmit, veçanërisht në Gjermani dhe Itali. Kina ishte në mes të një gjysmë shekulli paqëndrueshmërie dhe Luftës Civile Kineze midis Kuomintang -ut dhe Partisë Komuniste Kineze . Perandoritë e Britanisë, Francës dhe të tjerëve u përballën me sfida pasi imperializmi shihej gjithnjë e më negativisht në Evropë dhe lëvizjet për pavarësi u shfaqën në shumë koloni; për shembull pjesa më e madhe e Irlandës u bë e pavarur pas shumë luftimeve.
Perandoria osmane, austro-hungareze dhe gjermane u shpërbë, me territoret osmane dhe kolonitë gjermane të rishpërndarë midis aleatëve, kryesisht Britanisë dhe Francës. Pjesët perëndimore të Perandorisë Ruse, Estonia, Finlanda, Letonia, Lituania dhe Polonia u bënë kombe të pavarura më vete, dhe Besarabia (tani Moldavia dhe pjesë të Ukrainës ) zgjodhi të ribashkohej me Rumaninë .
Komunistët rusë arritën të rimarrin kontrollin e shteteve të tjera sllave lindore, Azisë Qendrore dhe Kaukazit, duke formuar Bashkimin Sovjetik . Irlanda u nda midis Shtetit të Lirë irlandez të pavarur dhe Irlandës së Veriut të kontrolluar nga Britania pas Luftës Civile Irlandeze në të cilën Shteti i Lirë luftoi kundër republikanëve irlandezë "anti-traktat", të cilët kundërshtuan ndarjen. Në Lindjen e Mesme, Egjipti dhe Iraku fituan pavarësinë. Gjatë Depresionit të Madh, vendet në Amerikën Latine shtetëzuan shumë kompani të huaja (shumica e të cilave i përkisnin Shteteve të Bashkuara ) në një përpjekje për të forcuar ekonomitë e tyre. Ambiciet territoriale të sovjetikëve, japonezëve, italianëve dhe gjermanëve çuan në zgjerimin e domeneve të tyre.[2]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Fischer, Bernd J. (1999). Albania at War, 1939–1945. Purdue UP. ISBN 1-55753-141-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Cornelissen, Christoph, and Arndt Weinrich, eds. Writing the Great War – The Historiography of World War I from 1918 to the Present (2020) free download; full coverage for major countries.
- Jacobson, Jon. "Is there a New International History of the 1920s?." American Historical Review 88.3 (1983): 617–645 online.
- Keith, Arthur Berridale, ed. Speeches and Documents On International Affairs Vol-I (1938) online free vol 1 vol 2 online free; all in English translation
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Simonds, Frank H. (9 nëntor 1919). "A Year After the Armistice—The Unsettled Disputes". New-York Tribune. fq. 26. Arkivuar nga origjinali më 9 nëntor 2019. Marrë më 10 nëntor 2019.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Fischer, Bernd J. (1999). Albania at War, 1939–1945. Purdue UP. ISBN 1-55753-141-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)