Leku shqiptar
| Leku shqiptar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| ISO 4217 | |||||
| Kodi | ALL | ||||
| Numri | 008 | ||||
| Eksponenti | 2 | ||||
| Denominations | |||||
| Subunit | |||||
| 1⁄100 | qindarkë | ||||
| Plural | lekë | ||||
| qindarkë | qindarka | ||||
| Simboli | L | ||||
| Banknotes | |||||
| Përdoret shpesh | 200 L, 500 L, 1000 L, 2000 L, 5000 L | ||||
| Përdoret rrallë | 10,000 L | ||||
| Coins | |||||
| Përdoret shpesh | 5 L, 10 L, 20 L, 50 L, 100 L | ||||
| Përdoret rrallë | 1 lek, 50 L(2003) | ||||
| Demografia | |||||
| Data e prezantimit | 16 shkurt 1926 | ||||
| User(s) |  Shqipëria | ||||
| Issuance | |||||
| Central bank | Banka e Shqipërisë | ||||
| Faqja zyrtare | www | ||||
| Valuation | |||||
| Inflation | 2.1% | ||||
| Burimi | The World Factbook, 2009 est. | ||||
Leku është valuta zyrtare e Shqipërisë (kodi ISO 4217: ALL). Ai ndahet në një 100 (qindarka), megjithëse qindarkat nuk prodhohen më.
Emri
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Leku është emëruar në nderim të Lekës së Madh.[1] Emri qindarkë vjen nga Gjuha shqipe 100, pra (një qind). Kështu që qindarka e ka kuptimin e njëjtë me centime, cent, centesimo, eurocent, etj.
Historiku
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Përpara Lekut
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Deri më 1912, Shqipëria përdorte Lira osmane, valutën Otomane. Pas pavarësisë, një periudhë e kaosit politik vonoi paraqitjen e një valute kombëtare deri më 1926. Gjatë kësaj kohe, shumë valuta të jashtme qarkulluan në vëndin tonë, veçantërisht ato të Unionit Monetar Latin. Disa para në letër u prodhuan gjatë kësaj kohe [2]. Kartëmonedhat u prodhuan për Beratin, Gjirokastër, Korçën, Shkodrën dhe Vlorën. Denominimet përfshinin para dhe grosh (baraz me nën-njësitë e lirës Turke), Lirës Italiane, franga argjent , frankës, qint, qindtar dhe skender. Shihni Franga Korçare, Skender Korçar dhe Franku Vlonjat për më shumë.
Leku shqiptar për herë të parë është futur në përdorim nga mbreti Ahmet Zogu në vitin 1924. Emërtimi vjen për nder të Aleksandrit të Madh, mbretit Maqedonas, që ndryshe quhet edhe Leka i Madh ndër shqiptarët, por kryesisht emërtimi vjen në nderim të feudalit Shqiptar Lekë Dukagjini. Leku ka qënë në prerje ari, argjendi dhe bronzi.
Kartëmonedhat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]| 2019–tani[3] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Fotoja | Vlera | Përmasat | Ngjyra kryesore | Përshkrimi | ||
| Përpara | Prapa | Përpara | Prapa | |||
|
|
200 Lekë | 125 mm x 65 mm | Kafe | Portreti i Naim Frashërit dhe në sfond një libër i hapur. | Shtëpia e lindjes së Naim Frashërit, një fletë ku janë shkruar vargjet e tij "Ti Shqipëri më jep nder, më jep emrin Shqipëtar", pena e tij dhe nënshkrimet e drejtuesve. |
|
|
500 Lekë | 132 mm x 69 mm | E kaltër | Portreti i Ismail Qemalit (1844-1919), simboli i shqiponjës dhe pena me të cilën u firmos akti i pavarësisë. | Ndërtesa ku u bë shpallja e pavarësisë, telegrafi me të cilin u përhap lajmi i shpalljes së pavarësisë dhe dhoma ku u morr vendimi. |
|
|
1,000 Lekë | 139 mm x 69 mm | Jeshile | Porteti Pjetër Bogdanit | Kisha katolike e Vaut të Dejës me pamjen e frontespicit të veprës Çeta e profetëve |
|
|
2,000 Lekë | 146 mm x 72 mm | E purpurt | Portreti i Mbretit Gent, sundimtari i fundit i shtetit ilir. | Elemente të arkitekturës së antikitetit ilir, si dhe lulja Gentiana. |
|
-back-600dpi.jpg)
|
5,000 Lekë | 153 mm x 72 mm | E verdhë | Portreti i Gjergj Kastrioti Skënderbeut sipas Gentile Bellini-t | Kalaja e Krujës, përkrenarja, monumenti i Skënderbeut mbi kalë në Tiranë dhe nënshkrimet e drejtuesve. |
|
|
10,000 Lekë | 160 mm x 72 mm | E kuqe | Portreti i Asdrenit i vendosur në anën e majtë. | Simbolet figurative të flamurit kombëtar, vargu i himnit kombëtar “Rreth flamurit të përbashkuar me një dëshir’ e një qëllim”. |
Monedhat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]| Monedhat (1995–tani)[4] | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fotoja | Vlera | Parametrat teknikë | Përshkrimi | Datat | |||||||
| Përpara | Prapa | Diametri | Trashësia | Masa | Materiali | Forma | Përpara | Prapa | Viti i prerjes | Viti i lëshimit | |
|
|
1 Lek | 18.1 mm | 1.6 mm | 3 g | Përzierje bakër-zink / çelik i veshur me bakër | E sheshtë | Vlera nominale dhe degë në formë kurore. | Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër një pelikan. | 1996, 2008, 2013 | 1996 |
|
|
5 Lekë | 20 mm | 1.6 mm | 3.12 g | Çelik i veshur me nikel | Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër shqiponjën e flamurit. | 1995, 2000, 2011, 2014, 2020 | 1995 | ||
|
|
10 Lekë | 21.25 mm | 1.5 mm | 3.6 g | Përzierje bakër-nikel-alumin / përzierje bakër-nikel-alumin / çelik i veshur me përzierje bakër-zink | E dhëmbëzuar | Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër Kalaja e Beratit. | 1996, 2000, 2009, 2013, 2018 | 1996 | |
|
|
20 Lekë | 23 mm | 2 mm | 4.6 g | Përzierje bakër-nikel-alumin / përzierje bakër-nikel-alumin / çelik i veshur me përzierje bakër-zink | Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes së monedhës, në qendër anijen liburne dhe poshtë saj një delfin. | 1996, 2000, 2012, 2016, 2020 | 1996 | ||
|
|
50 Lekë | 24.25 mm | 1.5 mm | 5.5 g | Përzierje bakër-nikel | Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë vitin e shtypjes të monedhës, në qendër mbretin ilir Gent. | 1996, 2000, 2020 | 1996 | ||
|
|
50 Lekë | 24.25 mm | 5.5 g | përzierje bakër-nikel | Vlera nominale, e ndarë me një vijë horizontale dhe në hark sipër "Antikiteti shqiptar".[5][6] | Në hark sipër "Republika e Shqipërisë", në hark poshtë "Antikiteti Shqiptar" dhe në qendër të harkut vitin e shtypjes së monedhës, në qendër një helmetë ilire.[5][6] | 2003 | 2004 | ||
|
|
100 Lekë | 24.75 mm | 1.9 mm | 6.7 g | Pjesa e jashtme përzierje bakër-nikel / pjesa e brendshme përzierje bakër-alumin-nikel | Vlera nominale dhe degë në formë kurore. | Në hark sipër "Republika e Shqipërisë" dhe në hark poshtë “Teuta, mbretëresha ilire”, në qendër mbretëreshën ilire Teuta dhe poshtë saj vitin e shtypjes së monedhës. | 2000 | 2000 | |
Lidhje të jashme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Sir Harry Luke (1933). In the margin of history. Books for Libraries Press. fq. 157.
Albanian hero, Alexander the Great of Macedon, lek being the Shqipetar form of Alexander
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 29 qershor 2011. Marrë më 2 shtator 2008.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ Gabim referencash: Etiketë
<ref>e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura:0 - ^ "Monedha të qarkullimit".
- ^ a b "Monedha të qarkullimit". www.bankofalbania.org. Marrë më 2022-02-24.
- ^ a b "50 Lekë". www.bankofalbania.org. Marrë më 2022-02-24.