Masakra e Paraqinit
Masakra e Paraqinit (serbo-kroatisht: Paraćinski masakr) ishte ngjarje me të shtëna masive që kishte në shënjestër ushtarët e Ushtrisë Popullore Jugosllave (JNA) në kazermat ushtarake në Paraqin, Serbi më 3 shtator 1987. Autori i krimit ishte Aziz Kelmendi, 20-vjeçari shqiptar i rekrutuar nga Kosova. Kelmendi ka gjuajtur me pushkë automatike në dy dhoma të fjetjes, të shtënat lanë 4 ushtarë të vrarë dhe 5 të plagosur. Azizi më pas u ndoq dhe u vra nga policia ushtarake e JNA-së.
Prapaskenat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Aziz Kelmendi; i lindur më 15 janar 1967 në Lipljan, RSF e Jugosllavisë) ishte një rekrut shqiptar i Kosovës në Ushtrinë Popullore Jugosllave (JNA). Autoritetet jugosllave e përshkruan atë si "të papërshtatshëm dhe të vetmuar".[1] Para shërbimit të tij ushtarak, ai u arrestua dhe u burgos prej 2 deri 17 prill 1984 (15 ditë) për gjoja përpjekje për të lënë Jugosllavinë dhe për të shkuar në Shqipëri.[2] Në seancën e tij gjyqësore ai thuhet se tha "Shqipëria është vendi im, jo Jugosllavia. Unë dua të shkoj atje dhe të jetoj dhe të luftoj për qëllimet tona!".[3] Bindja e tij përfshinte gjithashtu sjellje nacionaliste në shkollë të mesme dhe universitet.[4] Nuk i pëlqente të mësonte serbo-kroatisht.[4] Para vrasjeve, ai kishte dy debate me një ushtar të quajtur Safet Dudakoviq.[4]
Sulmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas hetimit të JNA-së, më 3 shtator 1987, nëna dhe babai i Kelmendit shkuan në Paraqin për të vizituar djalin e tyre. Të nesërmen në mëngjes, Kelmendi hyri në një kabinet të armëve dhe vodhi 10 fishekë 7.62mm. Ai mbushi pushkën automatike të shërbimit dhe shkoi nga ambientet e banimit në një post roje. Kelmendi e kërcënoi me vrasje rojën, tetarin Riza Alibashiq duke i drejtuar armën dhe i mori 2 fishekë. Kelmendi e ktheu tetarin në ambientet e banimit dhe kërkoi të dinte se ku ka fjetur Dudakoviq. Kur Alibashiq nuk pranoi të përgjigjej, Kelmendi i tha të hiqej mënjanë dhe shkoi në dhomën e gjumit. Atje, ai qëlloi dhe vrau Dudakoviqin e fjetur para se të vriste Srgjan Simiqin dhe Goran Begiqin dhe të plagoste 2 ushtarë të tjerë. Ai shkoi në dhomën e fjetjes ngjitur dhe qëlloi mbi ushtarët atje, duke vrarë Hasim Dzhenanoviq dhe duke plagosur 2 të tjerë. Kelmendi iku nga kazerma, dhe më pas u gjet i vdekur 800 metra larg, vdekja e tij më vonë u deklarua si vetëvrasje. Gjithsej 4 ushtarë u vranë dhe 5 u plagosën nga të shtënat. 2 nga të vrarët ishin boshnjakë, 1 ishte serb dhe 1 gjysmë-slloven dhe gjysmë-kroat.
Pasojat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pretendohej se “Kelmendi u ndihmua nga 8 bashkëpunëtorë, anëtarë të një grupi separatist dhe irredentist shqiptar”. 6 shqiptarë etnikë, 1 mysliman etnik dhe 1 rom, u dënuan më vonë për ndihmën e sulmit. Autoritetet jugosllave arritën në përfundimin se Kelmendi e kishte planifikuar sulmin pak para se të ndodhte. Ata deklaruan se njësia ushtarake në të cilën ai shërbente nuk kishte arsye të dyshonte se ai ishte i paqëndrueshëm mendërisht dhe se ai ishte "një i vetmuar që kishte një kompleks personal sepse ishte i shëmtuar dhe mjaft nervoz". Me sa duket shoqërohej vetëm me shqiptarë të tjerë dhe ndonjëherë vepronte në mënyrë agresive.
Masakra e Paraqinit tronditi Jugosllavinë, ku të shtënat masive ishin shumë të rralla. Mediat e raportuan sulmin si një "të shtënë në Jugosllavi". Kjo i shtyu autoritetet jugosllave të dërgonin 400 policë federalë në Kosovë në fund të vitit 1987. Pavarësisht se të vrarët ishin kryesisht jo-serbë, media serbe i paraqiti të shtënat si një sulm anti-serb. Rreth 10.000 njerëz morën pjesë në funeralin e Srgjan Simiqit, ushtarit serb që u vra. Të pranishëm ishin oficerë të lartë të JNA-së dhe kryetari i bashkisë së Beogradit. Turma e ndoqi arkivolin e Simiqit në heshtje, me disa që u ankuan se as Ivan Stamboliqi dhe as Sllobodan Millosheviqi nuk kishin marrë pjesë në funeral. Më pas, turmat filluan të denoncojnë Jugosllavinë dhe të thërrisnin "Serbi, Serbi!". Ata thërrisnin “më mirë varri, se skllav!”, “duam lirinë”, “Kosova është Serbi”, “nuk do ta japim Kosovën” dhe “mjaft me rezoluta”. Babai i Simiqit kërkoi vazhdimisht që turma të ndalonte së kënduari, por pa rezultat. Pas funeralit, rreth 20.000 njerëz vizituan varrin e Aleksandër Rankoviqit në të njëjtën varrezë dhe kënduan "Hej, sllavë", himnin kombëtar të Jugosllavisë. Turma thirri “poshtë Azem Vllasin” dhe “Të gjithë Šiptart jashtë Serbisë, Kosova është e jona!”.
Turmat iu përgjigjën vrasjeve duke shkatërruar kioska dhe dyqane në pronësi të shqiptarëve në Paraqin, Suboticë dhe Valjevë. Autoritetet jugosllave arrestuan anëtarët e familjes së Kelmendit dhe i morën në pyetje në një burg të Prizrenit. Motra 16 vjeçare e Kelmendit, Melihatja, u përjashtua nga shkolla. Organizata partizane në vendlindjen e Kelmendit, në Dushanovë, kërkoi që të gjithë fshatarët të izolonin familjen e tij. Mësuesin e shkollës së mesme të Kelmendit, Agish Kastratin, e nxorën nga Lidhja e Komunistëve të Jugosllavisë dhe 5 nga mësuesit e tij morën "paralajmërimet përfundimtare" për dështimin e regjistrimit të mungesës së Kelmendit në shkollë gjatë burgimit të tij 3 vjet më parë.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Permbledhje e detajuar e ngjarjes - https://www.epokaere.com/fejtoni-i-plote-per-aziz-kelmendin-enigma-e-vrasjeve-pa-lufte-ne-kohe-roberie/
- https://web.archive.org/web/20160901051344/http://ngritjaezerit.org/?page=1,19
- http://www.albaniapress.com/lajme/16983/VRASJE-E-INSKENUAR-E-USHTARIT-SHQIPTAR.html Arkivuar 7 maj 2017 tek Wayback Machine
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Slobodan Milosevic and the destruction of Yugoslavia (në anglisht).
- ^ Yugoslavia: A State that Withered Away (në anglisht).
- ^ [Ubij bližnjeg svog: Akcije Državne bezbednosti protiv špijuna od 1946-1997 Ubij bližnjeg svog: Akcije Državne bezbednosti protiv špijuna od 1946-1997] (në serbisht).
{{cite book}}: Shiko vlerën e|url=(Ndihmë!) - ^ a b c Kosovo : how myths and truths started a war (në anglisht). fq. 149–150.