Oise

Oise
Oise
Departament i Francës
	Prefektura në Beauvais
	Flamuri Stema
	Vendndodhja gjeografike e Oise
	Koordinatat: 49°23′N 02°25′E / 49.383°N 2.417°E
Shteti	Franca
Rajoni	Epërmet e Francës
Prefekturat	Beauvais
Nënprefekturat	Clermont; Compiègne; Senlis
Qeveria
• Presidenti i Këshillit të Departamentit	Nadège Lefebvre (LR)
Sipërfaqja ^ "Répertoire national des élus: les conseillers départementaux". data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises (në frëngjisht). 4 maj 2022. ;
• Gjithsej	5.860 km2 (2,260 sq mi)
Popullsia (Jan. 2019)
• Gjithsej	829.419
• Vendi	26th
• Dendësia	014/km2 (037/sq mi)
Zona kohore	UTC+1 (CET)
• Verës (DST)	UTC+2 (CEST)
Numri i departamentit	60
Arrondissements	4
Kantonet	21
Komunat	679
	^1 Të dhënat e regjistrit francez të tokave, të cilat përjashtojnë grykërderdhjet, dhe liqene, pellgje, dhe akullnaja më të mëdha se 1 km2

Oise ( Frëngjisht: [waz] ( dëgjoni); Shqip: Uazë) është një departament në veri të Francës . Është emërtuar sipas lumit Uazë . Banorët e departamentit quhen Oisiens ( Frëngjisht: [wazjɛ̃] ) ose Isariens, sipas emrit latin për lumin, Isara. Kishte një popullsi prej 829,419 në 2019. ^[1]

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

U është një nga 83 departamentet origjinale të krijuara gjatë Revolucionit Francez më 4 Mars 1790. Ajo u krijua nga një pjesë e provincës së Ishulli-i-Francës dhe Pikardisë .

Pas fitores së koalicionit në Waterloo, departamenti u pushtua nga trupat britanike midis qershorit 1815 dhe nëntorit 1818.

Në mars 2021, deputeti vendor i Parlamentit Olivier Dassault u vra në një përplasje aeroplani. ^[2]

Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Uaza është pjesë e rajonit aktual Epërmet e Francës dhe ndodhet 35 km në veri të Parisit . Ajo është e rrethuar nga departamentet e Somme, Aisne, Seine-et-Marne, Val-d'Oise, Eure dhe Seine-Maritime .

Qytetet kryesore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komuna më e populluar është Beauvais, prefektura. Që nga viti 2019, janë 13 komuna me më shumë se 10,000 banorë. 10 komunat më të populluara janë: ^[1]

Komuna	Popullsia (2019)
Beauvais	57,071
Compiègne	40615
Creil	36,169
Nogent-sur-Oise	20,780
Crépy-en-Valois	14,788
Senlis	14,760
Méru	14,452
Montataire	13,645
Noyon	13,190
Pont-Sainte-Maxence	12,602

Demografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Popullsia në vite
Viti	Pop.	±%
1801	350,854	—
1821	375,817	+7.1%
1831	397,725	+5.8%
1841	398,868	+0.3%
1851	403,857	+1.3%
1861	401,417	−0.6%
1872	396,804	−1.1%
1881	404,555	+2.0%
1891	401,835	−0.7%
1901	407,808	+1.5%
1911	411,028	+0.8%
1921	387,76	−5.7%
1931	407,432	+5.1%
1936	402,569	−1.2%
1946	396,724	−1.5%
1954	435,308	+9.7%
1962	481,289	+10.6%
1968	540,988	+12.4%
1975	606,32	+12.1%
1982	661,781	+9.1%
1990	725,603	+9.6%
1999	766,441	+5.6%
2006	792,975	+3.5%
2011	805,642	+1.6%
2016	823,542	+2.2%

Politika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Presidente e Këshillit të Departamentit është Nadège Lefebvre, e zgjedhur në vitin 2017.

Raundi i dytë i zgjedhjeve presidenciale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Zgjedhjet		Kandidati fitues	Partia	%	Kandidati për vendin e dytë	Partia	%
	2022	Emmanuel Macron	LREM	47,27	Marine Le Pen	RN	52,73
style="background-color: #FFD600 " \|	2017 ^[3]	Emmanuel Macron	LREM	53,28	Marine Le Pen	FN	46,72
style="background-color: #0066CC " \|	2012	Nicolas Sarkozy	UMP	52,66	François Hollande	PS	47,34
style="background-color: #0066CC " \|	2007	Nicolas Sarkozy	UMP	58,28	Ségolène Royal	PS	41,72
style="background-color: #0066CC " \|	2002 ^[3]	Zhak Shirak	RPR	74,93	Jean-Marie Le Pen	FN	25.07

Përfaqësuesit aktualë të Asamblesë Kombëtare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Njësia elektorale		Anëtar ^[4]	Partia
style="background-color: #0066CC " \|	Njësia e parë elektorale e Uazës	Victor Habert-Dassault	Republikanët
style="background-color: #35A2EF " \|	Njësia e 2-të e Uazës	Agnès Thill	Unioni i Demokratëve dhe të Pavarurve
style="background-color: #FFD600 " \|	Njësia e 3-të e Uazës	Pascal Bois	La République En Marche!
style="background-color: #0066CC " \|	Njësia e 4 elektorale e Uazës	Éric Woerth	Republikanët
style="background-color: #0066CC " \|	Njësia e 5-të e Uazës	Pierre Vatin	Republikanët
style="background-color: #FFD600 " \|	Njësia e 6-të elektorale e Uazës	Carole Bureau-Bonnard	La République En Marche!
style="background-color: #0066CC " \|	Njësia e 7-të e Uazës	Maksim Minot	Republikanët

Turizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Atraksioni kryesor turistik i departamentit është Parku Astérix, i cili u hap në 1989 dhe ndodhet në skajin jugor të tij. Vende të tjera interesante janë Katedralja e Beauvais, Kështjella e Pierrefonds, e restauruar nga Viollet-le-Duc, dhe koleksioni i artit i Château de Chantilly, i cili është një nga më të mëdhenjtë jashtë Parisit.

Galeria e artit në Kështjellën e Chantilly
Katedralja e Beauvais
Rrokullitësja në Parc Astérix
Renault FT në Glade of the Armistice
Kështjella e Pierrefonds

Qarku i binjakëzuar[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Uaza është e binjakëzuar me Bedfordshire në Angli . Ajo është gjithashtu i binjakëzuar me regjencën indoneziane të Karanganyar dhe provincat kineze të Shandong dhe Zhejiang .

Një nga fshatrat përgjatë lumit Uazë është Auvers-sur-Oise, i famshëm për atë që është vizituar nga disa artistë impresionistë . Ky është vendi ku Vincent van Gogh kaloi 70 ditët e tij të fundit dhe është vendi i tij dhe i vëllait të tij Theo.

Rrethet e departamentit Oise
Kantonet e departamentit Oise
Komunat e departamentit Oise
Monument aux morts (Oise)

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ ^a ^b Populations légales 2019: 60 Oise, INSEE
^ "French MP and billionaire Olivier Dassault dies in helicopter crash". BBC News (në anglishte britanike). 2021-03-07. Marrë më 2021-03-08.
^ ^a ^b l'Intérieur, Ministère de. "Présidentielles". interieur.gouv.fr. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Nationale, Assemblée. "Assemblée nationale ~ Les députés, le vote de la loi, le Parlement français". Assemblée nationale. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] "Répertoire national des élus: les conseillers départementaux". data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises (në frëngjisht). 4 maj 2022.

[pop2019-2] Populations légales 2019: 60 Oise, INSEE

[3] "French MP and billionaire Olivier Dassault dies in helicopter crash". BBC News (në anglishte britanike). 2021-03-07. Marrë më 2021-03-08.

[auto-4] 'Intérieur, Ministère de. "Présidentielles". interieur.gouv.fr. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] Nationale, Assemblée. "Assemblée nationale ~ Les députés, le vote de la loi, le Parlement français". Assemblée nationale. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[1]

[2]

[3]

[4]