Flamuri i Jugosllavisë

Flamuri i Jugosllavisë ishte flamuri zyrtar i shtetit jugosllav nga 1918–1992. Projektimi dhe simbolika e flamurit rrjedhin nga lëvizja pansllaviste, e cila çoi përfundimisht në bashkimin e sllavëve të jugut dhe krijimin e një shteti të bashkuar të jug-sllavëve në vitin 1918.

Flamuri kishte tre breza të barabartë horizontale blu, të bardhë dhe të kuq dhe u përdor për herë të parë nga Mbretëria e Jugosllavisë nga 1918–1943. Një yll i kuq u shtua në qendër të tij nga partizanët jugosllavë në Luftën e Dytë Botërore dhe ky model u përdor deri në shpërbërjen e Jugosllavisë në fillim të viteve 1990. Sot, flamuri ka ende kuptim për ata nostalgjikë për Jugosllavinë.

Dizajni dhe simboli

Flamuri i Jugosllavisë është një trengjyrësh horizontale me ngjyrë blu (sipër), të bardhë (mes) dhe të kuqe (poshtë). Dizajni dhe ngjyrat bazohen në flamurin pansllaviste të miratuar në Kongresin pan-sllav të vitit 1848, në Pragë. Pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore më 1918, sllavët e jugut u bashkuan në një shtet të vetëm unitar të Mbretërisë së Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve, i njohur më vonë si Jugosllavia. Monarkia zgjodhi modelin pansllaviste për të simbolizuar unitetin e ri të themeluar të të gjithë sllavëve të jugut. Dizajni përbëhej nga një trengjyrësh i thjeshtë horizontale me tre breza të barabartë blu (sipër), të bardhë (mes) dhe të kuq (poshtë). Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore dhe heqjes së monarkisë në vitin 1945, qeveria e re komuniste mbajti modelin e flamurit por shtoi një yll të kuq me kufi të verdhë në qendër. Flamuri mbeti në përdorim deri në shpërbërjen e Jugosllavisë në vitin 1992.

Flamuj të Republikës Jugosllave

Pas Luftës së Dytë Botërore, Jugosllavia u bë një republikë federale socialiste, e përbërë nga gjashtë republika të nën-nivelit. Secila republikë kishte flamurin dhe stemën e vet. Shumica e flamujve bazoheshin në flamujt e vjetër historikë të shteteve përkatëse Jugosllave, përveç flamurit të RS Bosnjë dhe Hercegovinës dhe RS Maqedonisë të cilët fituan shtetësinë vetëm pas Luftës së Dytë Botërore. Shumë prej tyre përdorën ngjyrat pansllaviste, të kuqe, të bardhë dhe blu. Të gjithë u zbukuruan nga një simbol komunist, ylli i kuq. Sa për Bosnjën dhe Hercegovinën, për shkak të karakterit të saj multietnik, flamuri i saj përbëhej nga një flamur i kuq, por me një flamur të vogël Jugosllavi SFR në këndin e sipërm të majtë.

Flamuri i Serbisë	Flamuri i Kroacisë	Flamuri i Bosnjës dhe Hercegovinës
Flamuri i Sllovenisë	Flamuri i Malit të Zi	Flamuri i Maqedonisë

Historia

Artikulli kryesor: Lista e flamujve jugosllav

Mbretëria e Jugosllavisë

Flamuri kombëtar i ish-Mbretërisë së Jugosllavisë ishte blu-bardhë-kuq në kuptimin horizontal ndaj një shkopi vertikal.^[1] Flamuri civil i përbashkët kombëtar ishte i njëjtë me flamurin historik pansllaviste të aprovuar në Kongresin pansllaviste në Pragë, 1848.

Shenja detare (flamuri i luftës) i Mbretërisë së Jugosllavisë është blu-bardhë-kuq me stemën e thjeshtuar më të vogël: Në një të tretën e gjatësisë së flamurit do të ketë stemën shtetërore me kurorën. Lartësia e krahëve dhe kurorës (pa glob dhe kryq) do të jetë gjysma e lartësisë së shenjës.^[2]^[3]

Flamujt e Mbretërisë ishin në përdorim zyrtar nga viti 1922 deri sa Mbretëria e Jugosllavisë u pushtua nga Fuqitë e Boshtit në vitin 1941. Pas kësaj, flamuri u përdor nga qeveria e njohur zyrtarisht në mërgim, përfaqësuesit diplomatikë dhe Aleatët deri në vitin 1945. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Ushtria Jugosllave në Atdhe (e njohur edhe si Çetnikët) vazhdoi të përdorte flamurin.

Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve u krijua më 1 dhjetor 1918 dhe u riemërua Mbretëria e Jugosllavisë më 3 tetor 1929. Flamuri i parë i shtetit u miratua zyrtarisht në vitin 1922.^[4] Të gjithë flamujt jugosllavë (përfshirë edhe të parët) ishin variacione në flamurin pansllaviste të miratuar në Kongresin pansllaviste në Pragë më 1848. Flamuri pan-sllav ishte një trengjyrësh i thjeshtë blu-bardhë-i kuq në kuptimin horizontal kundrejt një vertikale stafi, dhe flamuri kombëtar dhe flamuri civil dhe shtetëror gjatë periudhës 1918-1943 (Mbretëria e Jugosllavisë) ishte saktësisht e njëjtë.^[1] Shenja detare gjatë periudhës ishte trengjyrëshi blu-bardhë-kuq me stemën e thjeshtuar më të vogël të Jugosllavisë.^[2]^[5]

Banovina e Kroacisë

Në përgjigje të kërkesave të politikanëve kroatë për autonomi të Kroacisë, u krijua një rajon autonom i Kroacisë brenda Mbretërisë së Jugosllavisë, Banovina e Kroacisë. Ai përdori trengjyrëshin kroat të kuq-të bardhë-blu për flamurin e saj civil, dhe flamuri i saj shtetëror përfshinte trengjyrëshin e ngarkuar me šahovnica.

Flamuri civil i Banovinës së Kroacisë.
Flamuri shtetëror i Banovinës së Kroacisë.

Lufta e Dytë Botërore

Në vitin 1941 gjatë Luftës së Dytë Botërore Jugosllavia u pushtua nga Fuqitë e Boshtit, dhe qeveria jugosllave iku në mërgim në Londër. Shpejt më pas, u formua rezistenca Jugosllave, Partizanët. Partizanët nuk e mbështetën qeverinë jugosllave në mërgim dhe fillimisht përdorën një numër flamujsh të ndryshëm derisa më në fund njëri u miratua botërisht. Flamuri i ri ishte trengjyrëshi blu-bardhë-i kuq jugosllav me një yll të kuq që zinte qendrën e fushës së bardhë dhe me përmasat e ndryshuara në 1:2 në vend të 2:3. Partizanët u njohën nga Aleatët në fund të nëntorit 1943 (Konferenca e Teheranit) dhe emri i shtetit jugosllav u ndryshua në Jugosllavia Federale Demokratike. Flamuri i vjetër vazhdoi të përdorej nga qeveria në ekzil (deri në bashkimin e tij me qeverinë partizane, NKOJ më 1944), nga përfaqësuesit e saj diplomatikë dhe nga aleatët perëndimorë deri në vitin 1945 - ndërsa në Jugosllavi, versioni me ylli i kuq ishte kryesisht në përdorim.

Jugosllavia Socialiste

Artikulli kryesor: Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë

Pas luftës, në vitin 1945, flamuri i yllit të kuq u bë zyrtarisht botërisht. U dha forma e tij përfundimtare duke zgjeruar yllin dhe duke shtuar një kufi të ngushtë të verdhë. Flamuri zakonisht shoqërohej në ndërtesat zyrtare nga flamuri i republikës federale dhe flamuri i Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë. Për shkak të kësaj, shumë ndërtesa në ish-Jugosllavi ende mbajnë një mbajtës flamuri me tre shtylla. Një version më i vogël i flamurit shërbeu si flamuri civil ndërsa një version i banderolës së zgjatur u pa të valëvitej para parlamentit jugosllav.

Shih edhe

Referime

^ ^a ^b "The Constitution of the Kingdom of Yugoslavia (1931)" (në anglisht). 21 tetor 2009. Arkivuar nga origjinali më 21 tetor 2009. Marrë më 25 shtator 2020.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja)
^ ^a ^b "Royal Yugoslavia (1918-1941): Law on the flags at sea, 1922". fotw.fivestarflags.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 22 nëntor 2008. Marrë më 25 shtator 2020.
^ "Royal Yugoslavia (1918-1941): Law on the flags at sea, 1937". fotw.fivestarflags.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 mars 2016. Marrë më 25 shtator 2020.
^ Službene Novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, broj 89/1922, 28. 02. 1922.
^ "Royal Yugoslavia (1918-1941): Law on the flags at sea, 1937". fotw.fivestarflags.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 mars 2016. Marrë më 25 shtator 2020.

[web.archive.org-1] "The Constitution of the Kingdom of Yugoslavia (1931)" (në anglisht). 21 tetor 2009. Arkivuar nga origjinali më 21 tetor 2009. Marrë më 25 shtator 2020.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja)

[fotw.fivestarflags.com-2] "Royal Yugoslavia (1918-1941): Law on the flags at sea, 1922". fotw.fivestarflags.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 22 nëntor 2008. Marrë më 25 shtator 2020.

[3] "Royal Yugoslavia (1918-1941): Law on the flags at sea, 1937". fotw.fivestarflags.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 mars 2016. Marrë më 25 shtator 2020.

[4] Službene Novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, broj 89/1922, 28. 02. 1922.

[5] "Royal Yugoslavia (1918-1941): Law on the flags at sea, 1937". fotw.fivestarflags.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 mars 2016. Marrë më 25 shtator 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]