Presidenti i Shteteve të Bashkuara
| Kryetari i Shteteve të Bashkuara të Amerikës | |
|---|---|
 | |
 | |
| Stili | |
| Statusi | |
| Shkurtimi | POTUS |
| Anëtar/e i | |
| Vendbanimi | Shtëpia e Bardhë |
| Selia | Uashington, D.C. |
| Nominues | Partitë politike ose vetë-nominimi |
| Emërues | Kolegji Zgjedhor |
| Kohëzgjatja e detyrës | Katër vjet, rinovohet një herë |
| Instrumenti konstitues | Kushtetuta e SHBA-ve |
| Themelimi | 21 qershor 1778 (232 vjet më parë)[7][8] |
| Mbajtësi i parë | Xhorxh Uashington[9] |
| Pagesa | $400,000 vjetor |
| Faqja zyrtare | www |
Presidenti i Shteteve të Bashkuara është kreu i shtetit dhe kreu i qeverisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Presidenti drejton degën ekzekutive të qeverisë federale dhe është komandant i përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Shteteve të Bashkuara.
Fuqia e presidencës është rritur ndjeshëm që nga formimi i saj, ashtu si fuqia e qeverisë federale si një e tërë. Ndërsa pushteti presidencial është rrënuar dhe rrjedhur me kalimin e kohës, presidenca ka luajtur një rol gjithnjë e më të fortë në jetën politike amerikane që nga fillimi i shekullit 20, me një zgjerim të dukshëm gjatë presidencës së Franklin D. Roosevelt. Në kohët bashkëkohore, presidenti gjithashtu shihet si një nga figurat më të fuqishme politike në botë si udhëheqësi i superfuqisë së vetme globale të mbetur. Si udhëheqësi i kombit me ekonominë më të madhe nga PBB-ja nominale, presidenti zotëron një fuqi të fortë dhe të butë të brendshme dhe ndërkombëtare.
Neni II i Kushtetutës përcakton degën ekzekutive të qeverisë federale dhe ia jep pushtetin ekzekutiv presidentit. Fuqia përfshin ekzekutimin dhe zbatimin e ligjit federal dhe përgjegjësinë për të emëruar zyrtarë federalë ekzekutivë, diplomatikë, rregullatorë dhe gjyqësorë. Bazuar në dispozitat kushtetuese që fuqizojnë presidentin të emërojë dhe të marrë ambasadorë dhe të përfundojë traktate me fuqitë e huaja, dhe në ligjet pasuese të miratuara nga Kongresi, presidenca moderne ka përgjegjësinë kryesore për zhvillimin e politikës së jashtme të SHBA. Roli përfshin përgjegjësinë për drejtimin e ushtrisë më të shtrenjtë në botë, e cila ka arsenalin e dytë më të madh bërthamor.
Presidenti gjithashtu luan një rol udhëheqës në legjislacionin federal dhe politikëbërjen e brendshme. Si pjesë e sistemit të kontrolleve dhe ekuilibrave, neni I, seksioni 7 i Kushtetutës i jep presidentit kompetencën për të nënshkruar ose veto legjislacionin federal. Meqenëse presidentët modernë gjithashtu shihen tipikisht si udhëheqës të partive të tyre politike, politikëbërja kryesore formohet në mënyrë të konsiderueshme nga rezultati i zgjedhjeve presidenciale, me presidentët që marrin një rol aktiv në promovimin e përparësive të tyre politike për anëtarët e Kongresit të cilët shpesh varen elektoralisht nga presidenti. Në dekadat e fundit, presidentët gjithashtu kanë përdorur gjithnjë e më shumë urdhërat ekzekutivë, rregulloret e agjencisë dhe emërimet gjyqësore për të formësuar politikën e brendshme.
Presidenti zgjidhet indirekt përmes Kolegjit Zgjedhor në një mandat katër vjeçar, së bashku me nënkryetarin. Sipas amendamentit të njëzet e dytë, të ratifikuar më 1951, asnjë person i cili është zgjedhur në dy mandate presidenciale nuk mund të zgjidhet në një të tretën. Për më tepër, nëntë nënkryetarë janë bërë president për shkak të vdekjes ose dorëheqjes brenda afatit të një presidenti. Në tërësi, 45 individë kanë shërbyer në 46 presidenca që përfshijnë 58 mandate të plota katër-vjeçare.
Joe Biden është presidenti i 46-të dhe në detyrë i Shteteve të Bashkuara. Ai mori detyrën më 20 janar 2021.
Kohështrirja e presidentëve
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Partitë politike kanë dominuar politikën amerikane në pjesën më të madhe të historisë së kombit. Megjithëse Etërit Themelues përgjithësisht hidhnin poshtë partitë politike si përçarëse dhe përçarëse, dhe ngritja e tyre nuk ishte parashikuar kur Kushtetuta e SHBA-ve u hartua në vitin 1787, partitë e organizuara politike u zhvilluan në SHBA në mesin e viteve 1790 megjithatë Ata evoluan nga fraksione politike, të cilat filluan të shfaqeshin pothuajse menjëherë pasi qeveria federale erdhi në ekzistencë. Ata që mbështetën administratën e Uashingtonit u referuan si "pro-administratë" dhe përfundimisht do të formonin Partinë Federaliste, ndërsa ata që ishin në opozitë u bashkuan me Partinë Demokratike-Republikane në zhvillim.
I shqetësuar shumë për aftësinë reale të partive politike për të shkatërruar unitetin e brishtë duke mbajtur kombin së bashku, Uashingtoni mbeti i palidhur me ndonjë fraksion politik ose parti gjatë gjithë presidencës së tij tetë-vjeçare. Ai ishte, dhe mbetet, i vetmi president i SHBA që nuk ka qenë i lidhur me një parti politike. Që nga Uashingtoni, çdo president i SHBA ka qenë i lidhur me një parti politike në kohën e marrjes së detyrës. Numri i presidentëve për parti politike (në kohën e hyrjes në detyrë) janë:[10][11]
Kuriozitete
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Franklin D. Roosevelt është i vetmi Kryetar i SHBA-ve që ishte Kryetar më shumë se 8 vjet.
- Tre Kryetarë kanë qenë caqe atentatesh: Abraham Lincoln (1865) William McKinley (1901) dhe John F. Kennedy (1963).
- Ati dhe biri kryetar: John Adams dhe John Q. Adams edhe George Bush dhe George W. Bush
- Richard Nixon është i vetmi Kryetar i SHBA-ve që ka dhënë dorëheqje gjatë legjislaturës presidenciale, shkaku ishte Skandali i Watergate
- George Washington është presidenti i parë i SHBA-ve.
Presidentët e Shteteve të Bashkuara të Amerikës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Lista e Presidentëve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "How To Address The President; He Is Not Your Excellency Or Your Honor, But Mr. President". The New York Times (në anglisht).
- ^ "USGS Correspondence Handbook—Chapter 4" (në anglisht). Usgs.gov. 18 korrik 2007. Arkivuar nga origjinali më 26 shtator 2012. Marrë më 15 nëntor 2012.
- ^ "Models of Address and Salutation" (në anglisht). Ita.doc.gov. Arkivuar nga origjinali më 20 korrik 2010. Marrë më 4 shtator 2010.
- ^ Heads of State, Heads of Government, Ministers for Foreign Affairs
- ^ The White House Office of the Press Secretary (1 shtator 2010). "Remarks by President Obama, President Mubarak, His Majesty King Abdullah, Prime Minister Netanyahu and President Abbas Before Working Dinner" (në anglisht). obamawhitehouse.archives.gov. Marrë më 19 korrik 2011.
- ^ "Exchanges of Letters" (në anglisht). Jimmy Carter Library. shtator 1978. Arkivuar nga origjinali më 10 tetor 2017. Marrë më 9 nëntor 2017.
- ^ Maier, Pauline (2010). Ratification: The People Debate the Constitution, 1787–1788 (në anglisht). New York, New York: Simon & Schuster. fq. 433. ISBN 978-0-684-86854-7.
- ^ "March 4: A forgotten huge day in American history" (në anglisht). Philadelphia: Qendra Kombëtare e Kushtetutës. 4 mars 2013. Arkivuar nga origjinali më 24 shkurt 2018. Marrë më 29 korrik 2018.
- ^ "Presidential Election of 1789". Digital Encyclopedia (në anglisht). Mount Vernon, Virginia: Mount Vernon Ladies' Association, George Washington's Mount Vernon. Marrë më 29 korrik 2018.
- ^ "The Presidents of the United States of America". Enchanted Learning (në anglisht). Marrë më 2 gusht 2018.
- ^ "Political Parties of the Presidents". Presidents USA (në anglisht). Marrë më 2 gusht 2018.
Lidhje të jashme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Commons: Presidenti i Shteteve të Bashkuara – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale
