Kampionati Botëror i Futbollit

FIFA Kupa e Botës
	Trofeu zyrtar i FIFA-s
Themeluar	1930
Rajoni	Ndërkombëtar (FIFA)
Numri i skuadrave	32 (nga 2026 do jenë 48)
Kampioni aktual	Argjentina (3 tituj)
Skuadra më e suksesshme	Brazili (5 tituj)
	2026

Kampionati Botëror i Futbollit (i njohur edhe si FIFA Kupa e Botës) është turneu më i rëndësishëm ndërkombëtar i futbollit për meshkuj, i organizuar çdo katër vjet nga FIFA. Ai filloi në vitin 1930 dhe që atëherë është zhvilluar rregullisht, përveç viteve 1942 dhe 1946 për shkak të Luftës së Dytë Botërore. Kupa e Botës është një nga ngjarjet më të ndjekura në botë dhe ka sjellë fitues nga vetëm tetë kombe të ndryshme që nga themelimi i saj.^[1]

Historia

Vitet e hershme (1930–1950)

Turneu i parë u mbajt në Uruguai në 1930, ku kombëtarja vendase u shpall kampione. Në vitet në vijim, Italia fitoi turnetë e viteve 1934 dhe 1938. Turnetë e viteve 1942 dhe 1946 u anuluan për shkak të Luftës së Dytë Botërore. Kampionati rifilloi në vitin 1950 në Brazil, ku Uruguai fitoi për herë të dytë.

Zgjerimi dhe rivalitetet (1954–1978)

Nga viti 1954 e tutje, Kupa e Botës filloi të fitojë më shumë popullaritet. Fituesit përfshinë Gjermaninë Perëndimore (1954), Brazilin (1958, 1962, 1970), Anglinë (1966), dhe Argjentinën (1978). Lojtarë si Pelé, Garrincha dhe Bobby Charlton shkëlqyen në këto dekada.

Dominimi europian dhe amerikan (1982–2006)

Italia fitoi për herë të tretë në 1982, ndërsa Argjentina fitoi në 1986 me Maradonën në qendër të vëmendjes. Gjermania Perëndimore mori titullin e tretë në 1990, ndërsa Brazili fitoi për herë të katërt në 1994. Franca fitoi titullin e saj të parë në 1998 si vend organizator.

Epoka moderne (2002–sot)

Brazili fitoi titullin e pestë në 2002, ndërsa Italia barazoi rekordin e Gjermanisë në 2006. Spanja fitoi për herë të parë në 2010, Gjermania në 2014 dhe Franca në 2018. Në edicionin e vitit 2022 në Katar, fitues u shpall Argjentina.

Formati dhe kualifikimi

Për të marrë pjesë në turne, kombëtaret duhet të kalojnë fazën kualifikuese që organizohet nga konfederatat kontinentale të FIFA-s. Vendi pritës kualifikohet automatikisht, si edhe kampioni në fuqi (deri në vitin 2002). Nga viti 2026 do të marrin pjesë 48 skuadra në fazën finale.

Kampionët dhe statistikat

Vendet fituese të Kupës Botërore

Fituesit e Kampionatit Botëror të Futbollit
Viti	Vendi organizator	Fituesi	Finalisti	Rezultati
1930	Uruguai	Uruguai	Argjentina	4–2
1934	Italia	Italia	Çekosllovakia	2–1 (pas shtesës)
1938	Francë	Italia	Hungaria	4–2
1950	Brazil	Uruguai	Brazili	2–1
1954	Zvicër	Gjermania Perëndimore	Hungaria	3–2
1958	Suedi	Brazili	Suedia	5–2
1962	Kili	Brazili	Çekosllovakia	3–1
1966	Angli	Anglia	Gjermania Perëndimore	4–2 (pas shtesës)
1970	Meksikë	Brazili	Italia	4–1
1974	Gjermania Perëndimore	Gjermania Perëndimore	Holanda	2–1
1978	Argjentinë	Argjentina	Holanda	3–1 (pas shtesës)
1982	Spanjë	Italia	Gjermania Perëndimore	3–1
1986	Meksikë	Argjentina	Gjermania Perëndimore	3–2
1990	Italia	Gjermania Perëndimore	Argjentina	1–0
1994	SHBA	Brazili	Italia	0–0 (3–2 pen.)
1998	Francë	Franca	Brazili	3–0
2002	Koreja e Jugut & Japoni	Brazili	Gjermania	2–0
2006	Gjermani	Italia	Franca	1–1 (5–3 pen.)
2010	Afrika e Jugut	Spanja	Holanda	1–0 (pas shtesës)
2014	Brazil	Gjermania	Argjentina	1–0 (pas shtesës)
2018	Rusi	Franca	Kroacia	4–2
2022	Katar	Argjentina	Franca	3–3 (4–2 pen.)

Statistikat e vendeve pjesëmarrëse

Vendet më të suksesshme në Kupën e Botës (deri më 2022)
Kombëtarja	Pjesëmarrje	Tituj	Finaliste	Gjysmëfinale më tepër
Brazili	22	5 (1958, 1962, 1970, 1994, 2002)	7	11
Gjermania	20	4 (1954, 1974, 1990, 2014)	8	13
Italia	18	4 (1934, 1938, 1982, 2006)	6	8
Argjentina	18	3 (1978, 1986, 2022)	6	6
Franca	16	2 (1998, 2018)	4	6
Uruguai	14	2 (1930, 1950)	2	5
Anglia	16	1 (1966)	1	3
Spanja	16	1 (2010)	1	2

Golashënuesit kryesorë për çdo edicion

Golashënuesit më të mirë të çdo edicioni
Viti	Lojtari	Kombëtarja	Gola
1930	Guillermo Stábile	Argjentina	8
1934	Oldřich Nejedlý	Çekosllovakia	5
1938	Leônidas da Silva	Brazili	7
1950	Ademir	Brazili	8
1954	Sándor Kocsis	Hungaria	11
1958	Just Fontaine	Franca	13
1962	6 lojtarë të ndryshëm	–	4
1966	Eusébio	Portugalia	9
1970	Gerd Müller	Gjermania P.	10
1974	Grzegorz Lato	Polonia	7
1978	Mario Kempes	Argjentina	6
1982	Paolo Rossi	Italia	6
1986	Gary Lineker	Anglia	6
1990	Salvatore Schillaci	Italia	6
1994	Oleg Salenko & Hristo Stoichkov	Rusia / Bullgaria	6
1998	Davor Šuker	Kroacia	6
2002	Ronaldo	Brazili	8
2006	Miroslav Klose	Gjermania	5
2010	Thomas Müller	Gjermania	5
2014	James Rodríguez	Kolumbia	6
2018	Harry Kane	Anglia	6
2022	Kylian Mbappé	Franca	8

Personalitete të shquara

20 lojtarë të ndryshëm kanë fituar Kupën e Botës dy herë, përfshirë shumë brazilianë dhe italianë. Vittorio Pozzo është trajneri i vetëm që ka fituar dy herë (1934 dhe 1938), ndërsa Mario Zagallo dhe Franz Beckenbauer janë të vetmit që e kanë fituar si lojtarë dhe trajnerë.^[2]^[3]

Shiko gjithashtu

Referime

↑ "FIFA World Cup: Only 8 countries claimed trophy so far". aa.com.tr (në anglisht). Marrë më 2022-07-07.
↑ "MARIO ZAGALLO". coachesvoice.com (në anglisht). Marrë më 2022-07-07.
↑ "História do Mundial". casasdeapostas24.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 3 korrik 2022. Marrë më 2022-07-07.

[1] "FIFA World Cup: Only 8 countries claimed trophy so far". aa.com.tr (në anglisht). Marrë më 2022-07-07.

[2] "MARIO ZAGALLO". coachesvoice.com (në anglisht). Marrë më 2022-07-07.

[3] "História do Mundial". casasdeapostas24.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 3 korrik 2022. Marrë më 2022-07-07.

[1]

[2]

[3]