Murtaja

Murtaja ose vdekja e zezë, siç njihet ndryshe, është një sëmundje vdekjeprurëse e cila shkaktohet nga bakteri Yersina pestis dhe bartet nga pleshtat qe mbijetojne ne trupin e minjve dhe ne prani kalojne edhe tek njeriu.

==Historia e sëmundjes== Minjtë, gjatë shekullit XIV, arriten në Evropë nga anijet e Republikes se Gjenoves qe tregetonin ne detin e zi. Shume nga marinaret ishin te infektuar dhe perhapen semundjen ngjitese ne fillim ne Siçili e me vone ne gjithe portet e Italise e te Europes ku kalonin gjithe rruget tregtere e detare. Ne Evropë, gjatë viteve 1348 a Caffa qytet ne brigjet e Detit te zi ( Koloni e Republikes se Gjenoves) e ne 1330 ne Kine. Per here te dyte rivjen ne Europe ne 1600 ne Angli vrau mbi 200 milion njerëz e popullsia u pergjysmua. Njerëzit vinin maska dhe parfumoseshin me aroma të forta për të parandaluar sëmundjen. Doktorët i këshillonin pacientët të vinin jashtëqitje të thara mbi plagë, të gëlltitnin gurë të çmuar, të pinin mjedër si dhe të pinin një gotë me urinën e tyre 1 herë në 2 ditë.Ushtarë Italianë në Vitin 1346-1430 sollën minj të infektuar me murtajë bubonike dhe i hodhën nëpër puse duke helmuar kështu popullsinë. Në Kostandinopojë (Stamboll) vdisnin nga murtaja bubonike rreth 10.000 njerëz në ditë. Paul-Louis Simond në vitin 1898 kuptoi se bakteri që shkakton murtajen, shpesh herë gjendej tek minjtë,i cili përmes pleshtave bartej nga kafshët tek njerëzit. Murtaja bubonike është pa dyshim një ngjarje qe pothuajse shkaterroi vendet e Evropës.