Çmimi Man Booker International

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Man Booker International Prize
Fituesi i parë, shkrimtari shqiptar Ismail Kadare
PërshkrimiVeprimtari jetësore (2005-2015), për librin më të mirë të përkthyer në anglisht (2016-)
ShtetiBritania e Madhe
Prezantuar ngaMan Group
Çmime(t)£50,000
Themeluar2004 Ndarë për herë të parë më = 2005
Uebfaqjathemanbookerprize.com/international

Çmimi Man Booker International  (anglisht: Man Booker International Prize) është çmim letrar ndërkombëtar që ndahet në Mbretërinë e Bashkuar. Ky çmim u krijua më 2004 për të komplementuar Çmimin Man Booker,[1] dhe sponzorizohet nga Man Group. Nga viti 2005 deri në vitin 2015 çmimi iu nda çdo dy vjet një autori të gjallë të çfarëdo kombësie, për tërësinë e veprës së tij të publikuar në anglisht ose të përkthyer në anglisht.[2] Ai shpërblente kreativitetin e vazhdueshëm, zhvillimin dhe kontributin e përgjithshëm për letërsinë në nivel global.[3] Anëtarët e jurisë për çdo vit krijonin listën e tyre të autorëve, në vend që të pranonin kandidime.[2]

Që nga viti 2016 e tutje, çmimi i ndahet çdo vit një libri të vetëm të përkthyer në anglisht, duke shpërblyer fituesin me një shumë prej £50,000 e cila ndahet në mënyrë të barabartë midis autorit dhe përkthyesit.[4]

Çmimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Para vitit 2016[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Për dallim prej Çmimit Man Booker i cili ishte i hapur vetëm për shkrimtarë nga Komonuelthi, Irlanda dhe Zimbabve, Çmimi Man Booker International ishte i hapur për autorë nga gjitha vendet.[5] Fituesit i ndahej shuma prej £60,000 dhe çdo autor mund ta fitonte vetëm një herë të vetme.[3] Çmimi Man Booker International gjithashtu lejonte ndarjen e një çmimi të veçantë për përkthyes. Autori fitues mund të zgjidhte një përkthyes të veprës së tij në anglisht, të cilit i ndahej shuma prej £15,000.[6]

Pas vitit 2016[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 7 korrik 2015, Booker Prize Foundation njoftoi se nga 2016 e tutje, Çmimi Man Booker International do të ishte një çmim për letërsi të përkthyer. Synimi i tij është të nxisë botimin dhe leximin e veprave cilësore në përkthim, dhe të nxjerrë në pah punën e përkthyesve. Çmimi tani ndahet çdo vit për një libër të përkthyer në anglisht, me një shumë prej £50,000 titullin fitues, e cila ndahet në mënyrë të barabartë midis autorit dhe përkthyesit. Secili autor dhe përkthyes që hyn në listën e ngushtë merr £1,000. Fondi i përvitshëm për çmimin arrin në £62,000 për vit, në krahasim me të mëparshmin i cili ishte £37,500 për vit. Juria zgjedh një listë prej 12 ose 13 librash në mars, pastaj ta zgjedh një listë të ngushtë në prill. Fituesi shpallet në maj.[7]

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesi i parë i çmimit ishte shkrimtari shqiptar Ismail Kadare. Ai u pasua nga shkrimtari nigerian Chinua Achebe në vitin 2007, dhe dy vjet më vonë, shkrimtarja kanadeze, Alice Munro. Në vitin 2011 çmimi iu dha amerikanit Philip Roth. Gazetari Hephzibah Anderson lavdëroi çmimin dhe vuri në dukje se çmimi Man Booker International ishte "duke u bërë shpejt çmimi më i rëndësishëm, duke u shfaqur si një alternativë gjithnjë e më kompetente ndaj Nobelit".

Në vitin 2015 u bë e ditur se Çmimi Independent Foreign Ficition do të shpërbëhej.  Vendin e tij do të zinte Çmimi Man Booker International, dhe ky i fundit do të bëhej çfarë kishte qenë Çmimi Independent Foreign Fiction: një çmim i përvitshëm letrar për përkthime në gjuhën angleze, ku shuma do të ndahej mes autorit dhe përkthyesit.[8]

Fituesit e çmimit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Viti Emri Vepra Përkthyesi Vendi Gjuha Tradita letrare
2005 Ismail Kadare n/a n/a Shqipëria Shqip Letërsia shqiptare
2007 Chinua Achebe n/a n/a Nigeria Anglisht Letërsia nigeriane
2009 Alice Munro n/a n/a Kanada Anglisht Letërsia kanadeze
2011 Philip Roth n/a n/a SHBA Anglisht Letërsia amerikane
2013 Lydia Davis n/a n/a SHBA Anglisht Letërsia amerikane
2015 László Krasznahorkai n/a George Szirtes and Ottilie Mulzet Hungaria Hungarisht Letërsia hungareze
2016 Han Kang The Vegetarian Deborah Smith Koreja Jugore Koreançe Letërsia koreane, Letërsia jugkorane
2017 David Grossman A Horse Walks Into a Bar Jessica Cohen Izraeli Hebraisht Letërsia izraelite

Nominimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

2005[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesi

Shkrimtari shqiptar Ismail Kadare u shpall fitues i çmimit inaugurues Man Booker International në vitin 2005.[9] Kyetari i jurisë, profesori Xhon Keri tha se Kadare "është një shkrimtar universal, me një traditë narracioni që e ka origjinën që nga Homeri." Kadare tha se ai ndihej "thellësisht i nderuar" për marrjen e çmimit. Kadare kishte mundësinë për të zgjedhur një përkthyes për të marrë një shumë prej £15,000. Shkrimtari pranoi çmimin e tij në Edinburg, më 27 qershor.[9]

Juria
  • Xhon Keri (kryetari i jurisë)[9]
  • Alberto Manguel[1]
  • Azar Nafisi[1]
Kandidatët

Kandidatët për çmimin inaugurues Man Booker International u shpallën më 2 qershor 2005, në Universitetin Xhorxhtoun në Washington, D.C.[3]

2007[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesi

Shkrimtari nigerian Chinua Achebe u nderua me Çmimin Man Booker International për krijimtarinë e tij letrare, në vitin 2007.[10] Anëtarja e jurisë Nadine Gordimer tha se Achebe është "babai i letërsisë moderne afrikane" dhe se ai është "pjesë integrale" e letërsisë botërore. Achebe pranoi çmimin e tij më 28 qershor në Oksford.[10]

Juria
Kandidatët

Kandidatët për çmimin e dytë Man Booker International u shpallën më 12 prill të vitit 2007 në Kolegjin Massey në Toronto.[5]

2009[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesi

Tregimtarja Alice Munro u shpall fituese e çmimit në vitin 2009 për krijimtarinë e saj jetësore në letërsi.[11] Anëtarja e jurisë Jane Smiley, tha përzgjedhje e një fituesi kishte qenë "një sfidë".[11] Në lidhje me veprën e Munro, Smiley tha: "vepra e saj është praktikisht e përsosur. Çdo shkrimtar mbetet i habitur kur e lexon atë, sepse vepra e saj është shumë delikate dhe precize. Përsiatja e saj për secilën temë është kaq e fokusuar."[11] Munro, e cili tha se ishte "tërësisht e habitur dhe e gëzuar" nga fitorja, pranoi çmimin në Kolegjin e Trinisë në Dublin, më 25 qershor.[2][11]

Juria
  • Jane Smiley (Kryetare)[11]
  • Amit Chaudhuri[11]
  • Andrey Kurkov[2]
Kandidatët

2011[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesi
  • Philip Roth

Shkrimtari amerikan Roth u shpall fitues më 18 maj 2011 në Festivalin e Shkrimtarëve të Sidneit.[14] Në lidhje me fitoren e tij, Roth tha se "Ky është një nder i madh dhe unë jam i lumtur ta pranoj." Shkrimtari tha se ai shpresonte se çmimi do ta sjellë atë në vëmendjen e lexuesit në mbarë botën, të cilët aktualisht nuk e njihnin krijimtarinë e tij. Roth pranoi çmimin e tij në Londër më 28 qershor; megjithatë, ai nuk ishte në gjendje të marrë pjesë personalisht për shkak të shëndetit të keq, kështu që ai dërgoi një video të shkurtër.

Juria
  • Rick Gekoski (Kryetari i  jurisë)
  • Carmen Callil (u tërhoq në shenjë proteste për zgjedhjen e fituesit)
  • Justin Cartwright

Pas shpalljes së Rothit si fitues, Carmen Callil u tërhoq nga juria, duke u shprehur: "unë nuk e vlerësoj atë fare si shkrimtar ... kush do ta lexojë atë pas 20 vjetësh?" Callil më vonë shkroi një editorial në The Guardian për të shpjeguar pozicionin e saj dhe arsyen pse vendosi ta lërë jurinë.

Kandidatët

2013[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesja
Juria
  • Christopher Ricks (Kryetari)
  • Elif Batuman
  • Aminatta Forna
  • Yiyun Li
  • Tim Parqet
Kandidatët

2015[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesi
  • László Krasznahorkai[16]

László Krasznahorkai, shkrimtar nga Hungaria, u shpall fituesi i çmimit Man Booker International për vitin 2015. Çmimi iu nda për të njohur "arritjet e tij në letërsi në skenën botërore". Shkrimtarija britanike dhe njëkohësisht kryetarja e jurisë, Marina Warner, e krahasoi të shkruarit e Krasznahorkai me shkrimtarë si Kafka dhe Beketi. Përkthyesit, Xhorxh Szirtes dhe Ottilie Mulzet, e morën shumën prej £15,000 që u ndahej përkthyesve.

Juria
  • Marina Warner (Kryetarja e jurisë)[17]
  • Nadeem Aslam
  • Elleke Boehmer
  • Edwin Frank
  • Wen-chin Ouyang
Kandidatët

2016[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesja
  • Han Kang (Korea e Jugut), Deborah Smith (përkthyes), për Vegjetarian
Juria[18]
  • Boyd Tonkin (Kryetar)
  • Tahmima Anam
  • David Bellos
  • Daniel Medin
  • Ruth Padel
Kandidaturat (lista e ngushtë)
  • José Eduardo Agualusa (Angola), Daniel Hahn (përkthyes), për A General Theory of Oblivion (Një Teori e Përgjithshme e Harresës)
  • Elena Ferrante (Itali), Ann Goldstein (përkthyes), për veprën The Story of The Lost Child (Historia e fëmijës së humbur) 
  • Yan Lianke (Kinë), Carlos Rojas (përkthyes), për veprën The Four Books (Katër Librat)
  • Orhan Pamuk (Turqi), Ekin Oklap (përkthyes), për A Strangeness in My Mind
  • Robert Seethaler (Austri), Charlotte Collins (përkthyes), për A Whole Life (Një jetë e tërë)
Kandidaturat (lista e gjërë)
  • Maylis de Kerangal (Francë), Jessica Moore (përkthyes), për Mend the Living
  • Eka Kurniawan (Indonezi), Labodalih Sembiring (përkthyes), për Njeriu Tigër
  • Fiston Mwanza Mujila (Republika Demokratike e Kongos), Roland Glasser (përkthyes), për Tramvaji 83
  • Raduan Nassar (Brazil), Stefan Tobler (përkthyes), për A Cup of Rage
  • Marie NDiaye (Francë), Jordan Stump (përkthyes), për Ladivine
  • Kenzaburō Ōe (Japoni), Deborah Boliver Boehm (përkthyes), për Vdekje nga Uji
  • Filmi Ollikainen (Finlandë), Emily Jeremia & Fleur Jeremia (përkthyes), për White Hunger

2017[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesi
  • David Grosman (Izrael), Jessica Cohen (përkthyes), për A Horse Walks Into a Bar.
Juria
  • Nick Elbi (Kryetar)
  • Daniel Hahn
  • Helen Mort
  • Elif Shafak
  • Chika Unigwe
Kandidaturat (lista e ngushtë)
  • Mathias Énard (Francë), Charlotte Mandell (përkthyes), për Busulla
  • David Grosman (Izrael), Jessica Cohen (përkthyes), për A Horse Walks Into a Bar
  • Roy Jacobsen (Norvegji), Nuk Bartlett dhe Nuk Shaw (përkthyes), e për The Unseen
  • Dorthe Nors (Danimarkë), Misha Hoekstra (përkthyes), Mirror, Shoulder, Signal
  • Amos Oz (Izrael), Nicholas de Panjohur (përkthyes), për Juda
  • Samanta Schweblin (Argjentinë), Megan McDowell (përkthyes), për Largësi Shpëtimi
Kandidaturat (lista e gjërë)
  • Wioletta Greg (Poloni), Eliza Marciniak (përkthyes), për Swallowing Mercury
  • Stefan Hertmans (Belgjikë), David mek-kei (përkthyes), për War and Turpentine
  • Ismail Kadare (Shqipëri), John Hodgson (përkthyes), për Kamarja e turpit
  • Jón Kalman Stefánsson (Islanda), Phil Roughton (përkthyes), sepse Fish Have No Feet (Peshqit s'kanë këmbë)
  • Yan Lianke (Kinë), Carlos Rojas (përkthyes), për The Explosion Chronicles
  • Alain Mabanckou (Francë), Helen Stevenson (përkthyes), për Black Moses (Musai i zi)
  • Reiner Meyer (Gjermani), Katy Derbyshire (përkthyes), për Bricks and Mortar

Lista e gjërë për Çmimin Man Booker International u shpall më 14 mars në vitin 2017, kurse lista e ngushtë, më 20 prill 2017. Fituesi u shpall më 14 qershor 2017.[19][20]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ a b c "Readers debate world Booker prize". BBC News. 20 dhjetor 2004. Marrë më 22 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ a b c d Crerar, Simon (27 maj 2009). "Alice Munro announced as Man Booker International Prize winner". The Times. Marrë më 22 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b c "Spark heads world Booker nominees". BBC News. 18 shkurt 2005. Marrë më 22 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Sarah Shaffi (7 korrik 2015). "'Reconfiguration' of Man Booker International Prize". The Bookseller. Marrë më 8 korrik 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ a b c d e "Atwood on World Booker shortlist". BBC News. 12 prill 2007. Marrë më 22 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Callil, Carmen (21 maj 2011). "Why I quit the Man Booker International panel". The Guardian. Marrë më 21 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "Evolution of the Man Booker International Prize announced | The Man Booker Prizes". themanbookerprize.com. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2016. Marrë më 18 maj 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Michael Orthofer (8 korrik 2015). "Man Booker Independent International Foreign Fiction Prize". complete review. Marrë më 8 korrik 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ a b c "Albanian wins first world Booker". BBC News. 2 qershor 2005. Marrë më 22 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b "Nigeria author wins Booker honour". BBC News. 13 qershor 2007. Marrë më 22 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ a b c d e f Flood, Alison (27 maj 2009). "Alice Munro wins Man Booker International prize". The Guardian. Marrë më 22 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "James Kelman is UK's hope for Man Booker international prize" The Guardian. Accessed 22 October 2016
  13. ^ "Ngugi Wa Thiong’o" Arkivuar 23 tetor 2016 tek Wayback Machine Booker Prize Foundation. Accessed 22 October 2016
  14. ^ "Philip Roth wins the Man Booker International Prize". BBC News. 18 maj 2011. Marrë më 18 maj 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Stock, Jon (22 maj 2013). "Man Booker International Prize 2013: Lydia Davis wins". The Daily Telegraph. Marrë më 2013-05-22. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ "Hungarian Laszlo Krasznahorkai wins Man Booker International Prize". BBC News. 20 maj 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ "The Man Booker International Prize 2015 Finalists' List Announced". The Man Booker Prizes. 24 mars 2015. Marrë më 24 mars 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ Cain, Sian (14 prill 2016). "'Exhilarating' Man Booker International shortlist spans the world". The Guardian. Marrë më 15 prill 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ "The Man Booker International Prize 2017 Longlist Announced". themanbookerprize.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 25 janar 2018. Marrë më 21 janar 2018.
  20. ^ "The Man Booker International Prize 2017 shortlist announced". themanbookerprize.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 25 janar 2018. Marrë më 21 janar 2018.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Çmimi_Man_Booker_International&oldid=2473233"