Bulgëri
| Fiset shqiptare |
|---|
 |
Bulgëri është një fis historik shqiptar dhe krahinë fisnore në rrethet e Lezhës dhe Mirditës së Shqipërisë veriore. Është një nga katër bajrakët tradicionalë të Malësisë së Lezhës, krahas Kryezezëve, Velës dhe Manatisë.
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Territori fisnor i Bulgërit shtrihet përgjatë brigjeve të lumenjve të poshtëm Fan dhe Mat, nga Miloti deri në Rubik. Në perëndim kufizohet me krahinën fisnore Manatia, në veri me krahinën fisnore Kryezezi, në lindje me krahinën fisnore të Kthellës dhe në jug me lumin Mat. Vendbanimet e tyre kryesore përfshijnë Fang, Bërzana, Fierzë, Rasfik dhe Bulgër (sot Katundi i Vjetër).[1]
Etimologjia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Emri fisnor dhe toponimi Bulgër (dhe forma e tij dialektore lokale Bulgjër) rrjedh nga shqipja bujgër që i referohet lisit maqedonas (Quercus trojana) i cili rritet me bollëk në rajon. Marin Barleti e etiketon rajonin si mons Bulgari në veprën e tij, me formën Bulgari që ka të ngjarë të përfaqësojë formën origjinale të toponimit në shqipen e vjetër pasi zanorja e patheksuar /a/ më vonë do të reduktohej në /ë/, duke krijuar format moderne të Bulgër, Bulgjër, etj.[2]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fshatrat Bërzana dhe Rasfik (Fiku) janë të dy në defterin osman të vitit 1467 si prona hass-ı mir-liva në vilajetin e Dimitri Gjonimës. Bërzana kishte vetëm një familje të vetme të përfaqësuar nga Peter Mirdida, ndërsa Rasfik kishte gjithsej gjashtë të përfaqësuar nga kryefamiljarët e mëposhtëm: Mëhill Suma, Lazar Stojani, Dimitri Kasini, Gjon Balkosi, Lazar Plasha, dhe Benk Bardi.[3]
Në vitin 1640 rajoni përshkruhet se i përkiste Dioqezës së Krujës dhe kishte gjithsej 364 banorë. Ndodh si toponimi Bulgari në vitin 1866 me një popullsi të vlerësuar prej 97 familjesh. Në vitin 1905 llogaritet të kishte 110 familje dhe në vitin 1918 122 familje me 769 banorë. Bulgëri është një fis katolik, si pjesa tjetër e Malësisë së Lezhës, dhe iu bashkuan fisit të Mirditës në vitin 1818 bashkë me fiset e tjera të malësitë e Lezhës.[4][1]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Elsie, Robert (24 prill 2015). The Tribes of Albania: History, Society and Culture (në anglisht). Bloomsbury Publishing. fq. 197. ISBN 9780857725868.
- ^ Mulaku, Latif (2007). "Nga onomastika në veprën "historia e jetës dhe e veprave të Gjergj Kastriotit Skënderbeut" të Marin Barletit". Gjurmime Albanologjike - Seria e shkencave filologjike (37): 93.
- ^ Caka, Eduart (2019). Defteri i hollësishëm për zonat e dibrës i vitit 1467. Tiranë: Akademia e studimeve albanologjike instituti historisë. fq. 16–17.
- ^ Valentini, Giuseppe (1956). Il Diritto delle Comunità - Nella Tradizione Giuridica Albanese (në italisht). Florence: Vallecchi Editore. fq. 249,250.