Dialekti Lengodocian

Languedocian
Languedocian
Vendase për	France
Familje gjuhësore	Indo-Europiane Italike Romane Perëndimore Galo-Romane Ocitano-Romane Ocitanisht Lengodocian Dialekti Lengodocian; ; ; ; ; ; ; ;
Kodet gjuhësore
ISO 639-3	–
Glottolog	gard1245
ELP	[[https://www.endangeredlanguages.com/lang/945\|Vivaro-Alpine] Languedocien]
	Përhapja e dialektit lengodocian në Ocitani

Languedocien (emri francez, shqiptimi: [lɑ̃ɡdɔsjɛ̃]), Lengodociania ose lengadociane ( shqiptimi Occitan: [ˌleŋɡɔðuˈsja] ), është një dialekt ocitan i folur në pjesët rurale të Francës jugore si Lengodok , Rouergue, Quercy, Agenais dhe Perigordin Jugor. Nganjëherë quhet edhe Languedocien-Guyennais. ^[1] Për shkak të pozicionit të saj qendror midis dialekteve të ocitanishtes, shpesh përdoret si bazë për ocitanishten standarde. ^[2]

Rreth 10% e popullsisë së Lengodokut janë folës të rrjedhshëm të gjuhës (rreth 300,000), dhe 20% e tjerë (600,000) "kanë njohuri" të gjuhës. Të gjithë flasin frëngjisht si gjuhën e tyre të parë ose të dytë.

Shpërndarja gjeografike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Languedocien flitet në pjesë të caktuara të tre rajoneve franceze.

Ocitani : Avejron, Olt, Tarn, Tarn-dhe-Garonë përveç Lomagne, Ariezhës (përveç një pjese perëndimore), Garonës së Sipërme (përveç komunave të Saint-Gaudens dhe Muret), Audës, Heraultit, Lozerrës, pjesët perëndimore dhe veriore të Gardës dhe Fenouillèdes.
Akuitani-të-Re : në jug të Dordonjës, në lindje të Girondës, veri-lindore dy të tretat e Olt-dhe-Garonës, skaji jugor i Korrezës.
Auvernjë-Ronë-Alpeve : zona e Bas-Vivarois, Lengodocien-Veri-Cévenol

Dialekte dhe gjuhë të tjera të folura në këto zona përfshijnë: Gaskon, Katalanisht, Limuzin, Bask dhe Auvernjat .

Karakteristikat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më poshtë janë karakteristikat kryesore të dialektit Languedocien:

okluzivët kanë qendruar në fund të fjalës: cantat [kanˈtat] (në Provençal : [kãnˈta]);
ruajtja e s -ve fundore të një fjale: los òmes [luˈzɔmes] (në Limuzin: [luzɔˈmej]);
n-ja e fundit e një fjale hidhet: occitan [utsiˈta] (në Provençal: [usiˈtãn]);
mungesa e palatalizimit të grupeve CA dhe GA: cantar, gal (në Auvernjat: chantar, jal );
ruajtja e l-së fundore të një fjale (dmth. jo e zëshme): provençale (në Provençal dhe në Gaskon: provençau );
mungesa e dallimit midis tingujve b dhe v ( betacizmi ): vin [bi] (në Auvernjat, Limuzin dhe Provençal: [vji], [vi], [vin]).

Asnjë nga këto karakteristika nuk është unike për Lengodocianen; shumë ndahen me një ose më shumë dialekte të tjera ocitane . Lengodocieni është një dialekt qendror dhe konservator . Për këto arsye, disa gjuhëtarë janë në favor të një standardizimi të ocitanishtes duke përdorur këtë dialekt si bazë. ^[3]

Variacionet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dialektet dhe nëndialektet e ocitanishtes sipas D. Sumien ^[4]

Lengodocieni përfshin një sërë variacionesh, klasifikimi i të cilëve është ende në vazhdim.

Klasifikimi mbidialektal i ocitanishtes sipas P. Bec ^[5]
Klasifikimi mbidialektal i ocitanishtes sipas D. Sumien ^[6]

Përdorimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në mungesë të një regjistrimi gjuhësor, është e vështirë të merren shifra të sakta për numrin e folësve. Studimet më të fundit globale mbi ocitanishten thonë se numri i folësve varion nga 500,000 në 700,000 për gjuhën në tërësi. ^[7] UNESCO, e cila është e vetmja organizatë që trajton Lengodocienin në mënyrë të pavarur, e vlerëson numrin në rreth 500,000 dhe e konsideron gjuhën nën kërcënim serioz. ^[8]

Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Konjugimi oksitan
Gjuhët e Francës
Gjuha e oc-ut
Émile Mazuc, studiues i gjuhës Languedocien

^ Ronjat, Jules (1930–1941). Grammaire istorique [sic] des parlers provençaux modernes. Montpellier: Société des langues romanes. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Claudi Balaguer, "Languedocian: A Central and Interface Dialect within Occitan", in John Partridge (ed.
^ Teulat, Roger (1976). Memento grammatical de l'occitan référentiel. Sauvagnes: Cap e cap. fq. 12. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Sumien, Domergue (2009). Classificacion dei dialèctes occitans. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Bec, Pierre (1973). Manuel pratique d’occitan moderne. Paris: Picard. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Sumien, Domergue (2006). La standardisation pluricentrique de l'occitan: nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie. Turnhout: Brepols. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Philippe Martel, "Qui parle occitan ?" in Langues et cité Archived 16 March 2012 at the Wayback Machine n°10, December 2007.
^ "UNESCO Interactive Atlas of the World's Languages in Danger". Arkivuar nga origjinali më 27 gusht 2021. Marrë më 6 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[:0-1] Ronjat, Jules (1930–1941). Grammaire istorique [sic] des parlers provençaux modernes. Montpellier: Société des langues romanes. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] Claudi Balaguer, "Languedocian: A Central and Interface Dialect within Occitan", in John Partridge (ed.

[3] Teulat, Roger (1976). Memento grammatical de l'occitan référentiel. Sauvagnes: Cap e cap. fq. 12. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[:1-4] Sumien, Domergue (2009). Classificacion dei dialèctes occitans. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] Bec, Pierre (1973). Manuel pratique d’occitan moderne. Paris: Picard. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] Sumien, Domergue (2006). La standardisation pluricentrique de l'occitan: nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie. Turnhout: Brepols. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[7] Philippe Martel, "Qui parle occitan ?" in Langues et cité Archived 16 March 2012 at the Wayback Machine n°10, December 2007.

[8] "UNESCO Interactive Atlas of the World's Languages in Danger". Arkivuar nga origjinali më 27 gusht 2021. Marrë më 6 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]