Hikrra

Hikrra
Klasifikimi shkencor
Unrecognized taxon (fix):	Hikrra
Lloji:	Template:Taxonomy/HikrraH.
Emri binomial
	Hikrra ;

Hikrra ( Fagopyrum esculentum ) ose hikrra e zakonshme ^[1] ^[2] është një bimë e lulëzuar në familjen e nyjeve Polygonaceae e kultivuar për farat e saj si kokrra dhe si një kulturë mbuluese. Hikrra e ka origjinën rreth mijëvjeçarit të 6-të pes në rajonin e asaj që tani është Provinca Junan në Kinën jugperëndimore. Emri "hikërror" përdoret për disa lloje të tjera, si Fagopyrum tataricum, një bimë ushqimore e zbutur e rritur në Azi.

Pavarësisht nga emri i saj, hikrra nuk është i lidhur ngushtë me grurin . Hikrra nuk është drith, as nuk është pjesë e familjes së barërave. Ajo është e lidhur me lëpjetën, nyjën dhe ravenin . Hikrra konsiderohet një pseudodrith, sepse përmbajtja e lartë e niseshtës së farave të tij i lejon ato të përdoren në gatim si drithërat.

Prodhimi

Në vitin 2022, prodhimi botëror i hikërrorit ishte 2.2 milionë tonë, kryesuar nga Rusia me 55% të totalit botëror, e ndjekur nga Kina me 23% dhe Ukraina me 7%. ^[3]

Prodhimi i hikërrorit – 2022
Vendi	Prodhimi ( ton )
Rusia	1,222,382
Kina	506,440
Ukraina	147690
Kazakistani	89803
Shtetet e Bashkuara	85,305
Brazili	64,376
Gjithsej:	2,235,193
Burimi: FAOSTAT i Kombeve të Bashkuara ^[3]

Fusha me hikërr në Bumthang (Bhutan)
Fusha e hikrrës pranë Vrhovinës nëRepublikën Çeke
Hikërr në lule
Lulja e hikrrës nga afër (trokë)
Farë dhe lule e tharë e hikrrës
Kokrra e hikrrës me lëvore

Të ushqyerit

Stampa:Nutritional value Me një porcion 100 gram hikrre të thatë që siguron 343 kcal energji ushqimore, ose 92 kcal të gatuar, hikrra është një burim i pasur (20% ose më shumë i vlerës ditore, DV) i proteinave, fibrave dietike, katër vitaminave B dhe disa mineraleve dietike, me përmbajtje veçanërisht të lartë (47 deri në 65% DV) në niacinë, magnez, mangan dhe fosfor (tabela). Hikrra përbëhet nga 72% karbohidrate, 10% fibra dietike, 3% yndyrë, 13% proteina dhe 10% ujë.

Pa gluten

Duke qenë se hikërrori nuk përmban gluten, ai mund të hahet nga njerëz me çrregullime të lidhura me glutenin, të tilla si sëmundja celiake, ndjeshmëria ndaj glutenit jo celiak ose dermatiti herpetiformis . ^[4] ^[5] Megjithatë, produktet e hikrrës mund të kenë ndotje me gluten. ^[4]

Përdorimi në kuzhinë

Nudëllat e hikrrës janë ngrënë në Tibet dhe Kinën veriore për shekuj me radhë, ku sezoni i rritjes është shumë i shkurtër për të rritur grurin. Një shtypës prej druri përdoret për të shtypur brumin në ujë të valë të nxehtë kur bëni petë me hikërror. Makinat e vjetra që gjenden në Tibet dhe Shanxi ndajnë të njëjtat karakteristika bazë të dizajnit. Japonezët dhe koreanët mund të kenë mësuar procesin e bërjes së petëve të hikërrorit prej tyre.

Nudëllat e hikrrës luajnë një rol të madh në kuzhinat e Japonisë ( soba ) ^[6] dhe të Koresë ( naengmyeon, makguksu dhe memil guksu ). Nudëllat Soba janë subjekt i një rëndësie të thellë kulturore në Japoni. Vështirësia për të bërë nudëlla nga mielli pa gluten ka rezultuar në një art tradicional të zhvilluar rreth prodhimit të tyre me dorë. Një pelte e quajtur memilmuk në Kore është bërë nga niseshteja e hikrrës .

Petët shfaqen edhe në Itali, me pasta di grano saraceno në rajonin e Pulias të Italisë Jugore dhe pizoçeri në rajonin Valtellina të Italisë Veriore.

Petullat me hikërr hahen në disa vende. Ato njihen si blini hikërror në Rusi, galettes bretonnes në Francë, ployes në Akadi, poffertjes në Holandë, boûketes në rajonin e Wallonisë të Belgjikës, kuttu ki puri në Indi dhe kachhyamba në Nepal. Petulla të ngjashme ishin një ushqim i zakonshëm në ditët e pionierëve amerikanë. ^[7] Janë të lehta dhe të ajrosura kur piqen. Mielli i hikërrorit u jep petullave një shije prej dheu, të butë si kërpudha.

Nudëlla soba të bëra nga mielli i hikrrës
Kuttu ke pakore, një meze e lehtë është bërë nga mielli i hikrrës, Indi
Bukë e hikrrës (roti) me kerri patate dhe gjizë të thartë,Sikkim,Indi
Greçka e Rusisë, Ukrainës dhe Bjellorusisë
Pizzoccheri, makarona italiane veriore e bërë me hikërror

^ Wang, Ya; Nie, Zihan; Ma, Tingjun (2022-02-24). "The Effects of Plasma-Activated Water Treatment on the Growth of Tartary Buckwheat Sprouts". Frontiers in Nutrition. 9: 849615. doi:10.3389/fnut.2022.849615. ISSN 2296-861X. PMC 8908094. PMID 35284468. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "USDA GRIN Taxonomy". Marrë më 16 dhjetor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b "FAOSTAT". www.fao.org. Marrë më 24 shkurt 2024. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)"FAOSTAT". www.fao.org. Retrieved 24 February 2024.
^ ^a ^b Ciacci C, Ciclitira P, Hadjivassiliou M, Kaukinen K, Ludvigsson JF, McGough N, etj. (2015). "The gluten-free diet and its current application in coeliac disease and dermatitis herpetiformis". United European Gastroenterology Journal (Review). 3 (2): 121–35. doi:10.1177/2050640614559263. PMC 4406897. PMID 25922672. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Eating, Diet, & Nutrition for Celiac Disease". National Institutes of Health. qershor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ P. S. Belton; John Reginald Nuttall Taylor (2002). Pseudocereals and Less Common Cereals: grain properties and utilization potential. Springer Publishing. fq. 138. ISBN 978-3-540-42939-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Sandra Louise Oliver (1 janar 2005). Food in Colonial and Federal America. Greenwood Publishing Group. fq. 164. ISBN 978-0-313-32988-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Wang, Ya; Nie, Zihan; Ma, Tingjun (2022-02-24). "The Effects of Plasma-Activated Water Treatment on the Growth of Tartary Buckwheat Sprouts". Frontiers in Nutrition. 9: 849615. doi:10.3389/fnut.2022.849615. ISSN 2296-861X. PMC 8908094. PMID 35284468. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[GRIN-2] "USDA GRIN Taxonomy". Marrë më 16 dhjetor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[FAOSTAT2022-3] "FAOSTAT". www.fao.org. Marrë më 24 shkurt 2024. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)"FAOSTAT". www.fao.org. Retrieved 24 February 2024.

[CiacciCiclitira2015-4] Ciacci C, Ciclitira P, Hadjivassiliou M, Kaukinen K, Ludvigsson JF, McGough N, etj. (2015). "The gluten-free diet and its current application in coeliac disease and dermatitis herpetiformis". United European Gastroenterology Journal (Review). 3 (2): 121–35. doi:10.1177/2050640614559263. PMC 4406897. PMID 25922672. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[NIH2016-5] "Eating, Diet, & Nutrition for Celiac Disease". National Institutes of Health. qershor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Belton-6] P. S. Belton; John Reginald Nuttall Taylor (2002). Pseudocereals and Less Common Cereals: grain properties and utilization potential. Springer Publishing. fq. 138. ISBN 978-3-540-42939-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Oliver2005-7] Sandra Louise Oliver (1 janar 2005). Food in Colonial and Federal America. Greenwood Publishing Group. fq. 164. ISBN 978-0-313-32988-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]