Perandoria e Japonisë
Perandoria e Japonisë
| |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1868–1947 | |||||||||||
.svg) Flamuri
 Stema
| |||||||||||
Parimi:
| |||||||||||
| Himni: (1869–1945) "Kimigayo" (君が代?) | |||||||||||
.svg) Perandoria e Japonisë në kulmin e saj në 1942:
| |||||||||||
| Kryeqyteti | Kioto (1868–1869)[3] Qyteti i Tokios (1869–1943) Tokio (1943–1947) | ||||||||||
| Gjuhët zyrtare | Japonisht | ||||||||||
| Gjuhët e njohura rajonale | Hokkien Mandarin Hakka Koreanisht | ||||||||||
| Besimi | De jure: Shtet laik De facto: Shtet Shinto (shtet fetar)[b] | ||||||||||
| Qeveria | |||||||||||
| Lloji i qeverisjes |
| ||||||||||
| Perandori | |||||||||||
• 1868–1912 | Meixhi | ||||||||||
• 1912–1926 | Taishō | ||||||||||
• 1926–1947 | Shōwa | ||||||||||
| Kryeministri | |||||||||||
• 1885–1888 (i pari) | Itō Hirobumi | ||||||||||
• 1946–1947 (i fundit) | Shigeru Yoshida | ||||||||||
| Kuvendi | Dieta Perandorake | ||||||||||
| House of Peers | |||||||||||
| Dhoma e Përfaqësuesve | |||||||||||
| Epoka historike | Meixhi*Taishō*Shōwa | ||||||||||
| 3 janar 1868[7] | |||||||||||
| 11 shkurt 1889 | |||||||||||
| 25 July 1894 | |||||||||||
| 8 shkurt 1904 | |||||||||||
| 23 gusht 1914 | |||||||||||
| 18 shtator 1931 | |||||||||||
| 7 korrik 1937 | |||||||||||
| 7 dhjetor 1941 | |||||||||||
| 2 shtator 1945 | |||||||||||
| 3 maj 1947[6] | |||||||||||
| Sipërfaqja | |||||||||||
| 1938[8] | 1,984,000 km2 (766,000 sq mi) | ||||||||||
| 1942[9] | 7,400,000 km2 (2,900,000 sq mi) | ||||||||||
| Popullsia | |||||||||||
• 1920 | 77,700,000a | ||||||||||
• 1940 | 105,200,000b | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Monedha | Jeni japonez, Jeni korean, Jeni tajvanez, Monedha ushtarake japoneze | ||||||||||
| Të dhëna të tjera | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Perandoria e Japonisë (Japonisht: 大日本帝国, Dai Nippon Teikoku) ishte një komb-shtet historik dhe një fuqi e madhe që ekzistonte nga Restaurimi meixhi në vitin 1868 deri në miratimin e kushtetutës së pas Luftës së Dytë Botërore më 1947 dhe formimin pasues të Japonisë moderne. Përfshiu arkipelagun japonez dhe disa koloni, protektorate, mandate dhe territore të tjera.
Japonia iu nënshtrua një periudhe industrializimi dhe militarizimi, Restaurimi Meixhi duke qenë modernizimi më i shpejtë i çdo vendi deri më sot, të gjitha këto aspekte kontribuan në shfaqjen e Japonisë si një fuqi e madhe dhe krijimin e një perandorie koloniale pas Luftës së Parë Sino-Japoneze, Rebelimi i Boksierit, Lufta Ruso-Japoneze dhe Lufta e Parë Botërore. Trazirat ekonomike dhe politike në vitet 1920, përfshirë Depresionin e Madh, çuan në ngritjen e militarizmit, nacionalizmit dhe totalitarizmit, duke kulmuar përfundimisht në anëtarësimin e Japonisë në aleancën e Boshtit dhe pushtimin të një pjese të madhe të Azi-Paqësorit në Luftën e Dytë Botërore.
Forcat e armatosura të Japonisë fillimisht arritën suksese të mëdha ushtarake gjatë Luftës së Dytë Sino-Japoneze (1937–1945) dhe Luftës së Paqësorit. Sidoqoftë, duke filluar nga viti 1942, veçanërisht pas Betejave të Midway dhe Guadalcanal, Japonia u detyrua të miratojë një qëndrim mbrojtës dhe fushata e kërcimit të ishullit amerikan do të thoshte që Japonia po humbte ngadalë të gjithë territorin që kishte fituar, dhe përfundimisht, amerikanët pushtuan Iwo Jima dhe ishullin Okinawa, duke lënë kontinentin japonez plotësisht të pambrojtur. Forcat amerikane kishin planifikuar një pushtim, por Japonia u dorëzua pas bombardimeve atomike të Hiroshima dhe Nagasaki dhe deklaratës së luftës gati të njëkohshme nga sovjetikët më 9 gusht 1945, dhe pushtimit pasues të Mançurisë dhe territoreve të tjera. Në vitin 1947, me përfshirjen amerikane, u miratua një kushtetutë e re, duke e çuar zyrtarisht Perandorinë e Japonisë në një fund dhe Ushtria Perandorake e Japonisë u zëvendësua me Forcat e VetëMbrojtjes së Japonisë. Pushtimi dhe rindërtimi vazhdoi deri në vitin 1952, duke formuar përfundimisht monarkinë aktuale kushtetuese të njohur si Japoni.
Perandoria e Japonisë kishte tre perandorë, megjithëse ajo mori fund pjesërisht gjatë mbretërimit të Shōwa. Perandorëve u dhanë emra pas vdekjes, dhe perandorët janë si më poshtë: Meixhi, Taishō dhe Shōwa.
Shënimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Explore Japan National Flag and National Anthem" (në anglisht). Marrë më 29 janar 2017.
- ^ "National Symbols" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më shkurt 2, 2017. Marrë më janar 29, 2017.
- ^ Schellinger and Salkin, red. (1996). "Kyoto". International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania (në anglisht). UK: Routledge. fq. 515ff. ISBN 9781884964046.
- ^ Josephson, Jason Ānanda (2012). The Invention of Religion in Japan (në anglisht). University of Chicago Press. fq. 133. ISBN 978-0226412344.
- ^ Thomas, Jolyon Baraka (2014). Japan's Preoccupation with Religious Freedom (Ph.D.) (në anglisht). Princeton University. fq. 76.
- ^ a b "Chronological table 5 December 1, 1946 – June 23, 1947" (në anglisht). National Diet Library. Marrë më 30 shtator 2010.
- ^ "One can date the "restoration" of imperial rule from the edict of January 3, 1868." Jansen, p. 334.
- ^ Harrison, Mark (2000). The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 3. ISBN 9780521785037. Marrë më 2 tetor 2016.
- ^ Conrad, Sebastian (2014). "The Dialectics of Remembrance: Memories of Empire in Cold War Japan" (PDF). Comparative Studies in Society and History (në anglisht). 56 (1): 8. doi:10.1017/S0010417513000601. ISSN 0010-4175. JSTOR 43908281. S2CID 146284542. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2020-07-08. Marrë më 2020-07-07.
In 1942, at the moment of its greatest extension, the empire encompassed territories spanning over 7,400,000 square kilometers.
- ^ a b Taeuber, Irene B.; Beal, Edwin G. (janar 1945). "The Demographic Heritage of the Japanese Empire". Annals of the American Academy of Political and Social Science (në anglisht). Sage Publications. 237: 65. doi:10.1177/000271624523700108. JSTOR 1025496. S2CID 144547927.